мэдени қүндылықтарға ғана емес, қандай да болмасын бөтен өркениетгік болмысқа деген сағыныш күшейе түсті. Батыстык философтарды мынадай сүрақтар мазалай бастады: Европа жалған жолмен жүріп өткен жоқ па, батыстық рух мәдени-өркениетгік баламаны тандауда кателескен жок па? Батыстың бүгінгі касіреттері әуел баста адамзаттың өркениеттік даму жолын дүрыс таба алмаудың себебінен емес пе екен? 197
Қазіргі батыстык философияда адамзаттың бастапкы кезеңінде тарихи перспективаның эр түрлі варианттары болған деген идея калыптасты. Оның бірі бүкіл ішкі ресурстарды адамзат рухын өзіндік тануға шоғырландыру. Ертедегі шығыс халыктары осы жолмен жүрді, оның дәлелі ретінде олардың діндерін алуға болады. Шығыс діндері адамның абсолютен, болмыспен толык бірігуін уағыздайды. Адамды табиғаттан тыс кұбылыс емес, оның бөлігі ретінде карастыру, әлемге сіңіп кетуге ұмтылу, рух кеңістігінде барлык Ғаламның үнін есту - міне, ежелгі шығыстык ілімдер мен діндердің насихаттары осындай. Егер де европалык өркениет осы жолмен жүргенде, батыстык философтардың пікірінше, онда ол антропологиялық жэне рухани ресурстарын дамытып, ғарынща, Еаламның универсумына жақындай түсер еді. Бірак батыстык өркениет өзге жолмен жүрді. Оны таным мен әлемді канау кұмарлығы иектеді. Адамзат жан мен тэнді жаттыктыру кабілетін жоғалтып, техниканың көмегімен бүкіл әлемді өзіне бағындыру пиғьшына берілді. Адамдар өзінің табиғатына сенуден калып, рухты дамыту мен жетілдіруден бас тартты. Техникамен карулана отырып, олар өздерінің күш-жігерін ішкі әлемге емес, сырткы элемге багыттады. Хайдеггер дің терминімен айтканда техника адам Болмысына айналды.
