2.2.6. Жүйеден тыс бірліктер Әртүрлі жүйемен анықталатын бірліктердің қолданысын беретін
белгілі артықшылықтарға қарамастан, қазіргі уақытқа дейін
жүйелердің біріне де жатпайтын əртүрлі бірліктер кеңінен таралған.
Жүйеден тыс бірліктер деп аталатындардың саны біршама көп
жəне олардың көпшілігінен оларды белгілі салаларда қолданудың
қолайлығына қарай бас тартуға болмайды, қалғаны тарихи
дəстүрлер күшімен сақталған.
Осылайша, қысым бірлігі - 1 см2 ауданға 1 кгс күшпен
жүргізілетін қысымға тең атмосфера қысымы туындады, себебі
атмосфера өлшемі бойынша теңіз деңгейіндегі атмосфералық
ауаның орташа қысымына жақын.
Кеңінен қолданысқа ие маңызды жүйеден тыс бірліктердің
қатарына ұзындық бірліктері - ангстрем, жарық жылы, парсек
кіреді; аудан бірліктері - ар, гектар; көлем бірліктері - литр; салмақ -
карат; қысым - атмосфера, бар, сынап бағанының миллиметр, су
бағанының миллиметрі; жылу мөлшері - калория; электрлік
энергияның - электрон-вольт, киловатт-сағат; акустикалық шамалар
- децибел, октава; иондаушы сəулелер - рентген, рад, кюри.
Жүйеден тыс бірліктердің келесі тобын ондың принцип
бойынша емес жүйенің негізгі бірліктерінен құрылған бірліктер
құрайды. оларға бірінші кезекте минут пен сағат сияқты уақыттың
кеңінен таралған бірліктері жатады.
соңында, соңғы топты қандай да бір жүйемен байланысты емес
бірліктер құрайды. Мұнда орысша, ағылшынша жəне т.с.с. барлық
ескірген ұлттық бірліктер кіреді.
