179
Кәсіби өзін-өзі тәрбиелеу процесінде бір-бірімен тығыз
байланысты 3 кезеңді көрсетуге болады:
-
өзін-өзі тану;
-
өзін-өзі бағдарламалау;
- өз-өзіне әсер беру.
Мұғалімдік еңбектің психологиясы күрделі және жауапты екенін
айта келіп, жазушы-педагог М. Әуезов шын мұғалімге тән мынадай
қабілет-қасиеттерді атап көрсетеді: эрудиция қабілеті, әр жастағы
баланың даму ерекшеліктеріне сай келетін тәрбиенің тиімді әдісін
таба білу, баламен тіл табыса білу шеберлігі, ақыл-парасатының мол
болуы, оқыту мен тәрбиенің жаңа әдістемелерін тәжірибеге батыл
енгізу, оқушының сеніміне кіруі, ұйымдастырушылық қабілетті
қалыптастыру және басқалар.
Сөзіміздің соңында «Осындай қабілетті, қасиеттерді,
іскерліктерді өз бойына жинаған мұғалім ғана – нағыз ұстаз бола
алады» - дегіміз келеді.
Өмірмен, қазіргі кезеңмен байланысты дұрыс ұйымдастырылған
мектепте, К. Д. Ушинский өз халқын шын сүйетін және оның дамуы
туралы қамқорлық жасайтын мұғалімге – тәрбиешіге басты рөльді
берді. Педагог-гуманистің тұжырымдауынша, адам қоғам үшін ұлы
байлықтың қайнар көзі. Баланың ойы мен жан дүниесін дамытатын,
қоршаған ортаны оның танымымен байытатын мұғалімнің
шығармашылық қызметінің нәтижесінде ол ержеткен соң,
“балшықты жерлерді, құмдарды, адамсыз тауларды” байлықтың
қайнар көзіне айналдырды.
Оқыту мен тәрбие үрдісін мұғалімнің жеке басының
жігерлендіретін ықпалынсыз елестету мүмкін емес. “Тәрбиеде
барлығы да тәрбиешінің жеке басына негізделуі тиіс... Ешқандай
жарғы және бағдарлама, ешқандай оқу орнының жасанды орталығы,
қаншалықты жетілдіргенмен, тәрбие ісінде жеке адамды алмастыра
алмақ емес. Тәрбиешінің тәрбиеленушіге тікелей әсерінсіз мінез-
құлыққа сіңерліктей шын тәрбие беру мүмкін емес”.
Жас өспірім үшін мұғалімнің жеке басы бұл ешнәрсемен
айырбастауға болмайтын күн көзінің жарқын сәулесі іспеттес.
Осындай “күн көзінің жарқын сәулесі” болуы үшін қатаң белгіленген
жалпы және педагогикалық танымның көлемін меңгеруі қажет және
соның негізінде қалыптасқан берік педагогикалық сенімдермен
қарулануы керек. Осындай сенімдердің болмауы нағыз тәрбиеші
181
емес, сонымен қатар оқушылардың күш салып оқуына байланысты.
Педагогикалық шеберліктің дамуы мұғалім дайындығының
координациялық аспектісінің орталығы болып табылады. Сол
себепті ол психологиялық-педагогикалық цикл дисциплинасының
көңіл бөлінген орталығы.
“Педагогикалық шеберлік негіздері” курсы және басқа да
психология, педагогика, педагогика тарихы пәндері студентке
кәсіби дайындықты қалыптастыруы жайында түсінік беруі керек.
Достарыңызбен бөлісу: