2.4. Медицина леуметтік
институт ретінде
113
ндіру мен ызмет к рсетуді т"тынуды уаытыны сйкестігі
●
(т"тынушы ызметті сапасы мен ажеттілігін тек ана т"тын ан
со ба алай алады);
ызметтерді сатау жне тасылмалдауды ммкін еместігі;
●
ндіруші мен ызмет к рсету арасында ы байланыс (ызмет к р-
●
сету рдісінде т"тынушы мен ндіруші арасында жеке байланыс
жзеге асады).
Денсаулы сатау материалды емес ндіріс сияты 2
негізгі ас-
пектіге ие: леуметтік жне экономикалы. Денсаулыты сатау а жне
ны айту а ба ыттал ан денсаулы сатау жйесіні ж"мысы зіні е-
бек заты (науас) жне ебек "ралынан (медициналы "ралдар) т"-
рады. Денсаулы адамны б лінбейтін байлы ы, сондытан науастар
мен медициналы ебекті жиынты ы денсаулыты индивидуалды,
леуметтік-топты жне о амды дегейде ндіруші "ралы болып
табылады. Денсаулы ндірісі баса ндіріс салалары сияты оны т"-
тыну а ба ыттал ан. Денсаулыты т"тыну — кез келген адамны жне
о амны шынайы мірі.
Материалды емес ндіріс — ол ебек ызметіні сферасы, о ан
экономикалы т"р ыдан материалды, сонымен атар, материалды
емес ызметтер де кіреді жне леуметтік ызметтерді
пайдалану про-
цестерін "йымдастырады.
Денсаулы адамны ебекке "лшынысыны ал ашы трткісі, кез
келген ксіби ызметті себебі ебекке абілетті, мыты денсаулы
к рсеткіштеріне ие, о амны ебек потенциалы денсаулы сатауды
леуметтік-экономикалы миссиясы болып табылады.
ал ан денсаулы сатау ызметтері
1
негізінен о амды игіліктер-
ге
2
жатады жне мынадай "рылымдары бар:
1
ызмет — материалды емес формада танылатын жне тек ызмет к рсету уаытында
пайдаланылатын игілік.
2
Игiлiк — адамды барлы мірлiк ажеттiлiктерiн ана аттандырады, пайда келеді, ра-
хата б лейді. Игіліктер
таби ат туындылары ана емес, адам ебегіні де жемісі: оны
материалды ажеттіліктерін ана аттандыру а ызмет етеді; бірінші (мысалы, су, жабайы
сімдіктер жне басалары) ажеттіліктер деп аталады,
екіншілері, я ни, адам ебегіні
туындысы — "ндылытар. Материалды емес игіліктер — мір, денсаулы, абырой, жеке
баса ол с" ылмаушылы, жеке мiрiнi дербестiгi, жеке жне отбасылы "пия, есiм "-
ы ы, авторлы "ы ы, баса да мліктік емес "ытары азамата за жзінде немесе
туыл ан сттен бастап беріледі. Ол зге амалдармен берілмейді жне тартып алынбайды.
Нарыты емес т"р ыда мемлекетпен к рсетілетін тауарлар мен ызметтер — о амны
орта игіліктері. Орта игіліктерге
шектеулілік те жо ары, ал бсекелестік т мен дре-
жеде, себебі, ол бірге, біра шектеулі адамдар топтарында олданылады (кітапханаларды
пайдалану, инфекциялы ауруларды емдеу).
114
II Блім. Медицина леуметтануы
б"л игіліктерді пайдалану а индивидті ерекше дістеріні жо-
●
ты ы;
б лінбеушілік, я ни, б"л игіліктерді жеке т"л
алар а б ліп беруге
●
келмейді;
ндіруге кеткен шы ын мен т"тыну арасында ы тедікті анытау-
●
да ы иындытар;
осы ызметтерді сатып алатындарды санына ара анда, т"тына-
●
тындарды саныны артып кетуі.
о амды игіліктер к п емес. Денсаулы сатау ызметтеріні
к пшілігі толы ымен осы игіліктерді игермейді жне тауар ретінде ж"м-
салынады, сондытан о
ан тек мемлекет ана емес, сауда-сатты меха-
низмді игерген жеке секторлар да кіре алады. Сонымен атар, денсаулы
сатау "рылымында тауарды сапасы да маызды игіліктерге жатады.
Денсаулы сатау ызметтері тек о амды ажеттіліктерді ана аттан-
дырумен шектелмей, индивидуалды ажеттіліктерді де арастырады.
Достарыңызбен бөлісу: