Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б

Инерция деп денеге басқа денелердің әрекет ететін күштері бірін-

жүктеу/скачать 5,74 Mb.

Pdf көрінісі

бет	57/219
Дата	22.12.2023
өлшемі	5,74 Mb.
	#142615
түрі	Оқулық

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 219

Инерция
деп денеге басқа денелердің әрекет ететін күштері бірін-
бірі теңгерген жағдайда сол дененің тыныштық немесе қозғалыс
жылдамдығын сақтау құбылысын айтады.
Инерция құбылыстары байқалатын барлық жағдайларда денеге әре-
кет ететін күштер бірін-бірі теңгереді де, олардың қорытқы, яғни
теңәрекетті күші нөлге теңеледі:
F
i
i
n
= 0
=1
∑
. Мысалы, суретте көрсетілген
N
v

=
0
Fa
N
Fa
v

=
const
Сурет 3.1.
а
) тыныштық инерциясы (дене тыныштықта тұр);
ә) қозғалыс инерциясы (машина тұрақты жылдамдықпен қозғалады)

а
)
ә)
F
ó.
үйк
y
y
x
x
N
y
= –F
a

F
ү
(
х
)
= –F
т(
х
)
N
y
= –F
a
(
y
)

F
ò
Исаак Ньютон
(1642–1727)

77
ПРОЕКТ
тыныштықта тұрған денеге әрекет ететін ауырлық күші мен нормаль
қысым күші бірін-бірі теңгеріп тұр (сурет 3.1,
а
). Сол сияқты бір қалыпты
түзусызықты қозғалып бара жатқан машинаға әрекет ететін төрт күш те
бірін-бірі теңгереді (сурет 3.1,
ә
).
3. Ең алғаш 1632 жылы инерция заңын Галилео Галилей түйіндеді:
Ньютон Галилейдің түйіндеген қорытындысына жалпылама сипат беріп,
динамиканың негізгі заңдарының қатарына қосты. Физика тарихына

жүктеу/скачать 5,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 219