Оқулық бб. 02 «Жол машиналары, автокөліктер мен тракторларды пайдалану»
те Отандық тас уатқыштардың сығу кезіндегі беріктік шегі
жүктеу/скачать 17,2 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 300 МПа дейінгі тау жыныстарын ұнтақтау үшін сипаттамалары
- Кесте 226 Отандық 6.4
- Тас електер.
3 К е с
те Отандық тас уатқыштардың сығу кезіндегі беріктік шегі300 МПа дейінгі тау жыныстарын ұнтақтау үшін сипаттамалары
0
Кесте 226 Отандық
6.3. ТАС МАТЕРИАЛДАРЫН БАЙЫТУ ЖӘНЕ ЖІКТЕУГЕ АРНАЛҒАНЖАБДЫҚТАР Кепілдендірілген құраммен жол-құрылыс материалдарын дайындау қоспа ретіндегі ұсақталған тас материалдарының фракция құрамында қатаң талаптарға ие. Шақпақ тас, құм, қиыршық тас жəне басқа да минералды толтырғыштардың берілген фракциясына жетуге мүмкіндік к беретін технологиялық операциялар байыту жəне классификациялау деп айтылады. Байыту – бұл материал құрамынан жарамсыз қоспаларды жою. Классификациялау – бұл материалды олардың құрамына кіретін бөлшектерге сəйкес фракцияларға сұрыптау. Құрылыс материалдары өндірісінде байыту жəне классификациялау үшін сүзгіден өткізу жəне шаюды пайдаланады. Сүзгіден өткізу тас материалдарын фракциялар бойынша сорттауға мүмкіндік к береді, демек бөлшектердің көлеміне қарай. Шаю кезінде материал ақырғы өнімнің сапасын нашарлататын саздан жəне шаңнан тазартылады. Тас електер. Сүзгіден өткізу үшін тас елек аталатын (6.22 сурет) қондырғылар пайдаланылады, сондықтан бұл жүйені тас илеу деп жиі атайды. Өндіру орнынан ұнтақтауға түсетін материалды алдын ала классификациялау үшін ұнтақтаудың сол немесе басқа сатысын талап ететін, түсетін жыныс салмағын фракция топтарына бөлетін ереже іспеттес желтартқыш тас електерді пайдаланылады (жылжымалы жəне жылжымайтын). Електер Қозғалмайтын Қозғалатын Барабанды Тегіс 6.22 сурет. Әрекет ету қағидасы бойынша електердің бөлінуі 227 Олардың торлы елек деп аталуы параллель орналасқан діңгектердің қатты торларының желтартқыштарына байланысты (6.23 сурет). Олар тек қана салмақты ғана емес, сонымен қатар жыныстың үлкен кесектерінің соққыларына төтеп беруге қауқарлы. Бұл көлемді кесектер көлік құралдарының шанағынан, шөмішті қазу машиналарынан жəне тиеуші эстакададан шашырайды. Желтартқыштар еңкіш орнатылады жəне материал өзінің массасы əсерінен еленеді. Ірі қоспаларды бөлу барысында еңістің бұрышы 12°-тан аспауы керек, ал ұсақ қоспаларда - 45...550. Желтартқыштардың арасындағы саңылауға өтпеген габарит еместер қосымша ұсақталуға жіберіледі. Қозғалғыш торлы електер тас уатқыштарға арналған қоректендіргіш ретінде пайдаланылады. Торлы електердің жұмыс өнімділігі (Пкол) келесі формула бойынша есептеледі: Бұл формулада Ьелек – електің ені; Нқаб- желтартқыш материалы қабатының шартты биіктігі (0,24); аеңіс – желтартқыштар еңісінің бұрышы; ксит- еленетін беттің əсер ету коэффициенті; р – үйілген материалдың тығыздығы. Ұсақталған массада көлемі 700 мм-ден жоғары тастардың, балшықтың ірі кесектерінің жəне барынша ластанушылық жоғары дəрежеде болғанда өнімділікті 20%-ға азайтқан жөн. Еленетін бет түрінің әсер ету коэффициентінің мәні Елегіш жақтауы 1,0 Жазық елегіш 0,85 Қисық сызықты елегіш 1,50 Барабанды цилиндрлі (6.24 сурет) жəне конустық (6.25 сурет) електерде желтартқыштық, қапталған, дəнекерленген жəне соқпақталған елегіштер қолданылады. Еленген материал таспалы немесе қырғышты конвейер арқылы барабан ішіне беріледі. Цилиндрлік барабандар қабатқа 5 . 7 0 бұрышпен орнатылады, конустық барабандардың өсі еңкеймейді, өйткені барабанның конустық беті қабаттың бұрышында орналасқан. 6.23 сурет. Торлы електің темір шілтері Барабанның қабырғалары дəйекті немесе коксиальды, яғни біреуі екіншісінде орналасқан елегіштерден тұрады. Барабан бандаж арқылы немесе өсьтік шетмойын тірек жəне таяныштық доңғалақшаға сүйенеді. Тартпа электрқозғалтқыштың немесе гидромотордың білігінде жұлдызшылардан тұратын ашық тісті жұптармен немесе өсьтік шетмойындағы бəсеңдеткіш арқылы жүзеге асырылады. Барабан айналған кезде сұрыпталатын материал алдымен ең ұсақ, содан кейін одан ірірек елегіштен өте отыра барабан бойымен қозғалады. Бір де бір елегішке өте алмаған жыныс кесектері барабанның қарама- қарсы жағынан шығып, қайтадан ұсақталуға жіберіледі. Барабанды електер тек қана елеу үшін ғана емес, сонымен қатар бір уақытта тұтас цилиндрлік қабырғасы бар қосымша секцияда қиыршық тастарды жууға арналған. Олар өнімділігінің аздығымен жəне үлкен габариттерде, массада жəне энерготұтынуда елеудің төмен сапасымен ерекшеленеді. Барабанды електің (Пбар) сағаттық жұмыс өнімділігі келесі формула бойынша есептелуі мүмкін: 228 6.24 сурет. Цилиндрлі барабанды електі 1 – елеуге материалды беру; 2 – ең ҧсақ фракцияның қалдығ фракциялардың қалдығы; 5 – елегіштен ӛтпеген габарит емест ң сызбасы: ы; 3, 4 – үлкеюі бойынша ірірек ің шығуы мұнда умат – сұрыпталатын материалдың үйінділік тығыздығы; кбар – елегіш түрінің жəне барабан құрылымының əсер етукоэффициенті сурет. Конустық барабанды електің сызбасы: 1 – материалды елеуге жіберу; 2 – ең ұсақ фракцияның қалдығы; 3, 4 – үлкеюі бойынша ірірек фракциялардың қалдығы; 5 – айналу жылдамдығымен елегіштен өтпеген габарит еместің шығуы (8... 14); гбар – барабанның радиусы; аоси – осьтің еңістік бұрышы; dcит – елек саңылауының диаметрі; ^мат – сұрыпталатын фракцияның материал кесегінің орташа көлемі. Тегіс електер кішігірім мөлшерде жəне массада жоғары өнімділіктің арқасында тас материалдарын бөлуде кеңінен қолданылады. Електердің елегіш беті желтартқыштардан, тоқылған тордан, дəнекерленген немесе қапталған тордан жəне електен, яғни саңылауы бар металл табақтан жасалады. Електер бір, екі немесе оданда көп елегіш бетке ие болуы мүмкін. Дегенмен бəрінен де кеңінен таралғаны үш бетті електер. Елегіштердің беті бір-бірінің артында бір жолақта қатармен (6.26 сурет), бірінің астында бірі қабатпен (6.27 сурет) орналасуы ықтимал. сурет. Елегіштері қатармен орналасқан елек: а – ұсақкөзді елек; б – орташа көзді елек; в – үлкен көзді елек; 1 – сұрыпталатын материал; 2 - ұсақ фракции; 3 - орташа фракция; 4 – ірі фракция; 5 – габарит емес сурет. Елегіштері сатылы орналасқан елек: а – ҧсақ кӛзі елегіш; б – орташа кӛзі елегіш в – ҥлкен кӛзді елегіш; 1 – сҧрыпталатын материал; . Бірінші сызба илектердің жұмысын сонымен қатар оларды жөндеу жəне ауыстырудың қарапайымдылығы арқылы ерекшеленеді. Бірақ ірі фракциялар сұрыптаудың сапасын төмендетіп илек бойымен қозғалғанда өзімен бірге ұсақ фракцияларды алып кетеді, оған қоса материал өтетін алғашқы илек тезірек тозады. Екінші біріктіру сызбасы сұрыптаудың жақсы сапасын қамтамассыз етеді, бірақ қиынырақ жəне илекті жөндеу мен қызмет етуін қиындатады. Келтірілген сипаттамалар бойынша үйлестірілген сызба беткіден жақсы жəне қабаттыдан жаман, бірақ оның сұрыптау сапасы іріктеуден басым түседі, сондықтан ол кең таралған. Сұрыптау үрдісі барлық жазық илектреде (қозғалмайтын желтартқыштан басқа) ондағы материалмен бірге илеу арқылы жүргізіледі. (6.29 сурет). 2 – габарит емес; 3, 4, 5 – сəйкесінше ірі, 229 сурет. Елегіштері біріктіріле орналасқан елек: а – ҧсақ кӛзі елегіш; б – орташа кӛзі елегіш в – ҥлкен кӛзді елегіш; 1 –сҧрыпталатын материал; 2 – орташа жəне ҧсақ фракциялар; 3 - ҧсақ фракция; 4, 5 - орташа фракция; 6 - ірі фракция сурет. Тербелмелі електердің типі: а, 6 - тербелмелілер; в - гирациялық (эксцентрикті); г – тербелмелі еңіс; Э – тербелмелі көлденең Теңселмелі електер қосиінді-бұлғақты механизмге келтіріледі. Машинаның тұғырында орналасқан электрқозғалтқыш қос иіннің эксцентрлі өсі бар сермерімен жабдықталған. Олар тұғырға еркін ілінген елегіштің көлденең немесе еңіс жақтауымен жалғасқан. Тербелмелі електердің көлденең немесе еңіс елегіштері шоғырлас доғалар бойымен олардағы материалды алға лақтыра жəне жібере қозғалады. Бұл орайда жыныстың кесектері қабат ішінде ен бойымен орын ауыстырады, соның арқасында ұсақ бөліктер елегіш ұяшықтарынан түсіп қалады ал ірілері оның бойымен ұяшықтарды бітемей, төмендейді. Тегіс тербелмелі електің (Ппл) жұмыс өнімділігін келесі формула бойынша есептеуге болады мұнда Ьелег – елегіштің ені; Нқаб – елегіштің материалы қабатының қалыңдығы, Нсл = (1 ...2^кус; d^ - елегіштің материалының үлкенірек көлемі; ^аз – тербеліс кезіндегі материалдың жұмсару коэффициенті (kpM= 0,4...0,6); ибер – сұрыпталған қоспаның елегішке берілу жылдамдығы (ибер = 0,05.0,25 м/с). Егер формулаға ұсынылған параметрлер мəндерін қойса, тербелмелі електің өнімділігін келесі формула бойынша бағалауға болады: 230 Тегістербелмелі електің елегішінің жақтауы көлденеңінен бекітіледі немесе жоғары сапалы тербелістерді сіңіретін амортизаторлар құралдарының табанына еңіс бекітіледі. Елегіштердің теңселуі бағытталған немесе бағытталмаған тербелістердің дірілдеткіштерімен иіледі. Материал бөліктері жоғары жиілікті тербелісінің арқасында жылдам микроқозғалыс жасай отыра, қабаттың қалыңдығымен орын ауыстырады. Сонымен қатар материалдың барлық легі тең əсерлі тартылыс күші жəне тербелткіштердің күшінің бағыты бойынша қозғалады. Жоғарыда аталған факторлардың өзара бірлескен əрекеті сұрыптауды белсенді етеді жəне оны барынша толық етеді. Тегіс тербелмелі електің сұрыпталған түрінің кубометрлік сағаттық жұмыс өнімділігін (Пвиб) келесі формула бойынша есептеуге болады: мұнда Геле – елеуіштің ауданы; рсал – салыстырмалы өнімділік 1 м2 елегіш; ктəсл – елеу тəсілінің коэффициенті; кқиын – материалды елеу қиындығының коэффициенті; ксапа – қалдықтың сапалық коэффициенті ( 6.5, 6.6 кестелер). кесте жүктеу/скачать 17,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||