Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| Тапсырманы орындаңыз
Тренинг тобында «Дипломатия» ойын-жаттығуларын ӛткізіңіздер. Ойынның мақсаты - даудың бастамасын дҧрыс меңгеруді ҥйрену. Ойынның барлық қатысушылары ҥшге бӛлінеді. Бірінші ҥшеуі - контроллер; екеуі әңгімелесушілер, біреуі әңгімеден шығуға, ал екіншісі бҧл сӛзді жалғастырып, ӛзіне ӛзі ҥшін маңызды нәрсе білгісі келеді. Бақылаушы алдымен дипломатия ӛнерін бағалайды, әңгімелесу барысында сыпайылықтың негізін бҧзғаны ҥшін бағалауды тӛмендетеді. Уақыт - 7 минут: сӛйлесудің басталуы, ауызша дуэль, сӛйлесуден шығу, контролердің талдауы. Ойын ҥш кезеңде ӛтеді: ҥшеуінің әрқайсысы ҥш рӛлді жоғалтады. Содан кейін нәтижелер туралы пікірталастырады: әркім ӛзінің сӛйлеу мінез-қҧлқын ӛзіне ҧнайтын жағдайды кӛрсетеді. 311 Кҥнделікті қарым-қатынаста, әсіресе байланыста болған кезде, тәртіп ережелерін сақтауға болады, олар әрқайсысы ҥшін мақсатқа сай, ӛйткені олар ресми (яғни, міндетті) этикетке сілтеме жасайды. Олардың ішінде ӛзара әрекеттесудің басында ең таралған және елеулі әдісін таңдаймыз. 1. Кездесудің басында алғашқы таныстыру кезінде кӛзбе - кӛз және кҥлімсіреуді орнату қажет. 2. Егер бҧл іскерлік этикет болса, онда сәлемдесуге бірінші қолын басшы немесе жасы ҥлкен береді; егер жай ғана тҧлға аралық, бейресми қарым-қатынас болса, онда бірінші қолын әрқашан әйел ер адамға береді, ал ол әрдайым орнынан тҧрады. 3. Бейтаныс немесе таныстығы аз адамға сҧрақ қойғанда, сондай-ақ кез келген ресми шарада «Сіз» деу керек. бҧл серіктеске қҧрметті білдіреді. «Сен» деп кӛшуге жасы ҥлкен адам, немесе лауазымы жоғары адам алғашқы болып ҧсынады. 4. Біреуге ӛтініш айту керек болса, онда гендерлік (жыныстық) белгі («Ер адам», «Әйел адам») бойынша айту ҧсынылады. Бейтаныс адамға жеке ӛтінбеу ҧсынылады: кешіріңіз, сізден сҧрауға бола ма, ӛтінемін, ӛтіп кетуге бола ма, немесе, ӛтінемін деңіз. Жастарға «бойжеткен», «жігіт» деуге болады. Таныс адамдарға атын немесе әкесінің атын қосуға болады – бҧл жағдайға (мысалы, іскер ойындарда бір-біріне сӛйлегенде әкесінің атын пайдаланбайды) және адамдардың жасына байланысты. 5. Сәлемдесу және қоштасуды қимылдармен бірге алып жҥру ҧсынылады: қолын кӛтеру, бастың изеу, сәлем беру. Дегенмен, есте сақтау қажет, қолымен амандасқан кезде, серіктестің қолын қыспау керек. Егер бӛлмеде бірнеше адам бар болса, сіз бәріне немесе ешкімге қолыңызды бермеуіңіз керек. 6. Кӛшеден кез келген бӛлмеге кіргенде, ер адамдар бас киімдерді алып тастауы керек, әйелдер сӛмкесін басқа біреудің жҧмыс ҥстеліне қоюға болмайды. 7. Егер сізге бейтаныс адамға қандай да бір қызмет тҥрін беру немесе кейбір ақпарат беру туралы сҧрағыңыз келсе, алдымен сыпайылықпен сәлем беріп, содан кейін пайда сҧраңыз. Мҧндай ережелер ӛте кӛп, олар адамдардың ӛмірінің барлық аспектілеріне қатысты және кез келген кітабында этикет бойынша, мысалы, «Этикет туралы барлық нәрсе. Кез келген ӛмірлік жағдайдағы мінез-қҧлық нормалары туралы кітап» (1995). Бизнес- ӛзара әрекеттесу және гҥлдену, іскерлік әдеп нормаларын білу және кӛрсету ҥшін жеткіліксіз екенін ескеру мҥмкін емес. Жоғарыда айтылғандармен қатар, іскерлік қарым-қатынас этикасы адамдар арасындағы қарым-қатынаста да, іскери кездесулерде, телефонмен сӛйлесу кезінде, кездесулерде, келіссӛздерде, кездесулерде және презентацияларда да сӛйлеу нормаларын сақтауды талап етеді. Іскерлік қарым-қатынаста мінез-қҧлық мәдениеті сӛйлеудің, сӛздік қорлардың және сӛйлеудің сыпайылығымен, қызығушылығымен, ізгілігімен және ҥйлесімінен кӛрінетін формалары мен әдет- ғҧрыптарымен байланысты ауызша (ауызша) этикеттің ережелерін сақтамай-ақ мҥмкін емес. Ынтымақтастық ҥшін сӛйлеу мәдениетінің тарихи қалыптасуы қалыптасқан. «Қҧрметті әріптестер», «Ханымдар мен мырзалар!», «Сәттілік тілейміз!», «Сәттілік тілейміз», «Сен қалайсың?», «Рақмет, барлығы жақсы» және т.б. Осы ережелер мен нормалар бар дәстҥрлерді, адамдардың ӛмір салтын және ҧйымда қабылданған стилді, ҧлттық салт-дәстҥрді ескеруі керек. жүктеу/скачать 3,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|