180 Байланыс кезінде кідірту ӛте маңызды. Әңгімелесуші әр жолы
белгілі бір ҧзақтығы мен маңыздылығын - кейін ҥтірдің ауызша
баламасы ретінде, содан кейін бір ойды басқадан бӛлуге, содан
кейін маңызды нәрсеге кӛңіл бӛлуге, оны «драмалық» мазмҧнмен
толтыруға және, тиісінше, актерлік шеберліктермен толықтыра
алады. Кідіріс бҧрын және кейін айтылғандарды есте сақтауды
жақсартады. Әңгімелесушілермен (мысалы, тыңдамаушылармен)
байланыс орнату ҥшін ҥзілістің ҥлкен маңызы болуы мҥмкін.
Осылайша, ауызша емес сигналдарды «оқып» және дҧрыс тҥсіну
қабілетін
байқаушы,
шынайы
қызығушылықты
және
сҧхбаттасушыға кӛңіл аударатындар жақсы жҥзеге асырады. Бҧл
қабілет коммуникативті қҧзыреттілікке жатады.
Тапсырманы орындау Егер сіз әңгімелесушінің назарын аударып, тҥйінді сӛздер айту керек
болса, келесіні орындаңыз:
а) әңгімелесушімен кӛзді байланыс орнатыңыз;
б) сӛйлеу жылдамдығын азайтыңыз;
в) сӛз блоктарының арасындағы микро-ҥзілістерді енгізіңіз;
г) қарқыны, биіктігі мен кӛлемін ӛзгертіп отырыңыз - бҧл негізгі
ҧстанымдарға ерекше назар аударады;
д) дауысыңызға жағымды тембр, интонацияны қосыңыз;
е) айтылатын ҥзілістерден аулақ болыңыз («А», «Хмм»): қажетсіз
сӛздер – паразиттерден ҥнсіздік жақсы;
ж) сенімді немесе авторитарлық интонацияларды қосыңыз;
з) ӛзіңіз бен тыңдаушыларыңыз арасындағы қашықтықты
азайтыңыз.
Коммуникативті практикум
1. Тестілік сҧрақтарға жауап беріңіз және нәтижелерді ӛңдеңіз.
Тест «Ӛз ойыңызды айта аласыз ба?
Н ҧ с қ а у л ы қ . О с ы с ҧ р а қ т а р д ы ң ә р қ а й с ы с ы н а « и ә » н е м е с е
« ж о қ » д е п ж а у а п б е р у к е р е к .
1. Сіз тҥсінікті болуға тырысасыз ба?
2. Әңгімелесушінің жасына, біліміне, интеллектіне және жалпы мәдениетіне сәйкес
келетін сӛздерді таңдайсыз ба?
3. Айтпастан бҧрын, ойыңызды жеткізу формасын қарастырасыз ба?
4. Сіздің ӛкіміңіз жеткілікті қысқа?
5. Егер әңгімелесуші айтқаннан кейін сізге сҧрақтар қоймаса, ол сізді тҥсінді деп
ойлайсыз ба?
6. Анық және нақты ойыңызды білдіресіз бе?