Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған
жүктеу/скачать 4,48 Mb. Pdf көрінісі
|
| Екіншіден, бірдей жағдайда әртүрлі сұйықтың қайнау температу-
ралары әртүрлі болады. Үшіншіден, сұйықтың қаныққан буының қысымы атмосфералық қысыммен теңескенде немесе одан сәл асқанда қайнау басталады. 3. Сұйықтың қайнау температурасы сыртқы қысымға тәуелді өзгереді. Мысалы, қалыпты атмосфералық қысымда ( p = 10 5 Па) су 100 о С- де қайнайды. Егер қысымды төмендете берсек, судың да қайнау темпера- турасы төмендей береді. Мысалы, 32 гПа қысымда су 24 о С-де қайнайды, қысым 6 гПа болғанда 0 о С-де қайнайды. Сұйықтардың төменгі қысымда кез келген температурада қайнау қасиеті практикада, мысалы, қант шығару өндірісінде қолданылады. Қант қызылшасын ұнтақтап суға салып, оның бойындағы қант молекула- ларын диффузиялық жолмен ерітеді. Одан кейін сүзгіден өткен ерітіндіні суынан арылтып, таза қант кристалын алу үшін қайнатады. Қантты судан ажыратудың осы кезеңінде оны төменгі қысымда қайнату тех- нологиясы қолданылады. Мұндай технологияда ерітінді төменгі темпе- ратурада қайнағандықтан, қант күйіп кетпей, сапалық қасиетін сақтап қалады. Қысым өскен сайын сұйықтардың қайнау температуралары да жо - ғарылай береді. Мысалы, автоклав деп аталатын қондырғыларда су 200 0 С-де қайнайды. Автоклавтарды химия және тамақ өнеркәсіптерінде кең қолданады. Медицинада ота жасайтын құрал-жабдықтарды стери- лизациялау мақсатында және қағаз шығару фабрикаларында ағаштарды жұмсартып өңдеу үшін пайдаланады. Тұрмыста қолданыс тапқан ас- тағамдарды жылдам пісіретін ыдыстардың қақпақтары қысымды рет- теуге арналған клапандармен жабдықталған. Мұндай ыдыстарда тамақты 2000 гПа (2 атм) қысымда 120 о С-де пісіреді. 4. Эксперименттік зерттеулер қайнау температурасында сұйықты буландыруға шығындалатын жылудың мөлшері оның массасына тура пропорционал өсетіндігін көрсетті: Q ~ m. Сонымен қатар эксперимент массалары бірдей әртүрлі сұйықтарды қайнау температураларында буландыруға шығындалатын жылу мөл- шерінің бірдей болмайтынын да көрсетті. Бұдан әртүрлі сұйықтарды буландыруға шығындалатын жылудың мөлшері олардың тегіне бай- ланысты әртүрлі болады деген қорытынды шығады. Физикада мұндай байланысты білдіретін шаманы жүктеу/скачать 4,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|