қиып, екігс жазықтықпсн бөлсйік. оиша Н әр ссн ің

киюшы жазыктықтын жоғарғы жағындағы бөлігін онша алып та- 
стап, қалган бөлігін горизонталь проскция жазықтыгына тік 
бүрыштап проскциялайық. Сонда пайда болған ксскін горизон- 
тпль тілікті бсрсді. Горизонталь тілік деп горизонталь проскция 
жазықтығына параллель қиюшы жазықтықтың көмсгімен алынған 
тілікті аИтады. 
121
,
6
-суретте горизонталь проскцияның ориына 
горизонталь тілік сызылған, ал фронталь және профиль проскци- 
ялар өзгеріссіз қалдырылған. Мүнда қиюшы жазықтықтың орны 
көрсстілгсн жөне тілік белгіленген.'Ө йткені нәрсе қиюшы жа- 
зықтыққа қарағанда симметриялы емсс. Ал нәрсе қиюшы жа- 
зықтыққа қарағанда симметриялы болса, қиюшы жазықтықтың 
ориын көрсетудің және тілікті белгілеудің қажеті жоқ (
122
-су-
|рст)._______'___________________
,
Нәрсені горизонталь проекция 
жазықтығына перпендикуляр жа- 
зықтықпсн 
қиғанда 
вертикаль
тілік
шығады. Всртикаль тіліктің 
өзі 
фронталь тілік
және 
проф-
иль 
тілік
болып 
еқі 
түргс 
бөлінеді.
Егер қиюшы жазықтык фрон- 
таль проскция жазықтығына па- 
раллель болса, 
онда вертикаль 
тілік 
фронталь 
тілік 
дсп, 
ал 
қиюшы жазықтық профиль про- 
122-сурет 
екция 
жазықтығына 
параллсль
болса, 
онда 
всртикаль 
тілік 
профиль тілік деп аталады. Фронталь тіліктің мысалын 118-су- 
рстте қарастырдық.
Егср қиюшы жазықтық горизонталь проекция жазықтығына 
қандай да болмасын (тік смес) бүрыш жасай орналасса, ондай тілік 
көлбеу тілік
дсп аталады. 123,а-суретте алдыцғы және үстіңгі 
көріністсрі берілген тстікбөлшектің сызбасын салуда колбеу тілікті 
пайдалануға болады. Тетікбөлшсктсгі тссік пен ойықты шектейтін 
цнлиндрлік бсттердің осьтері арқылы өтетін жазықтық горизонталь 
проскция жазықтығына көлбсй орналасқан. Осы жазықтықпен 
тетікболшскті ойша екіге бөлейік (123,»-сурет). Томснгі бөлігін алып 
тастап, жоғарғы бөлігін қиюшы жазықтыққа параллель жазықтыққа 
тік бүрыштап проскциялаймыз. Одан ксйін проскцияны сызба жа- 
зықтығымсн бсттсстірсміз. Сонда көлбсу тілік алынады (123,б-су- 
рст). Енді үстіңгі көріністің ксрсгі жоқ. Сондықтан 123,6-суретте 
үстіңгі көрініс салынбаған. Көлбеу тілікті бүрып та корсетуге болады. 
Егер көлбсу тілік бүрып көрсетілгсн болса, онда тіліктің белгісінен 
ксйін бүрылу бслгісін қою ксрск.
106

г
А^А-О
123-сурст
Тстікбөлшсктің қүрылысына, оның пішініне байланысты әр түрлі 
тілікті таңдап ала білу ксрск. Мәсслен, 124-суреттегі тетікбөлшек 
үшін горизонталь тілік мақсатқа сай смес, өйткені ол тстікбөлшектің
нспзгі контурын қаиталаиды да, ішкі қүрылысын анықтаи алмаиды. 
Фронталь тілік бсругс болар еді, бірақ тетікбөлшектің орталық 
бөлігіндс тесік, шығыңқы не ойыс жатқан сштеңс жоқ. Бірак 124- 
сурсттс көрсетілген тстікбөлшектің екі басындағы тссіктердің пішінін 
анықтау ксрск. Бүл жағдайда жергілікті тілікті пайдаланған дүрыс. 
Тстікбөлшскті түгел қиып жатпай, оның бізгс керскті бөлігінің ішкі 
қүрылысын көрсстугс мүмкіндік бсрстін тілікті 

жүктеу/скачать 20,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: