Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011
Танымдық саланың даму ерекшеліктері
жүктеу/скачать 1,6 Mb. Pdf көрінісі
|
| Танымдық саланың даму ерекшеліктері.
Жалпы алғанда, ЕЖБА–де психикалық даму балаларда біркелкі болмайды. Оларда музыка, математика, бейнелеу ӛнері тәрізді жеке салалардағы қабілеттілік сияқты белгілер жақсы дамыса, ӛмір сҥруге қажетті дағдылар мҥлдем болмауы мҥмкін. Аутистік типтегі жеке тҧлғаның дамуына себеп болатын патогендік факторлардың бірі, жалпы ӛмір сҥру тонусының тӛмендеуі болып саналады. Бҧл ең алдымен, белсенді, талғамды мінез-қҧлықты қажет ететін жағдаяттарда анық кӛрінеді. 4.8. Мінез-қҧлықтың бҧзылуы Мінез-қҧлық жеке тҧлғаның іс-әрекеті мен қарым- қатынасынан кӛрінетін, тҧрақты жеке-дара белгілерінің жиынтығы ретінде қарастырылады. Мінез-қҧлық адам ------------------ 1 Основы специальной психологии/ Под ред. Л. В. Кузнецовой. —М.: «Академия», 2002. — С.109. 79 темпераменті мен тәрбие жағдайларының ӛзара әрекеттерінің нәтижесі болып табылады. Темпераменттің негізгі қасиеттері базасында қалыптасса да, мінез-қҧлықты темперамент анықтамайды. Мінез-қҧлықтағы қалыптасатын моральды, интеллектуалды, эстетикалық даму деңгейлеріне, тәрбиенің қосар ҥлесі мол. Мінез-құлық пен жеке тұлға арасындағы айырмашылықтың мәнін Ю. Б. Гиппенрейтер былай тҥсіндіреді: «...Мінез-қҧлық белгілері, адамның қалай әрекет ететінін кӛрсетеді, ал тҧлғалық белгілер, адамның не үшін әрекет ететінін кӛрсетеді. Мҧнда адамның ӛзін-ӛзі ҧстау әдістері мен тҧлғалық бағыты, біріне–бірі тәуелді еместігі белгілі: бір ғана әдістің кӛмегімен, әртҥрлі мақсаттарға жетуге болады және керісінше, бір мақсатқа жету жолында, әртҥрлі әдістерді қолдануға болады» 1 . Мінез-қҧлық типі, адамның дҧрыс әлеуметтендірілуіне тікелей әсер етеді, ол әлеуметтік-психологиялық бейімделудің әртҥрлі формаларында байқалады, оған патогендік формалар да жатады. Жеке тҧлғалық дамудың әртҥрлі дисгармониялық типтері туралы айтқанда, қалыпты тҧлғалық дамудан ауытқу дәрежесі сӛз болады, яғни мінез-қҧлықтың патологиялық типтері сипатталады. Қазіргі кезде, адамның әлеуметтендірілу қиындығын туғызатын мінез-қҧлыққа, негізінен девиантты мінез-қҧлықты және психопатияны жатқызады. Ал акцентуация, әлеуметтік-қарым- қатынас қиындықтарын туғызуы ықтимал, уақытша кҥйлер болып табылады. Енді осы кҥйлерді кеңінен қарастырайық. жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|