Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Толық келісім
- « сенім сүзгісі »
| Үйлесімділік
— ең алдымен, ол ӛзара әрекеттесу қатысушыларының қасиеттерінің ҥйлесімі, нақты қҧрамдағы топтың шиеленіссіз және келісілген тҥрде жҧмыс істей алуы, осылайша тиімді бірлескен қызмет ҥшін жағдай жасалады. Ҥ й л е с і м д і л і к т і ң т ӛ р т д е ң г е й і бар: ■ физиологиялық (темперамент деңгейі ерекшеліктерінің ҥйлесуі); ■ психофизиологиялық (сезім, қабылдау, жады, ойлау, назар тәрізді негізгі психикалық ҥдерістерге байланысты психофизиологиялық әсерлердің, қажеттіліктердің, биоырғақтардың динамикалық сипаттамалары; 87 ■ психологиялық (мінездер, мҥдделер, эмоциялар сәйкестігін тҧспалайды); ■ әлеуметтік-психологиялық (әлеуметтік рӛлдерді, мҥдделерді, қҧндылықтарды, адам дамуының мәдени және жалпы білім деңгейлерін келісуге байланысты). Толық келісім — бірлескен қызмет қатысушыларының арасындағы жҧмыстағы келісімділік. Ҥйлесімділік тәрізді, толық келісім де ӛзара әрекеттесетін адамдардың олардың ӛзара әрекеттесуі мақсаттарына қатысты қасиеттерінің объективті сәйкестігін белгілеу ҥшін қызмет етеді. Толық келісім ҥшін жетекші мінез-қҧлықтық компонент болып табылады: ӛзара әрекеттесудің жоғары нәтижелілігі, ең алдымен, жҧмыс табыстылығымен, және салдары ретінде, серіктестермен қарым-қатынаспен қанағаттанушылық, тӛмен эмоциялық-энергетикаляқ шығындар. Айтылғаннан ҥйлесімділік басым дәрежеде жақсы тҧлға аралық қарым-қатынасқа бағытталуды, ал толық келісім – ӛзара әрекеттесудің нәтижелілігіне бағытталуды анықтайтыны анық болады. Осылайша, интерактивті қҧзыреттілікті (тиімді ӛзара әрекеттесуді іске асыра алуды) игеру ҥшін синтетикалық тәсілдеме қажет. Ол топтық ӛзара әрекеттесу тиімділігіне және қызметке арналған ортақ коммуникативтік кеңістікті жемісті ҧйымдастыруға, уәждемені дамытуға әсер ететін, әр тҥрлі әлеуметтік-психологиялық сипаттамаларды ҥйлестіреді. Кәсіби ӛзара әрекеттесуде сенім мен фасцинация ҥдерісі де маңызды қызмет атқарады. Ӛзара әрекеттесу кезінде «сенім сүзгісі» ретінде серіктесті оған сенуге бола ма, болмайды ма деген тҧрғыдан қарастыру ҥдерісі тҧспаланады. Ӛткен тарауда аталып ӛткендей, бір тараптан болсын сенімнің жоқтығы ашылуға кедергі жасайды және автоматты тҥрде екі адамның немесе топтың байланысуы кезінде туындайтын орынды кедергілерді бҧзуға мҥмкіндік бермейді. Сақтық ӛзара әрекеттесуді қиындатады, айлакерілктің пайда болуына, серіктесті ӛзара тҥсініспеушілікті, тиімсіз кері байланысты тудыратын, жалған жағдайға енгізуге септігін тигізеді. Интерактивті ӛзара әрекеттесу кезінде сенім ӛткен тарауда аталғандардан басқа, келесілерді қамтиды: ■ ӛзге адамға сенуге меншікті ниетті; ■ сенімнің ақталуын кҥту; ■ осы ниетке сай ӛзін-ӛзі ҧстау; ■ ӛзін-ӛзі ҧстауды басқалардың сенім тудыратын ретінде қабылдауы; ■ жағдайлар мен сенім білдірудің болжамды салдарын есепке алу. |