Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ
| m. gluteus m a x i m u s -тъщ төм енгі ң ы р ы н д а бөксенің төм енгі нерв-
тері (п . c lu n iu m inferior) басталады . Ж ы н ы с а р тер и ясы (a. p u d e n d a ) жэне аттас венасы мен нерві ш он данай ң ы р ы н (spina ischiadica) ай- налып отіп, ш он данай ды ң к іш і саң ы л ау ы (for. ischia d icu m m in u s) арңылы ш он д ан ай -тік іш ек қ у ы сы н а (fossa ischiorectalis) барады . Ж оғары д а көрсетілген дей , боксе а й м ағы н ы ң беткей ортадағы және тереңдегі б ү л ш ы қ еттер ін ің ар асы н д а көп теген қ ан -там ы р жэне нервтер, к іш і ж ам бас ң уы сы н ан ш ы ғы п , немесе оған алм үрт тәрізді бүлш ы қет үсті ж ән е асты н дағы тесіктер ар ң ы л ы к ір іп -ш ы - ғып ж атад ы . Ж о ғар ғы алм үрт тәр ізд і бүлш ы ң ет тесігі а р қ ы л ы ж о ғар ғы боксе там ы рлары мен нервтері өтеді. Ж о ғар ғы боксе а р тер и ясы іш к і мы- ңын артери ясы н ан әр тү р л і басталуы м үм кін : — 60% ж ағд ай д а, іш к і м ы қ ы н ар тер и я сы н ы ң ар ты н ан ш ы ғады ; — 20% ж ағд ай д а, ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы іш к і м ы қ ы н арте- р и ясы н ы ң арты нан басталы п, төм енгі бөксе ар тери ясы м ен бірге ж үреді; — 10% ж ағд ай д а, ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы , a .p u d en d a in terna- ны ң тарм ағы болады. Ж о ғар ғы боксе атер и ясы н ы ң үш бөлігін аж ы р атад ы : 1) «ж амбас іш іл ік » — б асталған ж ер ін ен , алм ү р т тәр ізд і бүл- ш ы қет үсті тесікк е дейін (2 — 4 см); 2) «өзекш елік» бөлігі —алм ү р т тәр ізд і б ү л ш ы қ ет үсті тесікте орн аласқан бөлігі (3 — 4 см); 3) «ж амбастан тыс» бөлігі — алм ү р т тәр ізд і б ү л ш ы қ ет ү сті те- сіктен ш ы ң қ ан ж ер ін ен , он ы ң тар м аң тан ған бөлігіне дейін. 116 3 бөлім. Аяқтың клиникалық анатомиясы Ж о ғар ғы бөксе ар тер и я сы н ы ң ер ек ш ел ігі: 1) ж ам бастан ш ы қ ң ан ж ер і өте қ ы сң а ж ән е ж у ан ; 2) ж а р аң ат кезін д е, а р тер и я н ы ң п р о кси м ал д ы бөлігі ж и ы р ы - л ы п , ж ам бас іш ін е к ір іп к етіп , іш к і ң ан ағу м ү м к ін д ігі ар- тады . Боксе бү л ш ы ң еттер ін ің қ а л ы ң д ы ғы ж а р а қ а т іш ін д е ар тер и ян ы байлауды қ и ы н д атад ы . С онды ңтан, ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы н ы ң негізгі бағаны зақы м д ан у ы к езін д е, там ы рды ж а р а қ а т т а н ж о ғар ы деңгейде байлау к ер ек . Б ү л м ақ сат тек іш к і м ы қ ы н ар тер и ясы н байлаған кезде ға н а оры н далады . Ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы н д а ж а р а қ а т салдары н ан ж а л ғ ан ан евр и зм а п ай д а болуы м ү м к ін . Ж о- ғарғы боксе нерві алм ү р т тәр ізд і тесіктен ш ы ң ң ан соң ж о ғар ғы артери ядан сы ртңары ж эн е томен орн аласады . Н ерв о р таң ғы ж эн е к іш і боксе бүлш ы ң еттерін ж ән е ж а л п а ң ф асц и я н ы к ер у ш і бүл- ш ы ң етті нервтейді. Ж а р а қ а т сал д ар ы н ан , нерв к іш і боксе бүлш ы ң- ет, алм үрт тәр ізд і бүлш ы ңет пен м ы қ ы н сүйегі ар асы н д а қ ы сы л у ы м үм кін . Б ү л кезде боксе б ү л ш ы ң еттер ін ің атроф и ясы ж ән е санды әкету ф у н к ц и ясы ж о ғал ад ы . Томенгі алм ү р т тәр ізд і бүлш ы ң ет тесігін ің қ ү р ы л ы с ы к ү р д ел і, одан — vasa p u d e n d a inferior, п. ischiadicus, п. g lu teu s inferior, n. c u tan eu s femoris posterior, vasa p u d e n d a in te rn a , n. p u d e n d u s ш ы ғады (кіреді). Осы ң ү р ы лы м д ар д ы ң , іш тен сы р тң а қ а р ай орналасуы : — ж ы н ы с нерві ( п. p u d e n d u s ) ор н ал асқан ; — іш к і ж ы н ы с қ а н та м ы р л а р ы (a. et v. p u d e n d a interna)', — төменгі боксе нерві (п. g lu teu s inferior)-, — сан ар ты н ы ң тері нерві (n. cu ta n eu s fem oris posterior)', — бөксенің төм енгі қ а н та м ы р л а р ы (a. et v. g lu teu s inferior)', — ш онданай нерві (п. ischadicus). Ж ы н ы с нерві м еди алды , lig. sacrospinale-н ің қ асы н д а ж атад ы . Ж ы н ы с н ервін ің ң ы сы луы немесе созы луы (ал м ү р т тәр ізд і бүлш ы ң ет пен сегізкө з-қы л ң ан б айлам ы арасы нда) п уд ен д он ей роп ати яға әкеледі. Оның к л и н и к а л ы қ белгісі: — бөксенің том енгі болігін ің ауы рсы н уы ; — артңы өтіс м аң ы н ы ң ауы рсы н уы ; — зәр ш ы ғу ы н ы ң түты ғуы . Іш к і ж ы н ы с ар тер и ясы , 34% іш к і м ы ң ы н ар тер и ясы н ан дербес; 43% төменгі бөксе ар тер и ясы м ен бірге; 10% ж о ғар ғы бөксе арте- риясы м ен бірге; 4% е к і боксе ар тер и ясы м ен бірге; ал 9% ж а ғд ай д а ж ап қ ы ш артери ясы м ен бірге іш к і м ы қ ы н ар тер и ясы н ан бастала- Д Ы . |