Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011


-кесте Ӛлшеуіш шкалалар типі  Шкала атауы



Pdf көрінісі
бет51/76
Дата15.11.2023
өлшемі2,02 Mb.
#122505
түріОқулық
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   76
Байланысты:
asambaev-jasandy-intellekt

8.2-кесте
Ӛлшеуіш шкалалар типі 
Шкала атауы 
Анықтайтың қатынас 
Шкаланың эквивалентты 
ӛзгертуі 
Деректер ҥстінен мҥмкін 
операциялар 
Деректердің екінші реттік ӛңдеуі 
Номиналды 
Эквиваленттік
Атаулардың орнын ауыстыру 
Кронекер символды есептеу 
Салыстырмалы жиіліктерді және 
олармен операцияларды есептеу
Реттік 
Эквиваленттік, ұнатушылық
Бір қалыпты (ретті 
ӛзгермейтің) 
Кронекер символды және рангты 
есептеу 
Салыстырмалы жиіліктерді, олармен 
операцияларды және таңдаулы 
квантильді есептеу 
Интервалды
Эквиваленттік, ұнатушылық, 
интервал қатынастарын сақтау 
Сызықтық ӛзгерту
y

ax

b
,
a
> 0, 
b

R
Кронекер символды, рангты 
және интервалдарды (байқаулар 
айырмасы) есептеу 
Интервал үстінен арифметикалық 
амалдар
Циклдық
Эквиваленттік, ұнатушылық, 
интервал қатынастарын сақтау, 
мерзімдік
Ығысу
y

x

nb

b
= const, 
n
= 0, 1, 2,… 
Интервалды үшін сияқты 
Интервалды үшін сияқты 
Қатынастар
Эквиваленттік, ұнатушылық, 
интервал қатынастарын сақтау, 
мерзімдік, екі мәннің 
қатынастарын сақтау 
Созылу
y

ax

a
> 0, 
Барлық арифметикалық 
операциялар 
Әрбіреу ыңғайлы ӛңдеу 
Абсолют
Эквиваленттік, ұнатушылық, 
интервал қатынастарын сақтау, 
мерзімдік, екі мәннің 
қатынастарын сақтау, абсолют 
және ӛлшемсіз бірлік, абсолют 
нӛль 
Бірегей шкала
Барлық арифметикалық 
операциялар; дәреже кӛрсеткіші, 
логарифмның негізі мен 
аргументі ретінде пайдалану 
Әрбіреу қажетті ӛңдеу 


84 
Шкалалар типі туралы бір күлкілі мысал келтірейік. Майра мен Бота 
Қайраттың тұған күніне жиналып жатыр. Қандай сыйлық ұсынамыз? 
1. Варианттар генерацияланады: 1 – фотоаппарат, 2- коньяк, 3 – сервиз, 
4 – CD-дискілер жиынтығы. Ұсыну барысында баламалар бағаланбайды және 
сыналмайды, әйтпесе, «біз ештеңені ойлап таппаймыз». Баламалар жинағы 
номиналды шкаланы құрайды, оның үстіндегі ұнатулар белгісіз (
8.9-сурет
). 
Майра мен Бота сарапшыларды (Қайратты жақсы білетін) сұрастырады. 
Жоғары айтылғаннан Қайрат нені ең жақсы кӛреді? Номиналды шкалада 
жиіліктерді ӛлшейді. 1 мен 2 баламаға екі адам дауыс берді, үшінші баламаға 
– тӛрт адам және соңғысына – алтау. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   76




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет