Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Панфилова Қарым-қатынас-психологиясы.-Оқулық
| 119
КОММУНИКАЦИЯ ТИІМДІЛІГІ Коммуникация тиімділігі қандай да бір оқытатын, дамытатын немесе ақпараттық хабарламаны қабылдау нәтижесінде алушы қылықтарындағы ӛзгерістерге байланысты. Осы проблемамен айналысатын мамандардың кӛпшілігі коммуникативтік ҥдеріс нәтижелері келесі ракустарда байқалуы мҥмкін деген пікірде ортақтасады: ■ білімдегі ӛзгерістер — мысалы, қатынасу қатысушысы енді «коммуникативтік қҧзыреттілік» немесе «вербалды бедел» дегеннің не екенін білуі; ■ мақсаттардың ӛзгеруі, яғни, адамдардың салыстырмалы тҧрақты кӛзқарастарының ӛзгеруі – мысалы, сҧхбаттас оның вербалды беделі оның жеке мәртебесіне, демек, билік беделіне әсер ететінін тҥсінуі; ■ икемділіктеріндегі ӛзгерістер, нақты әрекеттер мен әрекеттерде байқалады – мысалы, сҧхбаттас басқаларды тыңдау икемділігін кӛрсете бастауы, серіктеске әсер ету тәсілдерін игеруі; ■ коммуникативтік практикум негізінде ӛзіне сену сезімін дамыту және коммуникативтік қызметте ӛзін ӛзі таныстыруға психологиялық дайындық. Алайда, хабарламаның әсер етуі нәтижесі ретінде кӛзқарастардың және қылықтардың ішінара ӛзгеруі тек оның кӛзқарастары мен мақсаттары тҧрақсыз, сәйкес саладағы білімінде бос орын болған жағдайда ғана мҥмкін. Адам белгілі салада неғҧрлым аз білімді болса, сыртқы ақпараттық әсер етуге соғҧрлым бейім болады. Тәжірибеден кӛптеген адамдар араласқан кезде тек олардың кӛзқарастарына, тҥсініктеріне және машықтарына сәйкес келетін ақпаратты ғана іріктейтіні және оларға сай келмейтін ақпаратты елемейтіні, сонымен қатар, жаңа нормалар мен қҧндылықтарды қабылдауға қарсылық білдіретіні белгілі. Коммуникация тиімділігі келесі факторлармен де негізделуі мҥмкін: ■ ақпарат кӛзінің табиғаты ; ■ қатынасу тҥрінің және хабарламалардың ӛздерінің мазмҧнының ерекшеліктері және олардың жағдайлық орындылығы (әңгімелесу кезінде – монолог емес, сҧхбат; митингте – баяндама емес, сӛз; презентацияда – қызметтерді туралы дәріс емес, оларды кӛрсету және жарнамалау; «дӛңгелек ҥстелде» - жарыссӛз емес, келіссӛздер; іскерлік кеңесте – пікірталас емес, нақты ҧсыныстарды талқылау және т.б.); ■ адамдар ақпарат алатын жағдай, яғни, ақпаратқа орынды |