Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 210
дәрежесіне; ■ жағдайдың сыншылдық деңгейіне. Неғҧрлым адамның интеллектісі жоғары болса, солғҧрлым сыншылдық деңгейі жоғары болатыны дәлелденген, сондықтан ондай серіктестерді сендіру ҥшін тереңірек және дуалы дәлелдер қолданған жӛн. Интеллектісі жоғары адамдарға рефлексия мен кейбір сенімсіз комплекстері тән, сондықтан ӛз позициясына берік нанымды, ӛзіне-ӛзі сенімді болғандықтан, ол сендіруге қарсы тӛзімді болып келеді. Сондықтан мҧндай серіктестермен «екі жақты дәлелдеме» қолданған абзал, яғни әңгіме басында олардың позицияларына тоқталып, маңыздылығы мен зор мәнділігін кӛрсетіп, сосын ҧсыныстарын теріске шығарып, сендіру техникаларына ауысу керек. Сендіру әлеуметтік-психологиялық әсерімен (беделді дереккӛзбен, топтық әсермен, жағдаймен) кҥшейтілген дәлелдемелердің қисынды әдістеріне негізделген. Әдетте ӛзара әрекеттесу кезінде келесі с е н д і р у ә д і с т е р қолданылады: ■ мәселенің қойылуы, ӛзектілігі мен басқалар арасында ӛз орнын кӛрсету; шешім қабылдау қажеттілігі (жоғалту, болмауы да мумкін), шешімдер нҧсқалары, олардың артықшылықтары мен кемшіліктері, салдары, қажетті қҧралдары, шығындары, басқа шарттары; ■ ұсыныстардың артықшылығының құндылықтарын арттыру және кемшіліктерінің маңыздылығын тӛмендету; осы нҧсқаның қҧндылығын арттыру және баламалы нҧсқалардың қҧндылығын азайту; ■ сұхбаттасушыны ынталандыру және болжамдарды талдау және әртҥрлі кӛзқарастарды ҧсыну жолдарымен сендіру; ■ ұсыныстың маңыздылығына иландыру, оны жҥзеге асыру және қарапайым жолдары; ■ біртіндеп қамту қағидасы – нҧсқалар кезеңдерге бӛлінеді, осы кезеңдер бойынша дәйекті тҥрде қарастырылып, әрқайсысында келісімге келеді. Бҧл қағиданы басқаша да қолдануға болады, мысалы: алдағы талқылауға дейін бірнеше қатысушымен ӛз сҧрағынды талқылап, әр қатысушымен бӛлек-бӛлек, және келісімдерін алып қою (қолдауын) қажет; ■ бағдарламалау тәсілі — мысалы, әдеттегідей істің мәнін ҧғатындай сҧрақ қойып және оған жедел жауабын талап етпеу керек. Біраз уақыттан кейін, сҧрақ серіктестің ойында ӛзі туындап, ойлауға мәжбҥр етеді. Рим билеушісі Улкен Марк Катон ӛзінің сендіру қасиетімен кеңімен танымал болған, ол қарапайым және ҧқыпты болғанымен, шешендік ӛнерін игерген. Жиі лайықсыз және мҥсәпірлерге |