колына жеткізу ісі аса маңызды да жауапкершілікті бастама екендігі
сөзсіз. Онсыз біз ұлттык философиямызды өрелі өркениеттілікке бас
бүрғанын іс жүзінде емес, тек сөз жүзінде ғана көрсетіп қойған болар
едік
Егер казак тіліндегі философиялык мэтіндерге және жалпы казак
философиясына келеек,
онда
осы дүниетанымдык жүйеге тэн
ерекшеліктерді ескеру кажет. Профессор Ә. Нысанбаев казақта Декарт,
Кант, Гегель сиякты философиялык жүйе күрған ойшылдар болмаған
дейді. “Сірә, көшпелі халыкта ондайлардың қажетгілігі де тумаған
шығар. Бірак, біз өзімізге этникалык тегіміз жағынан келсек мың
жылдан аса мәдениетіміз, тарихымыз, философиямыз бар халыкпыз.
Философия дегенде оның халыктык жэне кәсіби формаларын айтуымыз
керек... Міне, осы әлемдік философия түрғысынан казактың ұлттык
рухы элем образы мен менталитетінің калыптасуы мен даму тарихы
түжырымдалды. Баскаша айтканда, казак гарышында, оның ұлы
даласында калыптасқан ойы әлемдік философия тарихының күрамдас
бөлігіне айналды. Ал бүл тарихтың субъектілері болып казактың дана
хандары, билері, жыраулары, ақындары, ағартушылары мен ғалымдары,
ойшылдары есеіггеледі” (Қазакстан. Демократия. Рухани жаңару. А.,
1999, 136 б.).
Тарихка 14-15 ғасырдан “казак” деген атпен енсек те, кыпшақ
мэдениетінің төл мүрагерлерінің біріміз. Сондықтан халқымыздың
дүниетанымы мен ойлау мэдениетінің де мың жылдан аса тарихы бар
деуге әбден болады. Халкьшыздың дүниетанымының ерекшелігі оның
319
болмыс-түрмысынан
аңғарылуы
заңды,
сондыктан
араб-парсы
мистикалык пэлсапасын казак халкы дэл сол күйінде кабылдап коймай,
жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу: |
