k = 2ζ 21 —когезия жҧмысы. Егер ƒ  0 — тарату байқалады

234
(8.34) 
8.10.сурет Лаплас теңдеуін аламыз(а); сҧйықтықтың капиллярлы кӛтерілуі 
(б); сҧйықтықтың майысқан қисаю радиусы r
м 
с капилляр радиусымен 
қосылса, r
к
(в) газ болып табылады, 
ал 2 фаза - бҧл сҧйықтық. Осы жҥйенің жалпы кӛлемі V әрбір V және V
2
фазаларының кӛлемдерінен тҧрады және тҧрақты мән болып табылады, 
яғни. V = 
V1
+ V
2
. 
Беттік кернеу ζ
21
сҧйықтық бетін қысуға тырысады және фазалардың 
беттерінің бӛлінуіне тангенстік бағытталады. Беткі кернеу кҥштерінің 
әсерінен беткі қабат ds мәні ӛзгереді, бҧл әрбір фазаның кӛлемін d V 
мәнімен ӛзгертуге әкеледі, яғни, d V
1
 = -d V
2
 = d V 
Сол кезде Гельмгольц энергиясының термодинамикасының бірінші 
және екінші заңдарының жалпыланған теңдеуі келесідей жазылуы мҥмкін:
, dA = -p
1
d V
1
 - p
2
d V
2
 + σds 
бҧл жердегі p
1
, p
2
— фазалардың ішіндегі қысым. 
Фазалар арасында тепе—теңдік болған жағдайда dA = 0, оны келесідей 
тҥрде жазуға болады (p
2
- p
1
)d V = ζds, немесе 
∆p d V = ζds, 
мҧндағы ∆p = p
2
– p
1
. 
(8.34)теңдеуден қысымның айырмашылығын шығарып Δp, келесі 
(8.35) 
теңдеуін аламыз, ол фазалардағы ішкі қысымға бетінің қисықтық әсерін 
кӛрсетеді ds/d V. Фаза аралық кернеу неғҧрлым ҥлкен болса, соғҧрлым 
қисықтықтың әсері маңызды болып табылады. ds / dV туынды оң және 
теріс 
болуы 
мҥмкін. 
Егер 
қисықтықтың 
сызығының 
ортасы 
конденсацияланған фазада болса, бетінің қисықтығы оң болады; және 
керісінше, егер қисықтық сызығының ортасы конденсацияланған фазадан 
тыс болса, қисықтық теріс деп есептеледі. Осыны ескере отырып, ҥш 
ықтимал жағдайды қарастырамыз: 
1) бетінің қисаюы оң болады ds/dV> 0, онда ∆р> 0; демек, р 
2
> р
1
, яғни 1 

235
фазаға қарағанда 2 фазадағы қысым артық; 
2) бетінің қисаюы теріс болады ds/dV < 0, онда ∆р< 0; демек, р
2
< р
1
т.б. 
яғни 1 фазаға қарағанда 2 фазадағы қысым аз болады; 
3) жазықтықтың тегіс беті ds/dV = 0, онда ∆р = 0, демек, р 
2
= р
1
, яғни 
фазалардағы қысым тең болады. Мысалы, сҧйықтықтың тамшысы ҥшін 
жазықтықтың қисық беті оң болады ds/dV = 2/r (r — тамшының радиусы), 
онда ∆р = 2ζ/r, яғни тамшы ішіндегі қысым, осы сҧйықтықтағы тегіс 
жазықтық бетіндегіден кӛп болады.

жүктеу/скачать 9,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: