Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "
жүктеу/скачать 4,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Шишмарев Өлшеу құралдары. Оқулық
| Халықаралық
температуралық шкала Әдетте температуралық шкалаға қойылатын негізгі талап: ол бойынша өлшенген температуралар теплофизикалық есептер үшін негіз болатын термодинамика мен статикалық физика формулаларына кіретін температуралармен сəйкес келуі тиіс. Мұндай термодинамикалық шкала Карно циклінің көмегімен енгізіледі. Термодинамикалық шкала сонымен қатар термодинамиканың екінші бастамасына сай енгізілуі мүмкін. Термодинамикалық шкала бойынша температураны өлшеу кезінде тəжірибеде əдетте Карно циклін емес, термодинамикалық температурамен қолайлы өлшенетін термометрлік қасиетті байланыстыратын термодинамиканың екінші бастамасының қатаң салдарының бірін қолданады: идеалдық газ заңы, абсолюттік қара дененің сəулелену заңдары, идеальдық парамагнетиктің Кюри заңы, электрлік кедергідегі кернеудің жылулық флуктуацияы үшін Найквист формуласы жəне т.с.с. Температуралық тəуелділік осы қатынастардан алынған термомерлерді көбінсе біріншілік деп атайды. Біріншілік термометрлер жоғары дəлдікте тəжірибелік өлшеулер үшін жарамсыз зор құрылғыларды көрсетеді. Олардың тағайындалуы - термодинамикалық температуралық шкаланы қолайлы сезімтал жəне тұрақты екіншілік термометрлерге беру. Реперлік нүктелерге түзету енгізу арқылы екіншілік платинкалық термометрлерді градустау тəсілі халықаралық температуралық шкала негізінде жатыр, ол соңғысынан минималдық ауытқулары бар термодинамикалық температуралық шкала бойынша температураларды жүргізеді. Халықаралық температуралық шкалалардың маңызды артықшылығы - оның нақты термометр - шкала тасымалдаушылардан тəуелсіздігі. Тəжірибеде термодинамикалық шкаланы іске асыру көптеген эксперименттерді жүргізуді қажет етеді, сондықтан да халықаралық келісімдер негізінде Халықаралық тəжірибелік температуралық шкала (ХТТШ) деп аталатын эмпирикалық, жеңіл көрсетілетін шкала қабылданды, ол Кельвиннің термодинамикалық температуралық шкаласына (КТТШ) жуық болады. Қазіргі уақытта стандарт ретінде 1990 ж.нақтыланған ХТШ-90 қабылданды. Өзінің төменгі шегіндегі 0,65 К тең жəне 5 К дейінгі диапазонда ХТШ-90 гелийді қаныққан буарының қысымы бойынша көрсетіледі. 3...13,8 К интервалда газды термометр пайдаланылады, 193 ал 13,8...24,5 К интервалда газды термометрді де, кедергінің платиналық термометрін де қолдануға рұқсат етіледі. 24,5 К жоғары жəне тіпті 1235 К дейін ХТШ-90 платиналық термометрмен көрсетіледі, ал біршама жоғары температураларда - Планктің сəулелену заңына сай абсолюттік қара денелердің жарықтық ағынының спектралдық тығыздықтарының қатынасын өлшейтін радиациялық термометрмен көрсетіледі. жүктеу/скачать 4,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|