Оқулық Ә.Ә. Шортанбаев, С. В. Кожанова. Алматы, 2008. 2

195 
29-шы сурет. Генетикалық ерекшеліктерінің дәрежесіне 
байланысты трансплантаттың тұрақтамау динамикасы 
В тұқымына жататын тышқандардың терiсiн А тұқымының 
тышқандарына қайта салу иммунологиялық естелiктi көрсетедi. Бұл 
кезде салынған тін 4-5 күннiң iшiнде iстен шығады. Тiндердi немесе 
мүшелердi қайталап салғанда, тұрақтамау серпілісі тез дамиды және оны 
екiншiлiк тұрақтамау серпілісі деп атайды.
Екiншiлiк тұрақтамау серпілісінің иммунологиялық ерекшелiгiн А 
тұқымды тышқандарға туысты емес С тұқымынан, немесе В тұқымынан 
екiншi рет терiсiн ауыстырып салғанда, көрсетуге болады. Бұл жағдайда, С 
тұқымына жататын тышқаннан салынған терi бiрiншiлiк тұрақтамау 
серпіліс механизмы бойынша iстен шығады, ал В тұқымына жататын 
тышқаннан салынған терiсi жылдамырақ, екiншiлiк тұрақтамау серпілісі 
түрiнде iстен шығады.  
Жасушалық иммунитеттiң тұрақтамаудағы қызметi 
1950-шi жылдары А.Mitchison тәжрибе түрiнде, аллотрансплантатқа 
қарсы иммунитеттi сарысулы антиденелер емес, адоптивты (ағылшын 
сөзден adopt-тасымалданған) лимфоциттер атқаратынын көрсеткен. 
Трансплантат тұрақтамауының эффекторлы, ең соңғы кезеңiнде негізінен, 
Т-лимфоциттер қатысады. Мысалы, туа бiткен айырша безсiз, демек 
функционалды Т-лимфоциттерi жоқ “nude”-тышқандар, салынған тiндерге 
тұрақтамау 
серпілісін 
атқара 
алмайды; 
сондықтан 
олар 
ксенотрансплантатты қабылдай алады. Басқа жағдайларда, трансплантат 
қабылдаған тышқандардан алынған Т-жасушалар көмегiмен, сингендi 
(генетикалық бiртектi) тышқандарға екiншiлiк тұрақтамау серпілісін 
көшiруге болады. 
Т-жасушалық 
субпопуляциясын 
талдау, 
аллогендiк 
тiндердiң 
тұрақтамауына 
CD4
+
-те, 
CD8
+
-де 
қатысатындығын 
көрсетедi. 
Т-
жасушалық субпопуляциясының CD4
+
және CD8
+ 
Т-жасушаларының 
қызметтерi тышқан-реципиенттерде, Т-жасушалардың екеуiнде әлсiрететiн 
моноклонды антиденелердi енгiзiп және содан кейiн тұрақтамау 
серпілісінің жылдамдығын өлшеп, көрсетiлген. Экспериментте тек CD8
+
субпопуляциясын алыстату, трансплантат бiтiсуiне қолайлы жағдай 
жасамағаны және бақылау тобындағы тышкандардағыдай жылдамдықпен 
трансплантаттың iстен шыққаны (15 күнде) көрсетiлген. Тек CD4
+
популяциясын алыстату, алмастырып салған тiндiң бiтiсу мерзiмiн 15 
күннен 30 күнге дейiн ұзартқан. Дегенмен, Т-жасуша субпопуляциясының 
екеуiнде алыстатқан кезiнде, аллогендiк трансплантаттын тұрақталуы ұзақ 
уақытқа дейiн барған (60 күнге дейiн). Бұл зерттеулер, Т-жасушалық 
субпопуляциясының CD4
+
және CD8
+
-жасушалық екеуi де, тұрақтамау 

196 
қатысатынын және осы екi субпопуляциялардың қызметкерлiгi айқын 
тұрақтамау серпілісіне әсер ететiндiгiн көрсетедi. 
CD8
+ 
Т-жасушаларға МНС I және II класс антигендерi нысана болуы 
мұмкiн. Сонымен бiрге, егер Т-киллерлер негiзi I класс антигендерге қарсы 
жауап атқарса, онда маңызды түрiнде Т-хелперлер Т-киллерлерге көмекшi 
қызметiн көрсетуiмен, бiр мезгiлде, тiкелей киллерлiк қызметiн де 
атқарады, негiзi МНС II класс антигендерiне қарсы, одан аздау дәрежеде – 
I 
класс 
антигендерге 
қарсы. 
Осы 
себеп, 

жүктеу/скачать 9,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: