Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»

113
 
бірлігі – сӛз сӛйлеу болып табылады, яғни, тҧжырымдалған және 
сӛздерге немесе вербалды емес сигналдарға «қапталған» сӛйлеу 
конструкциясы. Сӛйлеу арқылы Сӛз – әдетте, мағынаның аяқталған 
бірлігі болып табылатындықтан, ол тыңдайтын серіктеске оған 
жауап беруге мҥмкіндік береді және жауап мазмҧны жағынан кез 
келген орынды нҧсқада: ілікпе сӛз, тҥсініктеме, сҧрақ, сыни сӛз, 
қошемет, тҥйіндеу, толықтыру және т.б., ал қажет жағдайлардла – 
мақала, ғылыми баяндама, полемикалық сӛз тҥрінде ҧсынылуы 
мҥмкін.
Кодтау 
— 
жолданымды 
(хабарламаны) 
шифрлау. 
Коммуникациялық ҥдерісті талдау ӛз идеялары немесе кез келген 
басқа ақпаратты жіберуді қалайтын жӛнелтуші жіберу және 
алушының қабылдауы ҥшін оларға алдын ала жарамды пішін беруі: 
жоғарыда айтылғандай, оларды сӛзге айналдыруы (вербалдану) тиіс 
екенін кӛрсетеді, себебі кодтаудың негізгі тҥрі - тіл, математикалық 
символдар немесе суреттер (визуализация). Кодтау ҥдерісі 
айтарлықтай дәрежеде субъективті, кӛбінесе кодтаушының жеке 
сипаттамаларына, оның семантикалық мәдениетіне, вербалдануға 
қабілетіне, тезаурус ерекшеліктеріне байланысты.
Кодтар — хабарламаны, идеяны алушыға тҥсінікті тілге 
ауыстыратын символдар немесе белгілер. Тілдік қатынасу 
жағдайында код – тілдің ӛзі. Хабарлама вербалды және (немесе) 
вербалды емес білгілер, символдар арақылы кодталуы мҥмкін. 
Алушы ақпаратты тҥсіну ҥшін хабарламаны кодсыздандыру 
(шифрын ажырату) қажет.
Кодсыздандыру — шифрын ажырату, хабарламаны мағынасы 
бар ҥлгіге айналдыру ҥдерісі. Алушы жіберілген ақпаратты алып, 
тҥсінген жағдайда коммуникация сәтті болады. Хабарламаны 
жӛнелту мен оны жіберуді теңдестірмеу қажет. Жіберу тек алушы 
хабарламаны нақты алған кезде ғана іске асырылады. Кодын 
ажырату 
нәтижелері 
алушының 
де 
ой-ӛрісіне, 
біліміне, 
дағдыларына байланысты.
Кодтау және кодын ажыратуды қамтитын коммуникациялық 
ҥдерісі қҧрылымының кӛрінісі келесідей (2 схема). Әрбір сӛз 
коммуникация ҥдерісінде қандай да бір функцияны орындайды 
(кӛңіл аудару, байланыс орнату, ақпарат жіберу және т.б.). 

жүктеу/скачать 3,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: