Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Панфилова Қарым-қатынас-психологиясы.-Оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- Ынтымақтастық .
| 94
Қашқақтау. Кооперацияға ҧмтылудың да, ӛз мақсаттарына жетуге беталыстың да жоқтығы. Жылыстауға ҧмтылатын адам, ең алдымен, ӛз денсаулығын ойлап, дау пәні талқыланатын проблемаға қатысты емес деп санайды, одан алыстатады және бҧл ретте басқа, маңызды проблемалар белгісі болып табылады. Сондықтан жағдайды кейінгі зерттеу және бҥлдіргіш ӛзара әрекеттесу табиғаты туралы қосымша ақпаратты іздеу оған қандай да бір шешімді дереу қабылдаудан дҧрыс болып кӛрінеді. Бейімделу. Бәсекелестікке қарама-қарсы адам ӛз мҥдделерін ӛзге адам мҥдделеріне қҧрбандыққа шалады. Басқа адамдармен бейбіт және жақсы қарым-қатынасты сақтау болып табылатын мақсат – шиеленісті қарым-қатынасты және тіпті міндетті шешу емес, тыныштық пен тҧрақтылықты қалпына келтіру. Ымыра (бейтарап нҧсқа ретінде ӛзара шегіну). Уақыт тапшылығында жедел шешім қабылдау қажет кезінде бҧл стратегияны бірдей билікке және бірін бірі жоққа шығаратын мҥдделерге ие ӛзара әрекеттесу қатысушылары таңдайды. Әдетте, олар іске, тҥпкі нәтижеге ғана емес, ӛзара әрекеттесу қатысушыларымен қарым-қатынасты сақтауға да бағытталған. Ынтымақтастық. Жағдай қатысушылары, проблеманы талдай отырып және шешім қабылдаған кезде, барлық тараптардың мҥдделерін толық қанағаттандыратын бәтуаға консенсусқа (лат. consensus— келісім, ынтымақтастық) келеді. Бҧл стратегияны ӛзара әрекеттесу қатысушылары туындаған келіспеушіліктерге қарамастан, кейбір идеяларды талқылап, бірлескен шешім, жобаны шешу ҥшін еңбек етуге дайын жағдайларда таңдайды. Команданың туындаған проблеманы шешімін іздеу ҥшін жҧмыс істеуге уақыты жеткілікті және бҧл ӛзара әрекеттесу стратегиясын ҧсынатын адам, ҧжымдық шешім қабылдаудың технологияларына ие. К. Томасқа сәйкес, шиеленістен қашу кезінде тараптардың бір де бірі табысқа жетпейді. Бәсекелестік, бейімделу және ымыра тәрізді тәртіптерде қатысушылардың бірі жеңісте болады, ал басқасы жеңіледі немесе екеуі де жеңіледі, себебі бір бірінің пайдасына шегінеді. Тек бір стретегия – ынтымақтастық қана топтық ӛзара әрекеттесудің барлық қатысушыларына жеңіс әкеледі. Стратегияларды білу бірлескен қызмет қатысушыларына іскерлік қатынастың қандай жағдайларында белгілі стратегиялардың мақсатқа лайықты болуын немесе қандай да бір стратегияны таңдау кезінде шиеленісті ӛзара әрекеттесу қатысушысы нені басшылыққа алатынын жақсырақ тҥсінуге кӛмектеседі. Әсіресе ӛзара әрекеттесу стратегияларын пікірталас жҥргізу немесе іскерлік кеңес кезінде икемді пайдалану маңызды. Осылайша, әрбір адам, басқамен тиімді жҧмыс істеу ҥшін, ӛзінің |