Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы
жүктеу/скачать 6,55 Mb. Pdf көрінісі
|
810-002-001к-19 КазЛитра 10 каз УЧЕБНИК ОГН
- Бұл бет үшін навигация:
- Полифония
- «Ақбілек»романы
| Әдебиеттеориясы
Проза (лат. prosa ) – әде би жанр, қа ра сөз бен жа зыл ған көр кем шы ғар ма (әң гі ме, по вес ть, ро ман). Про за ау ыз ша не ме се жаз ба ша түр де гі «қа ра сөз» де ген ма ғы на ны біл ді ре ді. Полифония (гр. polіphonіa – көпдау ыс ты лық, poli – көп, phone – ды быс) – «көпдау ыс ты» де ген ма ғы на ны біл ді ре тін му зы ка лық тер мин. Оның ерек ше лі гі бірбі рі мен бай ла ныс ты бо ла тұ ра, әр дау ыс өзі нің да ра әуез ді лі гі мен жә не гар мо ния лық үн дес ті гі мен ай қын да ла ды. Про за да бұл іш кі бай ла ныс та ры бе рік сақ тал ған ди на ми ка лық ой дың ұй қас үйі рі мі мен ерек ше ле не ді. «Қазақәдебитілініңсөздігі» Ту ған же рің не ме се анаң жай лы қа ра сөз ді өлең ше ұй қас ты рып, про за ға по ли фо ния лық си пат жа сап көр. Білгенгемаржан Қолданыпкөр АР МА Н - ПВ ба сп ас ы 66 Кітап–асылқазына 1. Биеке нов К., Са ды ро ва М. Әлеу мет та ну дың тү сін дір ме сөз ді гі. – Ал ма ты: Сөз дік Сло варь, 2007. – 344 бет. 2. Қа зақ ті лі. Эн цик ло пе дия. Ал ма ты: Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы Бі лім, мә де ни ет жә не ден сау лық сақ тау ми ни ст рлі гі, Қа зақ стан да му инс ти ту ты, 1998. – 509 бет. 3. Қа зақ стан жа зу шы ла ры: Анық та ма лық / Құ рас ты ру шылар: Қам шы гер Саят, Жұ ма ше ва Қай ыр ни са – Ал ма ты: Аң арыс, 2009. «Ақбілек»романы Әйел жерден шыққан жоқ, Ол да еркектің баласы. Ерлер көктен түскен жоқ, Әйел – оның анасы. Трмаамбет Ізтілеулы «Ақбілек»романыныңсюжетіқандайкезеңгебайланыстықұрылған? «Ақ бі лек» ро ма нын да 1917 жыл ғы Ақ пан төң ке рі сі нен кей ін Ре сей им пе- рия сын ұзақ жыл бас қа рып кел ген мо нар хия лық пат ша өкі ме ті бір жо ла құ лап, Ке ңес өкі ме ті нің үс тем дік ал ған дүр бе лең ке зе ңін де гі оқи ға су рет те ле ді. Пат ша би лі гін сақ тап қа лу үшін Ке ңес өкі ме ті не қар сы құ рыл ған Уа қыт ша өкі мет тің же ңі ліс та буы ел та ри хын да «Ақ қа шып, қы зыл қу ған за ма ным-ай, За ман ның та ба ал ма дым ама лын-ай» де ген өлең жол да рын қал дыр ды. Жа ңа өкі мет тің қа ру лы кү ші нен қа шып, Қы тай же рі не өту ді көз де ген Уа қыт ша өкі мет тің қа лың қо лы қа зақ ау ыл да ры ның үс ті мен жү ріп өт кен. Бұ ған дей ін гі Ре сей им пе рия сы ның 200 жыл ға жу ық жүр гіз ген отар лау сая- са ты нә ти же сін де то лық тай бодан ел ге ай нал ған қа зақ да ла сы да осы кез де гі қи ян-кес кі шай қас тар дан тыс қал ма ған. Мі не, «Ақ бі лек» ро ма нын да су рет- те ле тін не гіз гі оқи ға 1918–1919 жыл да ры қа зақ ауы лы ның ба сы на жап пай төн ген ора сан қай ғы-қа сі рет әкел ген зо ба лаң ды көр кем про за жан рын да ал ғаш ашуы мен ерек ше ле не ді. 1917 жы лы қы зыл қыр ғын мен ор на ған со циалис тік қо ғам 70 жыл дан ас там уа қыт өмір сү ріп, то қы рау ға ұшы ра ған нан кей ін оның құ ра мын да ғы одақ тас рес пуб ли ка лар дың бә рі Ке ңес өкі ме ті нен бас тар тып, өр ке ни ет тала бы на сай тәу ел сіз дік ал ғанын тарихтан білесіңдер. «Ақбілек»романыныңерекшелігінеде? Ж.Ай мау ытұлы қа ла мы нан клас си ка лық реа лизм үл гі сін де ту ған ең кө лем ді про за лық шы ғар ма сы – «Ақ бі лек» ро ма ны әлі көш пен ді лік салт тан ары ла қой ма ған қа зақ ауы лы ның ерек ше та би ға тын су рет теу ден бас тала ды: «Өс ке мен нің ар жа ғын да, Бұқ тыр ма ның бер жа ғын да әлем ге аян Ал тай бар. Сол Ал тай дың күн гейі нен құбы ла жақ қа құ лай ақ қан, құ лай ағып Ер тіс түс кен, күр-күр ет кен Күр шім бар. Ал тай Күр шімі – не за ман нан қа лың най- ман ме ке ні. Сол Ал тай мен сол Күр шім нің қы сы қыс пақ, жа зы са мал, күн жүктеу/скачать 6,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|