Пайдаланушы интерфейсін сипаттау

220 
8.1-сурет Multisim 10 бағдарламасын пайдаланушы интерфейсі 
1 — стандарттық жинақтама; 2 — бас жинақтама; 3 — бөліктер 
жинақтамасы; 4 — бейнені басқару жинақтамасы (Көрініс); 5 —
виртуалдық бөліктер жинақтамасы; 6 —үлгілеуді іске қосу; 7 — кесте 
жинақтамасы; 8 — мәзір; 9 — үлгілеуді ажыратқыш; 10 — аспаптар 
жинақтамасы; 11 — жағдай жолы; 12 — жұмысаясы; 13 — жұмыс 
аясының белгілері; 14 — ақпараттар блогы; 15 — ақпараттар блогының 
белгілері; 16 — әзірлемелер жинақтамасы; 17 
— әзірлеме 
жинақтамасының белгілері 
 
Орнату 
- 
Сұлбалық 
орнату 
орындарында 
нақты 
сызбанұсқалар үшін де, сондай-ақ соңғы сызбанұсқалар үшін 
де, іс – әрекет ететін опциялар жіктелген. Осы жердекелесідей 
реттеулер орналасқан: 
 
Сызбанұсқа — жұмыс саласындағы мәтіннің түстік сұлбасын 
және сыртқы көрінісін таңдауға болады; 
 
Жұмыс аясы — парақ мөлшері мен оның сипатын реттеуге 
болады; 
 
Өткізгіштер — қосылуылар мен шиналарды реттейді; 
 
Қаріп — сызбанұсқаның мәтіндік элементтері үшін, қаріпті, 
оның мөлшерін және кескіні таңдауға болады; 
 
PCB (мөрлік тақша) — мөрлік тақшаны реттейді;

221 
8.2. 
8.2-сурет. Компоненттерді таңдау терезесі 
 
Бейнелеу —түсіндірмелердің қосымша қабатын жасыруға 
немесе бейнелеп көрсетуге болады. 
Аталған реттеулер сұлба файлында сақталады, сондықтан егер жоба басқа 
компьютерде ашылса, реттеулер өзгермейді.
ЭЛЕКТР СЫЗБАНҰСҚАЛАРЫН ҚҰРУ 
Multisim 10 электрондық сызбанұсқасын құрастыру 
кезінде пайдаланылатын, компоненттердің екі санатына сүйенеміз: нақты 
(real) 
және 
виртуалдық 
(virtual). 
Нақты 
компоненттердің 
виртуалдықтардан айырмашылығы осы үлгіге сәйкес келетін, белгілі бір 
өзгермейтін мәні болады. Виртуалдық компоненттер тек эмуляция үшін 
ғана керек, пайдаланушы оған ерікті параметрлерін белгілей алады. 
Мысалы, виртуалдық резистордың кедергісі ерікті, тіпті 3,86654 Ом болуы 
мүмкін.
3 
нақты 
компоненттің 
жинақтамасы 
8.1-суретте 
белгіленген. 
Компоненттер жинақтамасының кез келген белгісі бойынша шертіп 

222 
қалған кезде, осы бөліктер тегіне сәйкес келетін, Компонентті таңдау 
терезесі ашылады. Мысалы, Пассивтік бөліктер белгісі (сол жақтан екінші) 
бойынша шертіп қалған кезде, 8.2-суретте бейнеленген терезе ашылады. 
Солдан жоғары 8.2-суретте біз Дерекқор тақырыпшасын көреміз. Multisim
үш деңгейлі дерекқоры бар: негізгі, корпоративтік, жеке. Негізгі 
дерекқордан тек ақпаратты есептеуге болады, онда Multisim компоненттері 
болады. 
Корпоративтік 
дерекқор 
тек 
желі 
бойынша 
басқа 
пайдаланушыларға қолжетімді болатын, компоненттерге арналған. 
Пайдаланушылық дерекқор әдеттегі компьютер пайдаланушысына тиісті.
Ол жалпы қолжетімділікке ұсынуға орынсыз, компоненттерді сақтауға 
арналған. Дерекқорды басқару құралдары компоненттерді ауыстыруға, 
екеуін бір қорға біріктіруге және оларды редакциялауға мүмкіндік береді.
Дерекқорлардың барлығы бөлімдерге бөлінеді, ал олар өз кезегінде-
тектерге бөлінеді. 8.2-суреттен көріп отырғанымыздай, негізгі дерекқор 
таңдалған, бөлімі Basic, тегі RESISTOR және резистордың нақты моделі 
10k (10 кОм). Компоненттің нақты моделін табу үшін, жинақ аясынан 
компенттер атауынан шығатын әріптер жинынтығынан бастаса жеткілікті. 
Компонентті іздеу үшін, Іздеу батырмасын пайдалану қажет. Резисторды 
жұмыс аясына орналастыру үшін, ОК батырмасы бойынша шерту керек, 
бұл ретте резистор таңбашасы меңзерге байланады, ал Компонентті таңдау 
терезесі уақытша жоғалады. Бұдан әрі тінтуірдің сол жақ пернесімен 
жұмыс аясының керекті жеріне шерту керек, жұмыс аясында резистор 
таңбашасы пайда болады. Бұл ретте, компонентті Таңдау терезесі қайтадан 
көрінетін болады. Резистор таңбашасы бойынша қосарлы шерту кезінде,
жұмыс аясында резистордың сипаттамасын өзгертуге болатын, терезе 
шақырылады.
Компонентті жұмыс аясына орнатқаннан кейін, оны бұруға болады. 
Бұл үшін оны ең алдымен тінтуірдің сол пернесімен шертіп, бөліп алу 
қажет, одан соң [Ctrl] + [R] пернелер комбинациясын бұрып немесе басып, 
немесе тінтуірдің оң пернесімен шертіп, пайда болған мәтіндік мәзірден 
тиісті орынды таңдаңыз. Жұмыс аясындағы бернеше компоненттерді бөлу 
үшін, тінтуірмен басылған сол пернені басып тұрып, керекті 
компоненттердің айналысынан тік бұрышты суретпен сала отырып, оның 
орнын ауыстыру қажет. Таңдалған компоненттер нүктелі сызықтармен 
белгіленеді. Компоненттерді жылжытуға болады. Бұл үшін компонентті 
бөліп алу қажет, содан кейін тінтуірдің сол пернесін баса отырып, оны 
керекті жерге сүйреп апару қажет. 

223 
8.3. 
Компоненттерді компоненттерді Ауыстыру орнын таңдай отырып, 
мәнмәтіндік мәзірдің көмегімен басқасына ауыстыруға болады. Жаңа 
компоненттер қосымша ашылған компоненттер Өткізгіші терещесінен 
таңдалады. Компоненттерді қосу, оларды автоматты түрде ауыстырғаннан 
кейін, қайта қалпына келтіріледі.
Компоненттерді қосу меңзердің көмегімен жүзеге асырылады. Қос 
байланыс арасындағы байланыстырушы сызықты жүргізу үшін, меңзерді 
бірінші байланысқа апарау керек және ол қара нүкте түріне енгенде, 
тінтуірдің сол жақ пернесін шертіңіз. Бұдан әрі меңзерді байланысты 
орнататын, екінші байланысқа апару керек және тағы да тінтуірдің сол жақ 
пернесін шертіңіз. Қос байланыс арасындағы сызық автоматты түрде 
жүргізілетін болады. Егер біз берілген сызықтың бұрылыс нүктесін 
қалайтын болсақ, сызықты жүргізу процесінде, тінтуірдің сол жақ 
пернесімен сызбаның тиісті нүктелерін шертеміз.
Сызықты жүргізгеннен кейін, оның қалпын өзгертуге болады. Бұл үшін, 
тінтуірдің сол жақ пернесі бойынша оны шертіп, сызықты бөліп алу керек, 
одан соң меңзерді сызыққа апарасыз.
Екі бағыттық тіл түріндегі таңбаша пайда болады. Нұсқалған 
бағыттарға сызықты жылжытуға болады. Өткізгіш пайда болғаннан кейін, 
оған автоматты түрде электр тізбегінің нөмірі беріледі. Нөмірлері 1 бастап, 
дәйектілікпен көбейеді. Жерсіндіру сымдары әрқашан 0 нөмірінде 
болады- бұл SPICE жасырын эмулятордың жұмысына қатысты талап. 
Қосу нөмірін өзгерту немесе оған логикалық атау беру үшін, өткізгіш 
бойынша акі рет шерту керек және пайда болған терезеге қосудың басқа 
нөмірін беріңіз. 
MULTiSiM БАҒДАРЛАМАСЫНДА АСПАПТАРМЕН ЖҰМЫС 

жүктеу/скачать 8,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: