Жалпы орта білім беретін мектептердің
3-сыныбына арналған оқулық
Өзбекстан Респудликасы
Халыққа білім беру министрлігі бекіткен
«ШАРҚ» БАСПА ПОЛИГРАФИЯЛЫҚ
АКЦИОНЕРЛІК КОМПАНИЯСЫНЫҢ
БАС РЕДАКЦИЯСЫ
ТАШКЕНТ – 2016
X.Р. СaНakУЛoВ, Д.П. XoДИeВa, a.Р. СaНakУЛoВa
Е
ң
б
Е
к
к
Е
б
а
у
л
у
УУК: 372.831(075)
КБК 74.263
С–30
Санакулов X. және басқалар.
Еңбекке баулу: 3-сыныбына арналған оқулық /
Х.Р. Санакулов, Д.П. Ходиева, А.Р. Санакулова.
– Т.: «Шарқ», 2016. – 80 бет.
ISBN 978-9943-26-552-3
уук: 372.831(075)
кбк 74.263
С–30
Шартты белгілер:
– тапсырма
– сұрақ
– ескерту
– кәсіптер туралы мәлімет
– үйде орында
© X. Санакулов, Д. Xодиева, a. Санакулова, 2016.
© «ШАРҚ» БПАК Бас редакциясы, 2016
.
ISBN 978-9943-26-552-3
Республикалық мақсатты кітап қоры
қаржысы есебінен басылды.
3
KIРIСПЕ
Ардақты оқушылар!
Сен 2-сынып «Еңбекке баулу» са
-
бағында қол еңбегімен орындалатын
жұмыс үлгілерін үйренумен бірге ең
-
бек құралдарынан дұрыс пайдалану,
қауіпсіздік ережелеріне амал етуді үй
-
рендің. Практикалық жұмысты орын
-
даумен бірге өз еңбегіңнің нәтижесін
көрдің.
Енді сен 3-сыныпта қағаз, картон, әр
түрлі табиғи материалдардан орында
-
луы күрделі, бірнеше басқыштан тұра
-
тын түрлі фигураларды жасауды, құру
-
ды, әшекейлі ойыншықтар, макет және
модельдерді жасауды үйренесің.
Бұл оқулықтың беттерінде берілген
жұмыс үлгілерін әдемі және сапалы
орындауда мұғаліміңнің кеңесіне, ата-
анаңның көмегіне және өз шығармашыл
білімдеріңе таянуың керек.
Ардақты оқушы, оқулықтан нәтижелі
пайдаланып, тапсырма және өзіндік
жұмыстарды дұрыс орындауға әрекет
жаса
.
4
ЕңбЕккЕ баулу СабаҒында
оРындалаТын ЖҰМыСТаРдан
ҮлгІлЕР
5
ЕңбЕккЕ баулу
СабаҒында
ПаЙдаланылаТын
ЖҰМыС ҚҰРалдаРы
1-сабақ
Жұмыс құралдарынан пайдалануда
еңбек қауіпсіздігі ережелерін сақтау
-
ды ұмытпа
.
Қайшы
Желім Қалам
Канцелярия пышағы
Біз
Циркуль
Қылқалам
Сызғыш
Ине
6
Қайшыдан дұрыс пайдалан
.
1. Қайшыны арнайы ыдыста, белгі
-
ленген жайда сақта
.
2. Қайшының ұшын жоғары қаратып
ұстама
.
3. Қайшыны істетіп болғаннан соң
ашық түрінде қалдырма
.
4. Қайшыны жүріп тұрғаныңда істет
-
пе
.
5. Қайшыны жабық түрінде ғана
ұшынан ұстап басқаларға ұзат
.
6. Қайшымен істеп жатқанда қырқып
жатқан бұйым және қолыңның қимы
-
лына көңіл бөл
.
7. Жарамсыз қайшыдан пайдалан
-
ба
.
7
Мұғалімің даярлап берген саман
-
дарды қағазға желімдеп ал
.
2–3-
сабақтар
1
2
Өз бетіңше жасап көр
.
ТабИҒИ
МаТЕРИалдаРдан
аППлИкаЦИЯ ЖаСау
СаМаннан
оЙынШыҚТаР ЖаСау
8
ТабИҒИ МаТЕРИалдаРдан
аППлИкаЦИЯлаР
Қанаттылардың аттарын білесің
бе
?
T
абиғи
материалдардан
пайда
-
лан ып, ата-анаңның жәрдемінде үй
жан уарларын жасап көр
.
T
абиғи материалдардан өз орнында
пайдалан
.
9
ҚаҒаздан ҚонЖыҚ
ЖаСау
4-сабақ
Әрбір басқышты
рет-ретімен, дұрыс
орында
.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Тағы қандай жануарлардың атын
атап бере аласың
?
10
12
14
11
13
11
6
1
2
3
4
Иттер жөнінде нелерді білесің
?
5
Өз бетіңше жасап көр
.
12
ПлаСТИлИннЕн
ыдыСТаР ЖаСау
5-сабақ
1
2
3
4
13
лЕгЕн ЖаСау
Аспаз – жеуге жарамды жемістерді
әр түрлі витаминге бай және тәтті та
-
ғамдарды даярлаумен шұғылданатын
кәсіп иесі
.
1
2
3
4
5
Асхана ыдыстарына нелер жатады
?
14
каРТоннан
ҚИМылдаЙТын
оЙынШыҚТаР
ЖаСау
6-сабақ
1
2
3
4
kартон қағазға қонжықтың бөліктерін
сыз және қырқып ал
.
Қонжықтың
бөліктерін
біріктіру
орнын мұғалімнің бақылауында біз
-
бен тесіп ал
.
15
Қонжықтың бөліктерін темір бұйым
-
дарда біріктіру ұсынылады
.
5
6
7
8
Өз бетіңше басқа ойыншықтарды
жасап көр
.
16
ҰРыҚТаРдан
МозаИка
ӘдІСІндЕ ӘТЕШТІ
ЖаСау
Ұрықтарды жұмысқа даярлап ал
.
7-сабақ
1
Алманың
ұрығы
Асқабақтың
ұрығы
Қарбыз
-
дың ұрығы
Дала егіндерінің ұрық
тарынан
әтешті бірге жасаймыз
!
17
Ұрықтарды тәртіппен жайғастыр
.
2
3
4
5
2 – Еңбекке баулу, 2-сынып
18
Асқабақ және қарбыз ұрығынан пай
-
далан
.
6
Бұл жұмыстарды өз бетіңше орын
-
да
.
19
ТабИҒИ МаТЕРИал-
даРМЕн ІСТЕу
ЖаПыРаҚТаРдан
РауШангҮлІн
ЖаСау
8-сабақ
Жапырақтарды жұмысқа даярлап
ал
.
3
4
1
2
20
Раушангүлі туралы қандай өлең
білесің
?
5
6
7
8
21
Ата-анаңның жәрдемінде гүлдердің
басқа түрлерін де жасап көр
.
9
10
11
22
T
ҮРлІ
гЕоМЕТРИЯлыҚ
ФИгуРалаРдан
ҚИМылдаЙТын
МодЕлЬдЕР ЖаСау
Қимылдайтын модельдің бөліктерін
қағаз құтыларынан жасауға болады
.
9-сабақ
Қимылдайтын модель бөліктерінің
өлшемдерін дұрыс ал
.
1
2
3
4
5 см
3,5
см
1 см
10
см
3,5
см
1 см
23
M
ашинаның дөңгелектерін жасауда
пластмасса қақпақтардан пайдалан
.
5
6
Шофер ерте таңнан кешке дейін
адамдарды көздеген жерлеріне қауіпсіз
жетіп алулары үшін қызмет етеді. Шо
-
ферлік кәсібі әрдайым зеректікті және
сергектікті талап етеді. Шофер маши
-
на, автобус, трамвай, жүк машинала
-
рын басқарады
.
24
ҚаҒаздан кІРПІ
аППлИкаЦИЯСын
ЖаСау
10-сабақ
Түрлі-түсті қағаздан аппликацияның
бөліктерін қырқып ал
.
1
7
2
6
4
3
5
25
Өз бетіңше жасап көр
.
8
9
26
ҚаҒаздан
МозаИка
ӘдІСІндЕ ЕРТЕгІ
ҚаҺаРМанын
ЖаСау
11-сабақ
Қонжыққа лайықты қағаз бөліктерін
даярлап ал
.
1
2
1 см
27
M
озаика жұмысын ұқыпты орында
.
aю қайсы тағамды жақсы көреді
?
3
4
5
6
28
aю қай жерлерде жасайды
?
7
Қағаз және ұрықтардан пайдаланып
өз бетіңше жасап көр
.
29
гҮлдІң кӨлЕМдІ
ПІШІнІн
ЖаСау
Гүлдің көлемді пішінін жасауды
бірізділікте орында
.
12–13-
сабақтар
Қайшыдан пайдалану ережелерін
сақта
.
1
2
3
4
30
Гүлге лайықты түстерді таңда
.
5
6
7
8
9
31
10
11
12
Көлемді көріністегі гүлдерді өз бетің
-
ше жаса
.
Гүл өсіруші кәсіп иелері туралы не
-
лерді білесің
?
32
ТҮРлІ-ТҮСТІ ҚаҒаз-
дан ШыРШаның
ӘШЕкЕЙлЕРІн
ЖаСау
Шыршаның
әшекейін
жасауды
бірізділікте, дұрыс орында
.
14-сабақ
1
2
3
4
Қырқу сызығын қаламда сызып ал
.
33
5
6
7
8
9
3 – Еңбекке баулу, 2-сынып
34
2
Түрлі-түсті қағаздардан шыршаның
ойыншықтарын өз бетіңше жасап көр
.
5
3
Қырқылған
қағаз
ленталарды
домалақ пішінде орап, бір-біріне
желімде
.
1
4
35
ҚаҒаздан
оЙынШыҚТаР,
гИРлЯндалаР
ЖаСау
15-сабақ
Қауіпсіздік ережелерін сақта
.
1
2
3
4
37
Шырша ойыншығына лайықты түс
таңда
.
11
12
38
«ҚыС» аППлИка-
ЦИЯСын ТҮРлІ-
ТҮСТІ ҚаҒаздаР-
дан ЖаСау
16-cабақ
1
2
3
4
5
6
39
Өз бетіңше жасап көр
.
Ине және қайшыдан пайдалануда
қауіпсіздік ережелерін сақта
.
40
ШынЖыРлы
ТІгІСТЕн
ПаЙдаланыП
кЕСТЕ ТІгу
Инеден пайдаланғанда қауіпсіздік
ережелерін сақта.
2
4
1
3
5
17-сабақ
41
Сен де сондай тігіс түрлерін тігуге
әрекет жасап көр
.
Петля (ілме) тігісі
Шырша сияқты тігіс
Қайшы тәрізді (икс сияқты) тігіс
Өз бетіңше тігіп көр
.
42
K
аРТоннан
Ваза ТІгу
18-сабақ
Вазаның бөліктерін үлгіге лайықтап
қырқып ал
.
1
2
3
4
43
Вазаны және нелерден тігуге не
-
месе жасауға болады
?
5
6
7
8
9
Вазаның бөліктерін біріктіріп тігуде
шынжырлы тігістен пайдалану ұсыны
-
лады
.
44
ШӘЙнЕк
ТҰТҚыШын ТІгу
19-сабақ
Шәйнек тұтқышын табиғи мата қал
-
дықтарынан даярласа болады
.
1
2
3
4
5
45
6
7
8
9
Шәйнек тұтқышын мақталы мата
-
лардан даярлау ұсынылады
.
46
ЖҰМСаҚ оЙынШыҚ
ТІгу
Піл баласының үлгісін картонға
сызып, қырқып ал
.
20–21-
сабақтар
1
47
3
4
Үлгіні матаның үстіне қойып, мұғалім
яки ата-анаңның көмегінде қырқып
ал
.
2
48
Өз бетіңше орында
.
Әрбір бөлікті өз орнына қойып тік.
Даяр болған піл баласының ішін мақ-
та немесе жұмсақ бұйыммен толтыр
.
5
6
49
22-сабақ
TOҚу ЖӘнЕ
ТоҚу ӘдІСТЕРІ
T
оқу құралдарынан пайдалануда
қауіпсіздік ережелерін сақта
.
1
2
50
T
оқу барысында қателікке жол
қойма
.
T
оқушы – әр түрлі жіптерден үй бұ
-
йымдары мен киім-кешектерді даяр
-
лайтын кәсіп иесі болып табылады
.
3
4
5
6
51
Өз бетіңше тоқып көр
.
7
8
9
52
23-сабақ
«
СалФЕТка» ТоҚу
ӘдІС
I
Жұмысты дұрыс және сапалы
орындауға әрекет жаса
.
1
2
3
4
Тұрмыстық заттары үшін төсенішті
әр түрлі көріністе де тоқуға болады
.
53
5
6
7
8
Мұғалімнің немесе ата-анаңның
көмегінде орындап көр
.
54
ТҮСТІ ҚаҒаз ЖӘнЕ
каРТоннан
ПаЙдаланыП
СуРЕТТЕР ҮШІн
РаМка даЯРлау
24-сабақ
kартонды жұмысқа даярлап ал
және түсті картоннан рамканың жо
-
ғары бөлігін жаса
.
1
2
3
4
5
6
55
Суреттер ең бақытты кездеріміз-
ден естелік. Оларды шебер
суретші
-
лер жаратады
.
9
7
8
56
8-науРызҒа МЕРЕ-
кЕлІк ҚҰТТыҚТау
ҚаҒазын ЖаСау
Қажетті жұмыс құралдарын даяр
-
лап ал
.
25-сабақ
1
2
24 см
12 см
16
см
16
см
ЖЕЛІМ
57
Өлшемі мен түсін дұрыс таңда
.
7
6
4
3
5
8
9
58
10
11
12
13
14
15
18
19
20
16
17
59
Анашым, құтты болсын,
Әсем көктем мерекеңіз.
Құшағыңыз гүлге толсын,
Шаттықтарға әр деміңіз.
Аллаберген Полат
60
ҚаҒазды бҮкТЕу
ӘдІСІндЕ гҮлдЕРдІ
ЖаСау
26-сабақ
Қызғалдақ гүлі қандай реңдерде
болады
?
1
2
3
61
Қызғалдақ қайсы жыл мезгілінде
және қай жерлерде өседі
?
1
2
3
4
5
Өз бетіңше орында
.
62
aппликация әдісінде гүлдерді жаса
.
Өз бетіңше жаса
.
63
A
ППлИкаЦИЯ
«
кӨкТЕМ
»
27-сабақ
Жұмсақ салфетка қағазынан пай
-
далан
.
2
3
4
1
5
64
6
Детальдарды сыз және қырқып ал
.
65
науРыз МЕРЕ-
кЕСІнЕ ҚҰТТыҚ-
Тау ҚаҒазын
ЖаСау
28-сабақ
Қазандарда сүмелек,
Жазылып ақ дастарқан.
Наурыз мерекесі құтты болсын,
eй, Өзбекстан!
Рауф Тәліп
1
2
12 см
16
см
66
Құттықтау қағазының әшекейлерін
даярлап ал
.
3
Құстарға қамқорлық жаса
!
67
Наурыз мерекесінде даярланатын
тағамдардың аттарын білесің бе
?
4
5
Наурыз туралы қандай өлеңдерді
білесің
?
68
1
2
3
ПаПЬЕ-MAШЕ
ӘдІСІнЕн
ПаЙдаланыП
ыдыСТаР ЖаСау
29–30-
сабақтар
Пияланың сыртына вазелин немесе
май жағылады. Қағаз алып, оны май
-
да бөліктерге бөлеміз. Қағаз бөлік
-
терін суға малып, пияланың бетіне
тегіс етіп жабыстырылады. Екінші
қабатына ұн және судан даярланған
сұйық желімнің көмегінде қағаз бөлік
-
тері жабыстырылады
.
69
4
5
6
7
8
Қағаз бөліктері екінші қабатқа ұзы
-
насынан желімденеді. Бұл қағаз қа
-
баттарын адасып
кетуден сақтайды.
Бұл жағдай 6–7 рет қайталанады
.
70
Пияла 3 күннің ішінде құрғатуға
қойылады. Онан соң пияланың сыр-
ты түсті қағазбен әшекейленеді
.
9
10
11
12
13
71
ЕСкЕ алу ЖӘнЕ
ҚаСТЕРлЕу KҮнІнЕ
ҚҰТТыҚТау ҚаҒа-
зын ЖаСау
Еске алу және қастерлеу күні ту
-
ралы нелерді білесің
?
31-сабақ
Құттықтау қағазын даярлауда түс
-
терді дұрыс таңда
.
1
2
3
4
5
6
72
Құттықтау қағазы үшін әшекейлерді
бірізділікте біріктір
.
Құттықтау қағазының ішіне ділің-
дегі сөздерді жазуың мүмкін
.
7
8
9-МаМыР ЕСкЕ
алу ЖӘнЕ
ҚаСТЕРлЕу кҮнІ
9-МаМыР ЕСкЕ
алу ЖӘнЕ
ҚаСТЕРлЕу кҮнІ
73
«
ҚҰС ҰЯСындаҒы
балаПан» ТаҚы-
Рыбында коМПо-
зИЦИЯ ЖаСау
Қырқылған ленталардан тоқу әді-
сінде кілем даярла
.
32–33-
сабақтар
1
2
3
4
74
6
8
5
7
Құстар біздің досымыз
!
T
aбиғатты асыра
!
75
Тағы келді құстар
Теңіз асып, тау асып.
Ұя құрдық таңертеден,
Сайрайды шұқ-шұқтасып.
Аллаберген Полат
Өз бетіңше жасап көр
.
76
«
Жаз»
аППлИкаЦИЯСын
ЖаСау
Қағаздан қырқу әдісінде жыл мез-
гілі аппликациясын жаса
.
34-сабақ
1
2
3
4
77
MазМҰны
kiрiспе ..............................................................
3
Еңбекке баулу сабағында орындалатын
жұмыстардан үлгілер .............................4
1-
сабақ. Еңбекке баулу сабағында пайда
-
ланылатын жұмыс құралдары .............5
2–3-
сабақтар. Табиғи материалдардан
аппликация жасау ..................................7
4-
сабақ. Қағаздан қонжық жасау ...............9
5-
сабақ. Пластилиннен ыдыстар
жасау .....................................................12
6-
сабақ. Картоннан
қимылдайтын
ойыншықтар жасау ..............................14
7-
сабақ. Ұрықтардан мозаика әдісінде
әтешті жасау ........................................ 16
8-
сабақ. Табиғи материалдармен
істеу ....................................................... 19
9
-
сабақ. Түрлі геометриялық фигура-
лардан қимылдайтын модельдер
жасау ..................................................... 22
10-
сабақ. Қағаздан кірпі аппликациясын
жасау ..................................................... 24
11-
сабақ. Қағаздан мозаика әдісінде
ертегі қаһарманын жасау .................. 26
12–13-
сабақтар. Гүлдің көлемді пішінін
жасау ..................................................... 29
14-
сабақ. Түрлі-түсті қағаздан шырша-
ның әшекейлерін жасау .....................
3
2
78
15-
сабақ. Қағаздан ойыншықтар,
гирляндалар жасау .............................
3
5
16-
сабақ. «Қыс» аппликациясын түрлі-
түсті қағаздардан жасау ....................
3
8
17-
сабақ. Шынжырлы тігістен пайдала -
нып кесте тігу ....................................... 40
18-
сабақ. Картоннан ваза тігу ..................42
19-
сабақ. Шәйнек тұтқышын тігу .............44
20–21-
сабақтар. Жұмсақ ойыншық тігу ..46
22-
сабақ. Toқу және тоқу әдістері ...........49
23-
сабақ. «Салфетка» тоқу әдісі .............52
24-
сабақ. Түсті қағаз және картоннан
пайдаланып суреттер үшін рамка
даярлау ..................................................54
25-
сабақ. 8-наурызға мерекелік құттық-
тау қағазын жасау ................................56
26-
сабақ. Қағазды бүктеу әдісінде гүл
-
дерді жасау ...........................................60
27-
сабақ. Аппликация «Көктем» ..............6
3
28-
сабақ. Наурыз мерекесіне құттықтау
қағазын жасау .......................................65
29–30-
сабақтар. Папье-мaше әдісінен
пайдаланып ыдыстар жасау ..............68
31-
сабақ. Еске алу және қастерлеу
күніне құттықтау қағазын жасау ........71
32–33-
сабақтар. «Құс ұясындағы балапан»
тақырыбында композиция жасау ......7
3
34-
сабақ. «Жаз» аппликациясын
жасау ......................................................76
O‘quv nashri
Xamrakul SaNakulov,
Dilrabo XoDIyeva, aziza SaNakulova
MEHNAT TA’LIMI
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining
3-sinfi uchun darslik
O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi
vazirligi tasdiqlagan
(Qozoq tilida)
«Sharq» nashriyot-matbaa
aksiyadorlik kompaniyasi
Bosh tahririyati
Toshkent – 2016
Аударған Ф. Есиркепова
Редактор З. Абдиназарова
Көркемдеуші редактор К. Нурманов
Техникалық редакторы Д. Габдрахманова
Және беттеген М. Атхамова
Корректор Д. Бектаева
баспа лицензиясы Al № 201, 28.08.2011-ж.
Басуға рұқсат етілді 22.06.2016. Пішімі 60x90
1
/
16
.
«arial» гарнитурасы. Кеглі 14. Офсеттік әдіспен басылды.
Шартты баспа табағы 5,0. Есепті баспа табағы 6,24.
Таралымы 5929 нұсқа. Тапсырыс № 4382.
«Шарқ» баспа-полиграфиялық акционерлік компаниясы-
нын баспаханасы, 100000, Ташкент қаласы
«Buyuk Turon» көшесі, 41.
γóëû³ æаëƒа áåðiëãåíäå æ±íå î³ó æûëûíû´ ñî´ûíäа
³аéòаðûï аëûíƒаíäа æîƒаðûäаƒû êåñòåíi ñûíûï æåòåêøiñi
òµìåíäåãi áаƒаëаó Ÿëøåìi íåãiçiíäå òîëòûðаäû:
Æа´а
Íаøаð
γóëû³òû´ á¸ð¸íø¸ ðåò ïаéäаëаíó²а áåð¸ëãåíäå㸠ê¼é¸.
Æа³ñû
̺³аáаñû á¼ò¸í, î³óëû³òû´ íåã¸ç㸠áµë¸ã¸íåí аæûðаë-
ìа ²аí. Áаðëû³ ïаðа³òаðû áаð, æûðòûëìа²аí, êµøïå-
ãåí, áåòòå ð¸íäå æаçóëаð ìåí ñûçû³òаð æî³.
̺³аáаñû ìûæûë²аí, åä±ó¸ð ñûçûëûï, øåòòåð¸
æåé¸ëãåí, î³óëû³òû´ íåã¸ç㸠áµë¸ã¸íåí аæûðаëóû
ì¼ìê¸í, ïаéäаëаíóøû òаðаïûíаí ³аíа²аòòаíаðëû
³аïòаë²аí, ò¼ñ¸ï ³аë²аí áåòòå𸠳аéòа ò¸ã¸ëìåãåí, êåéá¸ð
áåòòåð¸íå ñûçûë²аí.
Îðòаøа
̺³аáаñûíа ñûçûë²аí, æûðòûë²аí, íåã¸ç㸠áµë¸ã¸íåí
аæûðаë²аí ÿêè ò¼ãåëäåé æî³, ³аíа²аòòаíаðñûç
³аïòаë²аí. Áåòòåð¸ æûðòûë²аí, ïаðа³òаðûí, î³óëû³òû
ò¸êòåï áîëìаéäû.
Æaëƒа áåðiëãåí î³óëû³òû´ æаƒäаéûí êµðñåòåòií êåñòå
¹
γóøûíû´
аòû-æµí¸
γó
æûëû
γóëû³-
òû´
аë²аíäа²û
ê¼é¸
Ñûíûï
æåòåê-
ø¸ñ¸í¸´
³îëû
γóëû³-
òû´ òаïñû-
ðûë²аí-
äа²û ê¼é¸
Ñûíûï
æåòåê-
ø¸ñ¸í¸´
³îëû
1
2
3
4
5
6
Достарыңызбен бөлісу: |