Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы
ХІХ ғАСырдАғы БІлІМ БЕру МЕН АғАрТу ІСІ
жүктеу/скачать 7,89 Mb. Pdf көрінісі
|
Тарих 8(7)
- Бұл бет үшін навигация:
- медреселердiң
| ХІХ ғАСырдАғы БІлІМ БЕру МЕН АғАрТу ІСІ
Халыққа білім беру ісіне не кедергі болды? 1. Қазақтың дәстүрлi бiлiм жүйесi. Қазақ халқы ерте за ман нан- ақ бiлiмдi де сауатты болуға ұмтылған, надандық пен топастық ты қатты сынаған. Орыстың белгілі тарихшысы А. Се дель ников бұл туралы былай деп жазды: «Азия да көшіп-қонып жүретін түркілердің ішінде қырғыз-қазақтар басқаларға қарағанда мәдениетті халық. Сондықтан олардың болашағы зор. Бұл халық жаңалықты бойына тез сіңіреді екен». Әрбiр ата-ана баласына әдеп тiлiктi үйреткен, сауат- ты әрі бiлiмдi болуға баулыған. Бұған мысал ре тiнде қазақтар арасында «Білекті бiрдi жығар, бiлiмдi мыңды жы ғар» деген мақал кеңiнен тараған. ХIХ–ХХ ғасырлардың бас ке зiнде Қазақстанда халыққа бiлiм беру iсi екi: дiни және зайырлы бағытта жүргiзiлдi. ХIХ ғасырдың орта кезiне тірек сөздер: • Жәңгір хан • Мектеп • Медресе • Зайырлы білім • Семинария Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 167 дейiн қазақ балалары мектептер мен медреселерде мұсылманша бiлiм алды. Оларды не гi зiнен молдалар оқытты. Оқу ата-аналарының қаржысы есебiнен жү - зе ге асырылды. Мұсылмандар мектебiнде негiзiнен ер балалар оқы ды. Халық арасында медреселердiң беделi күштi болды. Олар молда лар мен мектеп мұғалiмдерiн даярлады. Оқу мерзiмi 3–4 жылға дейiн со зылды. Медресе шәкiрттерi ислам дiнiнiң негiздерi бойынша бас тауыш бiлiм алумен қатар, философия, математика, медицина, тарих, тiл бiлiмi (лингвистика) және астрономия жөнiнде де едәуiр хабардар болып шықты. Дiни оқу орындарының басты қызметiнiң бiрi жастар дың бойына әдептiлiк өнегесi мен адамгершiлiк қасиеттердi дарыту болды. 1870 жылдан бастап патша үкiметiнiң бастама- сы бойынша мед реселерде мiндеттi түрде орыс тiлiнiң негiздерiн үйрету енгiзiлдi. Медреседе бiрнеше сынып бөлмелерi болды. Олар шәкiрттер тұ ратын, дәрет алып, жуынып-шайынатын, сондай-ақ тамақтанатын бөл мелер едi. Медреседе ұстаздыққа әдетте жасы 40-тан асқан адамдар ғана қабылданатын. Олардың медресенi бiтiргенi туралы дипло мының болуы талап етiлетiн. Кейiннен патша үкiметi мұсылманша оқы туды да өз бақылауына алуға тырысты. Мәселен, 1867– жүктеу/скачать 7,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|