Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

238
4 белім. Бастың клиникалык; анатомиясы
Қ а н а тт а р а р а л ы ң ф а с ц и я н ы ң м ед и ал д ы бетінде — м еди алды
қ ан ат тәр ізд і бүлш ы ң ет о рн аласң ан . Ол ж ұ ң а ф асц и я м ен ж абы л- 
ған. Осы бүлш ы ң ет ң аб ы н уы н ан болған к о н тр ак ту р асы к езін д е, 
ауы зды аш у ң и ы н дайды .
Б еттің тереңдегі ай м ағы н ы ң ж о ғар ғы б ө л ігін ің алд ы н д ағы ай- 
м ағы н да ң ан ат-таң д ай тесігі (fo ssa p te ry g o p a la tin a ) о рн аласң ан . 
Оның ш ек ар ал ар ы :
— алды н ан — ж о ғар ғы ж а ң төм п еш ігі;
— арты нан — ң ан ат тәр ізд і өсінді;
— м едиалды ж а ғы н а н — таң д ай сүйегін е в ер ти к ал д ы ;
—латералды ж ағы нан — сам ай асты ш үңқы ры м ен өсіндісі ңосы- 
лы п ж атады .
С ам ай асты ш ұ ң қ ы р ы бас сү й егін ің сы ртңы н егізін ен төмен ңа- 
рай төменгі ж а ң т ы ң б ү р ы ш ы н а д ей ін гі а р а л ы ң т а о р н ал асң ан . Оны 
арт ж ағы н ан — ш ы ң ш ы т без ңабы ; ал д ы н ан -ж о ғар ы ж а ң т ы ң бүдыр- 
лы ж ер і ж ән е оны ң бет өсін дісін ің н егізі ш ек тей д і. С ам ай асты ш үң- 
ң ы р ы н ы ң іш к і бөлім і ң ан ат-таң д ай ш ү ң ң ы р ы деп атал ад ы ж ән е 
ң анат тәрізд і өсіндім ен ж ән е ж ү тң ы н ш аң т ы ң бүйір ң абы рғасы м ен
ш ектеледі. Самай асты ш ү ң қ ы р ы сы р тң ы ж а ғы н а н т. m a sseter-д ің
сы ртңы бетін ж ау ы п ж а тң ан ф асц и ал д ы ж а п ы р аң п ен ш ек тел ген . 
Ол бет доғасы ны ң ж о ғар ғы ж а ғы н д а сай о й ы ғы н ан өтеді.
С амай асты ш ү ң қ ы р ы төмен ң ар ай тар ы л ы п , ү л к ен таң д ай өзе- 
гіне (canalis p a la tin e s m ajoris) өтеді. Ш үң ң ы р м ай л ы ү л п аға толы . 
О ларды ң арасы нан ж о ғар ғы ж а ң а р тер и я сы н ы ң (a. m a x illa r is) соң- 
ғы тарм аң тары өтеді. Ж о ғар ғы ж а қ ар тер и я сы осы деңгейде м ы на- 
дай тар м аң тар береді:
— a. ca n a lis pterygoidei;
— a. sphenopalatina;
— a. p a la tin a descendens.
Д өңгелек тесік ар ң ы л ы , ң ан ат-таң д ай ш ү ң ң ы р ы н а ж о ғар ғы
ж а қ нерві (n. m a x illa ris) к ір ед і. Одан м ы н ад ай тар м аң т ар бөлінеді:
— п. zyg o m a ticu s;
— п. p te ry g o p a la tin u m ;
— п. alveolaris superior;
— п. in fra o rb ita lis.
Қ ан ат-таң д ай ш ү ң қ ы р ы н ы ң тереңінде g a n g lio n p te ry g o p a la ti­
n u m  орналасңан. Д ө ң гелек, сопаң ж ән е ң ы л ң ан тесік т ер і ар ң ы л ы , 
ң ан там ы р ж ән е нервтер бойы м ен ір ің д ік те р м и д ы ң қ а т т ы ңабы ң- 
тар ы н а ж а й ы л у ы м ү м к ін . Қ ан ат тәр ізд і өсінді ж ән е он ы ң сы ртңы
п ласти нкасы н п. m a x illa ris пен п. m a n d ib u la ris-ке ө т к із г іш т ік ж ан- 
сы зданды ру ж ү р гізу ге н ы сан а ретінде ң олдан уға болады :

Клиникалық анатомия
239
— қ ан ат тәрізд і тесік пен қ ан ат-таң д ай ш ұ ң қ ы р ы н а енетін тесік- 
тер сагиталды ж а зы ң бойы нда, ң ан ат тәр ізд і ө сін дінің сы ртңы
п ласти нкасы м ен бір б ағы тта орн аласң ан ;
— сопаң тесік, қ а н а т тәр ізд і ө сін дінің ар ты н д а орн аласң ан ;
— ң ан ат-таң д ай ш ү ң ы р ы , ң ан ат тәр ізд і өсін дінің ар ты н д а орна- 
ласңан.
Қ ұ л ақты ң сы р ғал ы ғы н ан к ө зд ің сы ртңы ш етін е дейін ж ү р гі- 
зілген сы зы ң ты ң ортасы , қ а н а т тәр ізд і ө сін дінің сы р тң ы плас- 
тинкасы ны ң бағы ты н а сәйкес к елед і. И нені бет сү й ек доғасы н ы ң
төменгі ң ы р ы н ан , п р о ек ц и я л ы ң н ү ктеге б ағы ттап , әу ел і ж ү м саң
тіндер ң ал ы ң д ы ғы н есептеп алад ы . Содан к ей ін и н ен ің ү ш ы н баста- 
ған нүктеден 10 — 15° алд ы ға ж ән е ар тң а ж ү р гізіп новокаи н ертін- 
дісін дөңгелек немесе сопаң ш а т е сік к е енгізу к ер ек .
4.5.6. К өз ш ү ң қ ы р ы а й м ағы
Ш е к а р а л ар ы . А лд ы н ан көз ш ү ң ң ы р ы н а к ір етін ж ер ге (m argo 
orbitalis) сәйкес келеді.
Қ аб ы р ғал ар ы : ж о ғар ы д ан м аң д ай сү й егін ің көз ш ү ң ң ы р ы бө- 
лім і ж ән е н егізгі сү й ек тің к іш і ң ан аты : іш ін ен — ж о ғар ғы ж а ң т ы ң
маңдай өсіндісі, ж ас сүйегі, тор с ү й ек тің ң ағазш а ж а п ы р а ғы — 
lam ina papyracea ossis eth m o id a lis ж ән е н егізгі с ү й ек тің д енесінің
бүйір беті; төменнен — ж о ғар ғы ж а ң т ы ң к ө з ш ү ң ң ы р ы беті ж ән е 
ш ы қш ы т доғасы ны ң бір бөлігі; сы р ты н ан — м аң д ай сү й егін ің бет 
өсіндісі, н егізгі сү й ек тің ү л к ен қ а н а ты н ы ң көз ш ү ң ң ы р ы өсіндісі 
ж әне бет сүйегі өсіндісінен қ ү р ы л ғ ан . Көз ш ү ң ң ы р ы ай м ағы қабаң- 
тардан түзілген сы р тқы бөлігі ( regio p a lp eb ra lis) ж ән е іш індегілер- 
мен бірге өзін д ік орбитаға бөлінеді ( regio orbitalis p ro p ria ). M argo 
orbitalis- к е  б екітілген ты ғы з ф асц и я (sep tu m orbitale) олард ы ң apa- 
сындағы ш ек ар а болы п есептеледі. К өз ш ү ң ң ы р ы н ы ң п іш ін і, ү ш ы
артңа ж ән е іш ке қ ар аған төрт қ ы р л ы п и р ам и д аға ү қ сай д ы . О ның 
кең ж ері к ір етін ж ерден 1 см к ей ін түр. К өз ш ү ң қ ы р ы н а к ір етін
ж ердің п іш ін і, терең дігі ж ән е ені ө згер гіш к елед і. Т ереңдігі 4-тен 
5,5 см-ге дейін өзгереді. К іретін ж е р д ің ф орм асы кейде ш еңберге, 
ал кейде төрт бүры ш ң а ж а қ ы н д а й д ы . Көз ш ү ң ң ы р ы асты н д а ит 
ш үң ң ы ры (fossa сапіпа) түбінде к ө з асты тесіктен ң ан -там ы р нерв 
ш оғы ры — ті. in fra o rb ita lis (п . m a x illa ris-тен), a. in fra o rb ita lis (a. 
m a xilla ris-тің тарм ағы ) ш ы ғад ы ж ән е v. in fra o rb ita lis іш к е енеді. 
Бет артери ясы мен венасы н ы ң п р о ек ц и ясы : ш ай н ау б ү л ш ы қеті- 
нің алды ң ғы бетін төм енгі ж а қ т ы ң төм енгі ң ы ры м ен ң и ы л ы саты н
ж ерін кө зд ің м едиалды бүры ш ы м ен қосаты н с ы зы қ . Б ет венасы ,

240
4 бөлім. Бастың клиникалық анатомиясы
көздің м едиалды бұры ш ы н да көз вен ал ар ы м ен , ал м ұры н ш ем ір- 
ш егі түсы нда — қ а н а т тәр ізд і в ен ал ы қ өрім м ен ү ш тасад ы . Б ет вена- 
сы ны ң тромбозы кезінде, в ен ал ы қ ң ан к е р і ң ар ай ағы п , ү ш тасу л ар
ар қ ы л ы — м иды ң қ атты қ аб ы ғы н ы ң ү ң гір л і син усы на ағуы м ү м к ін . 
М үндай, ретроградты и н ф е к ц и я ж о л ы н болды рм ау ү ш ін , кейде 
V. 
a n g u la ris-ті байлайды . Б ір а ң бүл әдіс әр у аң ы тта п ай д алы емес, се- 
бебі бет пен көз вен ал ар ы н ы ң ү ш т асу л ар ы н ы ң басңа да ж о л д ар ы
болуы м үм кін.

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: