Оқулық бб. 02 «Жол машиналары, автокөліктер мен тракторларды пайдалану»
жүктеу/скачать 17,2 Mb.
|
кестенің аяғы
СКРЕПЕРЛЕРСкреперлер (5.30 сурет) қоса алғанда мықтылығының ІІІ санатына дейін топырақтарды қабатты дайындауы үшін, олардың тасымалдауы 7 км дейін, бір уақытты теңдестіруімен жер құрылымындағы топырақты қабатты түсіруі үшін тағайындалған. Жаңа себілген топырақ бойынша жылжуы кезінде скрепер оны бөлшектеп жылытады, бірақ кейде осы жұмысты өндіру технологиясындағы тиімділігі есепке алынбайды. Скреперлермен дайындауының ең жақсысы ірі тасты енгізуінсіз оңтайлы жəне аз ылғалдылығының балшықтары мен құмайтына беріледі, олар шөмішті жақсы толтырады жəне жеңіл тиеледі. Ылғалды балшықтар мен топырақтары жұмыс жабдығына жабысады, жəне оның жұмысын күрделі жасайды, ал алдын-ала боптасылмаған мықты топырақтар мен ірі тасты қосылыстарымен топырақтары скрепердің пышақты жүйесін қатардан шығара алады. Скрепердің жұмыс жабдығының негізгі элементі шөміш болып табылады, ол дайын топырақты кеседі, жинақтайды жəне тасымалдайды. Шөміш сонымен бірге күш құрылымының рөлін ойнайды, онда пышақ жүйесі, алдыңғы жапқыштар немесе элеватор, қосымша топырақ көтергіш механизмдері, жүріс жабдығы, тізбекті құралы жəне машина жұмысымен басқару жүйесінің атқарушы органдары монтаждалады. Скреперлердің жіктеуі (5.31 сурет) бірнеше белгілері бойынша мүмкіндік . Тізбекті скрепер топырақтардың дайындауы, тасымалдауы жəне тиеуі үшін барлық қажеттіктерімен жабдықталған, соның ішінде жүріс жабдықтары мен басқару жүйелері, бірақ осы үшін қажетті энергиясын ол тартушыдан, əдеттегідей, өндірістік шынжырлы тракторынан алады. сурет. Шөмішті мəжбүрлі тиеуімен өзіндік жүріс скрепері Тізбекті құралы арқылы жіберілетін тартқыш күші шөмішті толтыру жəне топырақты дайындауын қамтамасыз етеді, ал қосымша механизмдерінің жұмысы үшін энергиясы шөміштің тиеуін жəне көтеруін жеңілдетеді, жəне басқару жүйелері осы механизмдер мен жүйелерін қозғалтқыштарына тікелей бөлек трансмиссиясымен тартқышынан жіберіледі. сурет. Негізгі агрегаттарыныңқұрылымдар ментұтастыруы бойынша скреперлердің жіктеуі ПЕРЕВОД: Скреперлер Тұтастыруы – Жүктеу тəсілі – Түсіру тəсілі Тізбекті Жартылай тізбекті – Өзіндік жүрісті Тартушы – Механикалық Еркін – жартылай мəжбүрлі – мəжбүрлі Қазіргі машиналарында жиі осы мақсаттары үшін гидравликалық жүйелер мен көлемді гидробілігі пайдаланады. Жедел ашылатын гидравликалық муфталарын қолдануы жұмыс сұйықтығымен қоршаған ортаның ластануын алдын-алуға жəне тартушыны қысқартуына мүмкіндік кбереді. Жартылай тізбекті скреперлер өзінің алдыңғы бөлігімен өзінің алдыңғы дөңгелегіне емес, тартушының тізбекті құралына тіркеледі, оның орнына шанжарлы немесе пневмодөңгелекті тракторы пайдаланылады. Механизмдердің жұмысы мен жартылай тізбекті скреперін қолдану технолоиясы тізбектен ерекшеленбейді, бірақ скреперден бөлек тартушыны пайдалануы күрделі, өйткені олардың тізбектелуі үшін жүккөтергіш жабдықтары қажет. Әлемдік тəжірибесінде осы тұтастыруы кең пайдалануын таппады. Аса таратылған өзіндік жүріс скреперлері (5.32 сурет), онда бір осьті тартушы мен скреперлі жабдығы тұтас біреуін құрайды. Скреперлі шөміші, оның артқы кесуіне енгізілген, екі пневмодөңгелегіне тіреледі. Шөміштің бүйірлі қабырғаларына топсалы тартушы рамасының П-тəріздес бүйірлі тартушыларының соңындары бекітіледі, олардың көлденең бөренесі кеуде арқылы тартушының топсалы-тізбекті құралымен қосылған. Тартушы рамасының көлденең бөренесіне шөмішті көтеру/түсіруінің гидроцилиндрі бекітіледі, оның соташығы топсалы, шөміштің қабырғаларын қосатын, бөренеде бекітілген. Қарапайым скреперлерінде шөміштің алдыңғы аузын, шөміштің қабырғаларында орнатылған, гидроцилиндрлерімен басқаратын, жапқыштарымен жабылады. Артқы буферінің металл құрылымында орналастырылған ұзын жүрісті гидроцилиндрі, оны шөміштің аузына жақындата отырып, артқы қабырғаға жылжытады. Қабырғаны жылжытуы шөміштің түсіруін жеделдетеді жəне оны аса толық жасауға мүмкіндік к береді. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 сурет. Өзіндік жүрістіскрепер: 1 – бір осьті тартқыш; 2 – тізбекті құрал; 3 – скрепер айналуының гидроцилинді; 4 – тартқыш рамасының кеудесі; 5 – шөмішті көтеру/түсіру гидроцилиндрі; 6 - жапқыш; 7 – жапқышты көтеру/түсіру гидроцилиндрі; 8 - шөміш; 9 – артқы жылжымалы қабырғасының қақпақшасы; 10 – скрепердің артқы қозғалтқышы; 11 – тиеу кезінде итеру үшін буфер; 12 – артқы жетекші дөңгелек; 13 – тартқыш рамасының бүйірлі тартуы; 14 – скрепердің пышақты жүйесі; 15 – тартқыштың жетекші дөңгелегі Шөміш бойынша жылжуы кезінде артқы қабырғасының тіреуі роликтірдің бірнеше жұп рамасымен алдын-алады, ол кезде қабырға арнайы бағыттарымен жəне шөміштің бүйірлі қабырғаларымен, түбі бойынша айналады. Шөміштің алдыңғы қуысының астыңғы ернеуі, ауыспалы пышақтары бекітілген бұрауларымен пышақасты тақташасымен пайда болған. Скрепердің пышақ жүйесі тістермен пышағын (5.33 в сурет) немесе дөңес түрді жəне баспалдақты түрдес (5.3 а, б сурет), тура кесетін ернеуін келтіретін бірнеше көлденең пышақтарынан тұрады. Баспалдақты жəне, əсіресе дөңес ернеулері 18.25 % оны толтыру деңгейін жоғарлата отырып, 10... 20% скрепердің шөміш жүктеуінің уақытын қысқартады, бірақ осындай ернеуімен скрепердің жоспарлы қабілеті жедел нашарлайды. Шөміштің бүйірлі қабырғаларының алдыңғы шектерінде бүйірлі біліктеріне топырақтың кетуін алдын- алатын жəне бүйірлерінен топырақтың жоңқасын кесетін бүйірлі пышақтары бекітілген. Тартқыштың қозғалтқышы, трансмиссиясы жəне кабинасы алдыңғы жетектеген пневмодөңгелектерінде орналасқан, ал топсалы-тізбекті құралы – олардың осьтерінде орналасқан. Осындай тұтастыруы тарту күшін жоғарлатады жəне скрепердің оңтайландыруы кезінде айналуға қарсылық сəтін төмендетеді. Кеуденің арка түрі тартушыны шөміш бойымен 90° дейін бұрышына тиесілі айналдыруға мүмкіндік к береді, ол кезде скрепердің айналу радиусы шағын болады. Қатар сурет. Скрепердің пышақты жҥйесі: а – тура кесетін ернеуімен; б – шығарылатын орташа пышағымен; в - тістерімен в құрылымдарында азоттық-майлы аккумулятор қолданылады (5.34 сурет), онда қысылған азот тура емес беті бойынша жедел жүруі кезінде шөміш пен тартқыштың топсалы-тізбекті құралына жіберілетін итергіштер энергиясын жұтады. сурет. Өзіндік жүріс скреперінің тізбекті құралының азоттық- майлы амортизаторы: 1 - гидроцилиндр; 2 – ауыспалы түйін; 3 – скрепердің тартқыш рамасының кеудесі; 4 – азотпен амортизатордың қуысы; 5 – маймен амортизатордың қуысы; 6 – толықтырудың гидромагистралі; 7 – реттеуші қақпақша; 8 - бүркеу-шектеуіші Скрепер рамасының тік тербелісі кезінде май амортизаторларға реттеуші қақпақшасы мен бүркеу арқылы гидроцилиндрімен толықтырылады, мұнда итергіш энергиясы азоттың қысымы мен қызуына шығындалады. Бүркеулер гидроцилиндрге амортизатордан қысымның соққы тербелісінің қайтуын алдын-алады. Реттеуіш қақпақшасы жүйенің сезімталдығын ауыстыруға мүмкіндік к береді. Скрепердің жұмыс үрдісінің тиімділік өлшемі оның шөмішін толтыру деңгейі мен жылдамдығы болып табылады. Қазіргі машиналарында олардың жоғарлауы: кесу ернеуінің түрін оңтайландыруымен; бульдозерлер-итергіштерді пайдалануы; екі скреперлерді көсеммен бекітуі (5.35 сурет), ол кезде топырақ екі машиналардың тарту күшін пайдалануымен кезектесіп скреперлермен жиналады, жəне автономдық тасымалданады; шөмішті қосымша құралдарымен жіктеуі – қырғышты (5.36 сурет) немесе бұрандама (5.37 сурет) конвейерлермен. Скрепердің өндірілуі теңдеу бойынша есептеледі:
146 сурет. Көсеммен бекітіліп жұмыс істейтін, екі скреперлерді кезектеп толтырылуы, ол кезде топырақ екі машиналардың тарту күшін пайдалануымен кезектеп скреперлермен жиналады мұнда VK – «бөрікпен» скрепер шөмішінің көлемі (шөміштің геометриялық сыйымдылығымен ~ 140% өзіндік тартуын жүктеуімен скрепері үшін, ол техникалық сипаттамалары бойынша не оның еніне шөміштің бүйірлі қабырғалары алаңдарын көбейтуімен анықталады); кнап – барлық жетекші дөңгелектер мен тартқышпен жұмысы кезінде 15 % жоғарлайтын скрепер үшін шөмішті толықтыру коэффиценті (5.5 кесте); T – цикл уақыты; кв – ауыстыру уақытын пайдалану коэффиценті; ?зап – шөмішті толтыру уақыты; 1тр – түсіру жеріне топырақты тасымалдау уақыты; ?раз – шөмішті тиеу уақыты; 1хол – топырақты жинау орнына бос скрепрді қайтару уақыты (бос жүріс уақыты); 1ман – бір жұмыс циклі үшін оңтайландыру уақыты (60.. .80 с). сурет. Тиеуіш қырғышты конвейермен скреперлі шөміш: 1 – білігімен жетекші жұлдызшасы; 2 – элеватордың төлке-коликті тізбегі; 3 – конвейердің топсалы бекітуінің тіреуіші; 4 - қырғыш сурет. Бҧрандама конвейермен скреперлі шӛміштің қҧралы: A – иірмектің тіркеуіш мойынтірегі; B – иірмектің білігі; C – иірмек білігінің гидромоторы; D – иірмекті бекітуінің кӛлденең бӛренесі; E – шӛміштің бҥйірлі қабырғасы; F – артқы қабырғасын жылжыту гидроцилиндрі; G – шӛміштің артқы жылжымалы қабырғасы; H – скреперлі шӛмішінің пышақты жҥйесі; I – шӛміштің алдыңғы жапқышы Толтыру жəне боптасу коэффиценті кесте
жүктітиеуімен скрепердіңжұмыс циклінің құрастырушысы теңдеу бойынша есептеледі:
t = за мұнда Вк – скрепер шөмішінің қуысының ені; кстр – кесілген жоңқасының қалныаңдығы; kpa3 – дайындалатын материалды қопсарту коэффициенті; из жылдамдығы; и к оа П – шөмішті толтыру кезіндегі скрепердің бастапқы н – шөмішті толтыру кезіндегі скрепердің ақырғы з а п жылдамдығы; итр – жүктелген скреперінің коммерциялық жылдамдығы; Тхол – шөмішті толтыру орнына дейінгі түсіру орнынан қашықтығы; ихол бос скреперінің коммерциялық жылдамдығы. Шөмішті тиеуінің қосымша механизмдерімен жабдықталған скрепері үшін, оны толтыру уақыты элеватор мен иірмектің өндірісі бойынша есептеледі: С = VJ Пдоп, (5.18) мұнда Пдоп – элеватор немесе иірмектің өндірісі. Отандық өндірісімен Т-170 тартқышпен тізбекте жұмысына есептелген, 16,5 т жүк көтергішімен жəне 11 м3 номиналды сыйымдылығымен шөмішпен ДЗ-172 тіркемелі скрепері шығарылады. жүктеу/скачать 17,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|