Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған
жүктеу/скачать 4,48 Mb. Pdf көрінісі
|
| §35.
ЖАРЫҚТЫҢ ТҮЗУСЫЗЫҚТЫ ТАРАЛУ ЗАҢЫ 1. Жарықтың түзусызықты таралу заңы – көне заманда ашылған табиғат заңдарының бірі. Бұл туралы біздің заманымыздан 300 жыл бұрын Мысырдың элладалық (грекиялық) Александрия қаласында туған «геометрияның атасы» аталған Евклид жазып қалдырды. Адамзат ұрпағының сан ғасырлық өмірлік тәжірибелерінің қорытындысы ретінде бұл заң былайша тұжырымдалады: Мөлдір біртекті ортада жарық түзу сызық бойымен тарайды. Заңның дұрыстығын ашық күні шымқай қараңғы бөлмеге тар саңылаудан немесе кішкентай тесіктен түскен жарықтың түзу бойымен тарайтыны растайды (сурет 7.1, а). Заңның дұрыстығына ашық күнгі Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 177 Сурет 7.1: а) жарық сәулелері; ә) жарық шоқтары а) ә) әртүрлі мөлдір емес денелердің (адамдардың, ағаштардың, ғимараттардың т.с.с.) көлеңкелері де мысал бола алады. Жарықтың түзу бойымен тарайтындығының нақты дәлелі – өткен ғасырдың екінші жартысын- да ашылған ұлы жаңалықтардың бірі – кванттық генераторлардан шығатын лазер сәулелері болып табылады (сурет 7.1, ә). 2. Жарық материяның заттық түріне жатпайды, өрістік түріне жата- ды. Ол бос кеңістікте жан-жағына бірдей 3 · 10 8 м/с жылдамдықпен тарай- тын электрмагниттік өріс түріндегі айрықша толқын болып табылады. Жарықтың табиғаты мен қасиеттері туралы жоғары сыныптарда кеңірек айтылатын болады. Біз бұл тақырыпта жарықтың түзу сызық бойы- мен таралу заңына негізделген практикалық маңызы бар ұғымдарға тоқталамыз. Бұл ұғымдарды астрономияда кейбір аспан денелерінің тұтылу құбылыстарын түсіндіру үшін қолданады. Сондай-ақ олар физиканың жүктеу/скачать 4,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|