Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы
жүктеу/скачать 7,96 Mb. Pdf көрінісі
|
8-СЫНЫП АТАМҰРА
| Шығайұлы. Ол өз за маны ның бiлiмдi азамат тарының
бiрi болды. Би леу шi-сұлтан деген лауазымды әкiм- шiлiк қызмет атқарды. Бiрақ мұның өзi сазгерлiк шығармашылықпен айналысуына кедергi бола алған жоқ. Дәулеткерей төрелiк би лiк тен гөрi өз ортасында күйшiлiк өнердiң алтын дiңгегi бол ған. Халық ара- сында оның «Жiгер», «Бұлбұл», «Қоңыр», «Тартыс», «Жел дiрме» сияқты күй лерi кеңiнен тараған. Күйшi- Құрманғазы Сағырбайұлы Дәулеткерей Шығайұлы Неге ХІХ ғасыр қазақ халқының дәстүрлі му- зыка өнерінің гүлден- ген дәуірі саналады? анықта! Құрманғазының «Кішкентай» күйі- нің шығу тарихы. Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 163 сазгердiң бiз дiң заманымызға дейiн 40-қа жуық күйi жеттi. Қазақтың ХIХ ғасырдағы ас пап тық му зыкасына қомақты үлес қосқан сазгер-күйшi Тәт тiм бет Қазанғапұлы (1815–1862) Қар қа ралы өл ке сiн- де дүниеге келген. Қарқаралы сырт қы ок ругi Нұр бике-Шаншар болысында болыстық қызмет те атқар ды. Ресей импе раторы II Александрды ұлықтау рәсiмiне қа- тысқан. Тәттiмбет Қа зақ станды зерт теушi ғалымдар Ш. Уәлиханов, Г. Потанин, А. Янушкевичтермен таныс болған. Ол халық арасы на кеңiнен тараған «Сары жайлау», «Был қыл дақ», «Сарыөзен», «Бес тө ре», «Қос басар» сияқты әсерлi көркем лирика лық күйлер шы ғарды. Та- лантты сазгер өз туындыларында қа зақ же рi нiң, оның өзендерi мен көлдерiнiң, таулары мен даласының сұлу табиғатын, көр кем көрi нi сiн жүрек қылын шерте оты- рып, нәзiк сезiммен бей не ледi. Тәттiм бет күйлерi қазақ халқының музыкалық өне рiн барынша ба йыта түстi. Қазақтың күй өнерiн қобызда құйқылжыта шебер орындайтын дәулескер күйшi Ықылас Дүкенұлы (1843– 1916) Қарағанды облысы ның аумағында қарапайым қазақтың отбасында дүниеге келген. Оның әкесi Дүкен қобыз тартқан, ал ата-бабаларына да жыршы, бақсылық өнер дарыған. Ықылас патша шенеунiктерi мен байларды әжуалаған «Жарыс патша», «Бес төре» күйлерiн шығарды. Оның «Жезкиiк», «Кер толғау», «Аққу», «Жалғыз аяқ», «Қорқыт сарыны», «Ерден», «Қазан» тағы басқа да ғажайып күйлерi бар. Қазақтың дәулескер күйшiлерiнiң бiрi – Қазанғап Тiлепбергенұлы (1854–1921). Ол Ақтөбе облысы аумағында дүниеге келген. Бүкiл ғұмы рын халықтың сазгерлiк өнерiне арнады. Оның қалдырған мол мұ ра сының арасында «Но ғайлы бос қыны», «Окоп», «Жұрт та қал ған» сияқты зар лы күй лерi де бар. жүктеу/скачать 7,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|