Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 185
ӛлеңнен тӛрт жолды есіне тҥсіруі керек. Жолдағы сӛздерді әрқайсысы басқа сӛзбен немесе сӛз тіркесімен берілетін етіп қайта бӛліп алу керек. Мысалы, «мен» сӛзін «автор» немесе «алдыңда кӛріп отырған тҧлғаға», «жолды» - «бағытқа», «жҥректі» -«қан айналымының орталық органына» және т.б. айналдыруға болады. Таңдалған шумақты ӛзгерткен мәтінді жазып алу керек, содан кейін бҥкіл топқа дауыстап оқып шығыңыз. Қалғандары ӛзгертілген қандай ӛлең екенін білуі керек. Мысалы, тӛрт жол: «Бҧқа шайқалып келеді, жҥрген сайын кҥрсінуде және т.б.» тапсырманы орындағаннан кейін келесідей болуы мҥмкін: «Сҥтқоректі еркек жасӛспірім келе жатыр, оның денесі дірілдейді және жаяу жҥріп келе жатып шағымданады: «Кӛп ҧзамай, жақында, таяқ ҥзіліп, мені бірден жеңіп шығады». Тапсырманың нәтижесі ретінде әр командада нәтиже кӛрсетіледі, содан кейін ең маңызды нҧсқаны таңдау жасалады. Дебрифинг. Мҧғалім тапсырма нәтижесі бойынша келесі сҧрақ қоюы керек: «Мәтіннің тҥпнҧсқалық мәнін дәлме-дәл жеткізе алу ҥшін ӛзгерту қандай болуы керек?». Ырғақтардың сәйкес келуін, «тебіреніс» деңгейлерінің сәйкестігін, синонимдердің жақындығын атап ӛтуге болады, бірақ ең бастысы - оның сӛздерінің емес, сҧхбаттасушының айтқан сӛздерінің мәнін жеткізу қажеттілігін атап ӛтуге болады. Вербалды емес сигналдар ҥшін жаттығу Н ҧ с қ а у л ы қ . Бес санат бойынша ауызша емес сигналдарды жҥйелеуге болады: қалпы, бет-әлпет қимылы, қимыл, қашықтықтану, интонация. Барлық сигналдар сӛйлемдерге енгізілген, олар жалпы жағдай туралы қандай да бір тҥсінік береді немесе бҧл туралы болжауға мҥмкіндік береді. Мысалы, «Сіз қиялдай отырып, кҥлдіңіз». Жауап: мимика. Ол жауап берді: «Бір рет болса да, тапсырылған істі орындайтынызды кӛрсем ғой»!... Ол бір қадам артқа жылжыды: «Сіз не ойладыңыз?». Ол аяғын айқастырып, қабырғаға сҥйеніп тҧрды. Тӛрт жасар қыз анасына ӛз киімінің тҥймесін ӛзі салатынына сендірді. Анасы айтты: «Әрине, сен оны істей аласың, алтыным!» және сол сәтте ӛзі пальтоның тҥймесін салды. Сол уақытта Н. жас ҧрпақпен байланыс іздегеніне сенімді болғанымен, ол бірнеше рет ӛздерін қорғап, тыңдаушылардан алыстайтындай, қолын алға салды. Сіз хатшы ӛзіңізге соншалықты қажетті бланкіні толтырғанша, аяғыңызды аяғыңызға қойып кҥтіп тҧрсыз. Ол терезеге барып, оны жабады. Ол оған ҥнсіз қарады, бірақ оның мҧрнының қанаттары қанағаттанарлық толқулардан дірілдеді. Кофе соншалықты ыстық болғандықтан, ол бір жҧтым жҧта салып, оны инстинктивтік тҥрде тҥкіріа тастады. Ол мысқылдап: «Беріліс қорабы соншалықты бақытты, сіз басқышты қатты басып жатырсыз». 2. Оң және теріс сипаттамалардың жиынтық кестесін жасаңыз. |