Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
|
250 «Біздің бӛлімшенің даму жоспарлары жайлы дереу сӛйлесуіміз керек. Есеп тек келесі айда ғана болады, мен ӛзгерістерге уақыт қалмады ма деп қорқамын. Мен ӛткен тоқсандағы қызмет нәтижелеріміз бойынша мәліметті ҧсына аламын. Сізбен артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау қажет. Біз іссапарларға және қызметкерлерді оқытуға шығындарды асырдық. Хатқа шоттар мен іссапарлар бойынша есептер қоса ҧсынылады. Ақылға сыймайды! Сіз осыған рҧқсат бердіңіз бе?» Мәтіннен хат авторы бірден ҥш әр тҥрлі ойды білдіретіні кӛрінеді: бӛлімшені дамыту жоспары туралы, шығындар мен оларды асыру туралы және іссапар есептері туралы. Бҧл мәтінді ҥш бӛлікке бӛлген дҧрыс. Мысалы: «Бӛлімшеміздің даму жоспары туралы дереу сӛйлесуіміз керек. Есеп тек келесі айда шығады, ӛзгерістерге уақытымыз қалғанынан қорқамын. Мен ӛткен тоқсандағы қызмет нәтижелеріміз бойынша мәліметтерді ҧсына аламын. Бізге артықшылықтар мен кемшіліктерді талқылау қажет. Біз іссапарлар мен қызметкерлерді оқытуға шығындарды асырдық. Хатқа шоттар мен іссапарлар бойынша есептер қоса беріледі. Ақылға сыймайды! Сіз осыған рҧқсат бердіңіз бе?» Мҧндай бӛлу оқырманға ҥш маңызды ойдың бар екенін тҥсінуге мҥмкіндік береді, мәтін ыңғайлы оқылады. Азат жолдарды осылай бӛлу ақпараттың мақсаттылығын қамтамасыз етеді. Орамдылық. Хаттың жеке ойларының логикалық байланысы және оларды қҧжат аясында орынды орналастыру орамдылық деп аталады, ол тек сӛйлемдер ҥшін ғана емес, азат жолдар ҥшін де маңызды. Сӛйлемдерде орамдылықтың болмауы әдетте «бҧл», «ана», «осы» тәрізді есімдіктерді бір мағыналы емес пайдалануға байланысты болады. Мысалы, белгісіз: «Сіздің электр шәйнегіңіз тыныш және жылдам жҧмыс істейтін болады; ол Сіздің ақшаңызды ҥнемдейді», белгілі: «Сіздің электр шәйнегіңіз тыныш және жылдам жҧмыс істейтін болады. Оның жылдамдығы Сіздің ақшаңызды ҥнемдейді». «Асулы» конструкциялар да сӛйлемді қабылдауда қиындықтар тудырады. Олар сӛйлем басындағы немесе соңындағы етістік конструкциялары («ҥстел басында отырып», «компьютерді пайдалана отырып» және т.б.) сәйкес зат есіммен немесе етістікпен анық және логикалық байланысы болмаған кезде туындайды. Мысалы, белгісіз: «Есептердегі қателер электрондық кестелерге арналған компьютерлік бағдарламаны пайдалана отырып табылды», белгілі: «Электрондық кестелерге арналған компьютерлік бағдарламаны пайдалана отырып, есептердегі қатені таптық». Азат жолдардың орамдылығын кҥшейту ҥшін, параллель конструкцияларды, яғни, шаблон сӛйлемдерді қайталауды, жеке 251 ойлар арасындағы ауысым немесе кӛпір қызметін атқаратын байланыстырғыш сӛздерді пайдалануға болады. Мысалы «сондай- ақ», «одан басқа», «алайда», «және», «демек» және «осылайша». Азат жолдардың орамдылығын кҥшейтудің келесі тәсілі — тізім немесе тізімдегі әрбіреуінің хронологиялық затбелгісі, мысалы: біріншіден, екіншіден, ҥшіншіден. Сонымен бірге, бағыттар белгілеуге, яғни, негізгі ойларға қысқа тақырыпшалар беруге болады. Орамдылық жазылған мәтінге анықтық беретін жоспар қҧру арқылы да жеткізіле алады. Хат мәтіні бойынша айтылатын пайымдар неғҧрлым жете бӛлінсе, қағазда олар соғҧрлым ҧйымдастырылған және орынды болып кӛрінеді. Мысалы, дәлелді хаттарды жазудың формуласын пайдалануға болады — AIDA (Attention— назар, Interest— қызығушылық, Desire— ниет, Action— әрекет). жүктеу/скачать 3,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|