Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 36
«Балалар!»); ■ аудитория ҥшін ақпараттың қол жетімділігі; ■ экспрессивтілік, жоғары эмоционалдық, шеберлік. Сӛз мәтінінде қолданылатын фактілер, әдетте, тыңдаушылармен бағаланады, тҥсінік беріледі, тҥсіндіріледі; әйгілі адамдардың айтқандары кеңінен қолданылады, анекдоттар және тарихи оқиғалар казустар (лат. casus - кҥрделі, қиындатылған оқиға), сондай-ақ мақал-мәтелдер, афоризмдер, кӛркем бейнелер, сӛздерді қайталау, метафоралар, салыстыру, цитататалар, иллюстрациялар; ■ сӛздің ықшамдылығы: дистилляция деп аталатын (латындық distillatio - айдау, бӛлу) ҧғым мәтінді мҧқият ӛңдеуді және азайтуды, ойдың барлық артық, тҥпкілікті стилистикалық іріктеуін таңдау ҥшін пайдаланылады; ■ әзіл, айқындылық, ирония. Публицистикалық сӛйлеуде, оларға негізінен жол беріледі, сонымен қатар, қатал әшкере, зҧлсыздық, белгілі бір адамдар туралы дҧрыс емес мәлімдемелер әрдайым дҧрыс болып келмейді, кейде тіпті жойқын әрекет етеді (мысалы, Бернар Шоудың баяндамашыға айтқан сӛзі: «Мен сізді байсалды қабылдағым келді, бірақ бҧл сіздің ақыл- парасатыңызға елеулі қорлау болар еді»). Жек кӛру, келеке-мазақ ету, бӛлекьеу, қҧрметтемеу, жек кӛру тҥріндегі жала жабу мен диффамацияға байланысты болуы мҥмкін ақпаратты пайдалану кезінде қоғамдық сӛз сӛйлеуде, сіз (лат. diffamare - ашып кӛрсету, жала жабу және жақсы атын айыру) белгілі бір тҧлға алатын қызметі, ісін нашарлатпай, абай болуыңыз керек (фр. compromettre - беделіне нҧқсан келтіру, жақсы атына кір келтіру, зиян келтіру). Сонымен қатар, аудиторияда отырғандардың жасына, жынысына, аумақтық, нәсілдік, жыныстық және басқа да қатынасына қатысты кері әсер ететін сӛздер сӛйлеуге ҧсыныс берілмейді. ■ тікелей аудитория алдында сӛйлеу, мәтінді айту және кӛз контактісін жасау, сӛйлесудің әртҥрлі ауызша сӛйлесу қҧралдары пайдаланылады: бет-әлпеті қимылы, ым-ишаралар, позалар, дауыс ҥні, сӛйлеу ритмінің ӛзгеруі, ҥзіліс, лепті сӛйлеу, кҥлімсіреу және т.б. Осылайша, барлық ҥш стильдер сҧранысқа ие және белгілі бір мақсаттарға жету ҥшін кәсіби қарым-қатынаста іс жҥзінде қолданылады. жүктеу/скачать 3,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|