Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

Клиникалық анатомия
219
(п. petrosis p r o fu n d u s) к елед і. Б ас сү й егін ің сы р т қ ы н егізін ің арт- 
ңы бөлігі ш үйде сүйегінен ң ү р ал ған ж ән е ш үйде б ү л ш ы ң еттер ін ің
м ы қты ңабаты м ен ж аб ы л ы п ж а ты р . О ның ор тал ы ғы н д а сопаңш а 
ми ж ән е басңа қ ү р ы л ы м д ар өтетін ү л к ен ш үй де тесігі о р н ал асқ ан .
4.3.8. Б ассү й егін ің іш кі н егізін ің х и р у р ги я л ы қ , 
н ы са н ал ы қ ж әне п р о е к ц и я л ы қ ан ато м и ясы .
Б ассүй егін ің іш к і н егізі ү ш ш ү ң қ ы р ғ а бөлінеді: ал д ы ң ғы , ор- 
таңғы ж ән е ар тқ ы (4.11 с у р е т ). Б ассү й егін ің ал д ы ң ғы ш ү ң қ ы р ы
(fossa cranii a n te rio r) артң ы ж а ғы н а н сы на тәр ізд і с ү й ек тің к іш і 
ң ан аттары н ы ң ң ы ры м ен ж ән е тү р ік ері төм п еш ігім ен ( tubercu lu m  
sellae) ш ектелген . О ның түбі көз ш ү ң қ ы р ы , м ү р ы н , н егізгі ж ән е 
маңдай ңуы стары м ен ш ек тел етін ж ү ң а сүйектерден ң ү р ал ған . Ор- 
таңғы сы зы ң та ңатты ми қ а б ы қ ш ас ы н ы ң ү л к ен ораң т әр ізд і өсін- 
дісінің алды ң ғы бөлігі к ел іп б еки тін ңораз ай д ар ш ы ғы (crista galli) 
орналасқан. А й дарш ы ң н егізін ің ал д ы ң ғы ж а ғы н д а м үры н ңуы сы
веналары н ми ар ал ы ң пердедегі ( f a l x cerebri) саги тал д ы венозды
синуспен ж ал ғасты р аты н ш ы ғар у ш ы венаны ( v. e m is s a r ia ) ө тк ізіп
ж и і өзекке ай н ал аты н соңы р тесігі (fo ra m en caecum ) бар. А йдар- 
ш ы ңты ң ек і бүйірінде тесілген ж а п ы р а қ ш а д а ( la m in a cribrosae) 
көптеген тесіктер орн аласады . Б ү л тесіктерден иіс сезу т ал ш ы қ та- 
ры ( fila olfactoria) ж ән е м и д ы ң қ атты ң аб ы ғы н ы ң ал д ы ң ғы арте- 
р иясы нан ( a. m eningea a n te rio r) тар ай ты н ал д ы ң ғы торлы а р тер и я 
(a. ethm oidalis an te rio r) өтеді. Б ассү й егін ің ал д ы ң ғы ш ү ң қ ы р ы н д а
миды ң м аңдай б өліктері ор н ал асқан .
Б ассүй егін ің ортаң ғы ш ү ң ң ы р ы (fossa cranii m edia) ар тң ы ш үң- 
ңы рдан сам ай сүйегі п и р ам и д асы н ы ң ж о ғар ғы қ ы р ы м ен ж ән е тү- 
р ік ері арңасы м ен б ө л ін ген .Т ү р ік ер ін ің ги п о ф и зд ік ш ү ң ң ы р ы н д а 
ми қосалң ы сы — ги п оф и з, о р н ал асң ан , б үй ірлерін де сам ай бөлік- 
тері орналасңан. О ртаңғы ш ү ң ң ы р д а төм ендегідей тесіктер бар:
1) көру тесігі (fo ra m en opticum ) ар ң ы л ы көз ш ү ң ң ы р ы н а п. op­
ticus ж ән е a. carotis in te r n a -нъщ бүтағы a. o phthalm ica өтеді;
2) көз ү я с ы н ы ң ж о ғар ғы саң ы л ау ы (fissu ra orbitalis superior) 
арңы лы көз ш ү ң ң ы р ы қ у ы сы н а к өру н ерві (n. ophthalm icus) 
ж ән е ү ш т ік н ервтің (п . trigem ini) тар м аң тар ы : көз қ о зғалт- 
ң ы ш (п . oculomotorius), ш ы ғы р ш ы қ н ерві (п . trochlearis), 
ә к ету ш і нерв (п . abducens) к ір ед і. А л бас қ у ы сы н а көз ш үң- 
ң ы ры н ан v. o phthalm ica саң ы л ау д ан өтіп sin u s ca ve rn o su s- қ a 
қ ү я д ы . A. meningea-Meu ү ш тасу л ар ж а сай ты н a. lacrimalis- 
тің (a. o phthalm ica-дан) б ү тақ тар ы да өтеді;

220
4 бөлім. Бастың клиникалық анатомиясы
3) foram en r o tu n d u m  арңы лы п. m a x illa ris (п . trig em in i-д ің екін- 
ш і бүтағы ) өтеді;
4) foram en ovale ар ң ы л ы п. m a n d ib u la ris өтеді (п . tr ig e m in i-д,ің
ү ш ін ш і бүтағы );
5) fo ra m en spinosum  ар ң ы л ы a. m eningea m edia (a. m a x illa r is -тщ 
бүтағы ) ж ән е n. spinosus (п. m a n d ib u la ris-тщ к ей ін ң ай таты н
бүтағы ) өтеді;
6) foram en lacerum a n terio r ж а р т ы л а й ш ем ір ш ек п ен толты ры л- 
ған тесіктен a. carotis in te r n a  бас ң у ы сы н а к ір ед і.
Б ассүй егін ің ар тң ы ш ү ң ң ы р ы (fossa cranii posterior) басңа- 
лардан тереңдеу ж атад ы ж ән е м үнда м и ш ы қ пен соп аң ш а ми ор- 
наласады . С опаңш а ми ш ү й д ен ің ү л к ен тесігі (fo ra m en occipitalis 
m a g n u m ) ар қ ы л ы өтеді. С ондай-аң бүл тесіктен ң осы м ш а нерв (п. 
accesorius), ом ы ртң а ар тер и ясы (a. vertebralis) ж ән е м ойы н нервте- 
р ін ің (п . cervicales) түбірлері өтеді.
Самай сүйегі п и р ам и д асы н ы ң ар тң ы бетінде п. facialis, п. acus- 
ticus, п. in te rm e d iu s  ш ы ғаты н қ ү л а ң т ы ң іш к і тесігі (porus a custicus 
in ternus) о рн аласң ан . П и р ам и д ад ан ар тң ар ы р аң ар тң ы ж ы р т ы ң
тесік (foram en lacerum posterior) бар (кей де ол е к і т е сік к е бөлініп тү- 
рады). Б ү л тесік ар ң ы л ы п. glossopharyngeus, п. vagus, п. accesorius, 
v. jugularis ж ән е a. m eningea posterior (a. p h a rin g ea a scen d en s-тен) 
өтеді. Foramen condylloideum  а р қ ы л ы n. hypoglossus өтеді.
Әсіресе, ортаң ғы ш ү ң қ ы р д а кездесетін көп теген тесіктер көбі- 
несе бас сүйегі н егізі сы н ған да сы н ы қ бағы ты болы п таб ы лад ы . 
Ш үңңы рларды ң терең д ігі, п іш ін і мен тесіктер д ің өлш ем і әр к ім д е 
әртүрлі. Б р ах и ц еф ал д ар д ы ң ш ү ң қ ы р л ар ы д о л и х о ц еф ал д ар ға Ка­
раганда тереңдеу болы п келеді.

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: