Оқулық Үшінші басылым Өзбекстан Республикасы Халыққа білім беру

38
197
.
 Дүкенде  бірінші  күні  25  кг,  екінші  күні 
бірінші  күндегіден  20  кг  артық  кәмпит  са-
тылды.  Егер  әрбір  қорапта  3  кг  кәмпит 
болса,  екі  күнде  неше  қорап  сатылған?
198.
 0-ден  8-ге  дейінгі  сандарды 
квадрат  торкөздерге  квадраттың 
әрбір  қатары  мен  бағаны  бойын-
ша  сандар  қосындысы  12-ге  тең 
болатын  етіп  орналастыр.
199
 
48 : 2 
84 : 4 
32 : 2 
57 : 3 
75 : 3
33 : 3 
96 : 3 
45 : 3 
56 : 4 
84 : 7
200
 
Базарға  96  дана  қарбыз  әкелінді.  Бесінге 
дейін қарбыздардың төрттен бір үлесі са-
тылды.  Сатуға  неше  қарбыз  қалды? 
Бөлуді  тексеру
201.
 
Teксеруді  түсіндір: 
48 : 3 = 16                   
Teксеру:
  16 ⋅ 3 = 48.
Бөлуді  тексеру  үшін  бөлінді  бөлгіш
-
ке  көбейтіледі.  Нәтиже  бөлінгішке  
тең  болса,  бөлу  дұрыс  орындалған 
болады.
202.
 Бөлуді  орында  және  нәтижені  тексер:
52 : 4 
56 : 8 
72 : 6 
75 : 5
42 : 6 
78 : 3 
84 : 3 
91 : 7
4

39
Екі  таңбалы  санды  екі  таңбалы  санға  бөлу
208.
 Шешуін  түсіндір: 
36 : 12 = 
36-ның  ішінде  неше  12  бар  екенін  таба-
мыз:
12 ⋅ 2 = 24.  Бұл  кем,  2  сәйкес  келмейді 
екен.
12 ⋅ 3 = 36.   
Демек:
  36 : 12 = 3
203.
 48  дана  қызанақ  3  банкаға  теңдей  сан-
мен  са лынып  тұздалды.  Осындай  тағы  5 
бан каға  тұздау  үшін  неше  дана  қызанақ 
керек? 
204.
 Tік төртбұрыштың ауданы 24 кв см. Оның 
биіктігі  4  см  болса,  ені  неше  сантиметр? 
Берілген  биіктігі  мен  табылған  ені  бойын-
ша  тік  төртбұрыш  сыз.
 
205.
 Надыра ағасынан 6 жас кіші. Ағасы 3 жыл 
бұрын  8  жаста  еді.  Қазір  Надыра  неше 
жаста?
206
  Бөлуді  орында  және  нәтижені  тексер:
32 : 4            56 : 4            81 : 3            95 : 5
48 : 6            72 : 3            84 : 7            96 : 4
207
  Tік төртбұрыштың ауданы 32 кв см. Оның 
ені  8  см  болса,  биіктігін  тап.  Берілген  ені 
мен табылған биіктігі бойынша тік төртбұ-
рыш  сыз.

40
Екі  таңбалы  санды  екі  таңбалы  санға 
бөлуде бөліндіні таңдау тәсілі арқылы 
табуға  болады.
209.
 Бөліндіні 2,3 және 4 сандарының арасынан 
тауып,  мысалдарды  шеш:
24 : 12 
42 : 14 
56 : 28 
63 : 21
44 : 11 
33 : 11 
56 : 14 
84 : 21
210.
 Феруза 43, Эзоза 35 құрма терді. Олардың 
әрқайсысы  құрмаларының  3-еуін  жеді. 
Қыз дарда  барлығы  неше  құрма  қалды?
211.
  Keсінділерді  өлше.  AB  кесіндісі 
CD
 
кесіндісінен  неше  есе  ұзын?  EF  кесіндісі 
ше? 
212. 
Қандай  төрт  санды  бiрiнен  соң  бiрiн 
көбейтіп,  40  санын  жасауға  болады?
213
  Бөліндінi  2,  3  және  4  сандар  арасынан 
іздеп,  мысалдарды  шеш:
22 : 11 
44 : 11 
48 : 16 
60 : 20
34 : 17 
38 : 19 
45 : 15 
88 : 22
214
  Камола 84 жасар әжесінен 21 есе жас. Ол 
неше жаста? Егер анасы 42 жаста болса, 
анасы  әжесінен  неше  есе  кіші?
B
A
C
D
E
F

41
215.
 
10 : 10 
20 : 10 
60 : 20 
80 : 40
30 : 30 
40 : 20 
60 : 30 
80 : 20
216. 
Бөліндіні  5,  6,  7,  8  және  9  сандары  ара-
сынан  іздеп,  мысалдарды  шеш:
55 : 11 
72 : 12 
75 : 15 
98 : 14
77 : 11 
96 : 12 
99 : 11 
78 : 13
217.
 Кітапханаға  84  кітап  әкелінді.  Әрбір  бай-
ламда  14-тен  кітап  болса,  неше  байлам 
кітап  әкелінген?
 
218
.
 Сурет  негізінде  мәселе  құрастыр  және 
оны  шеш:
219.
 Лифт  бірінші  қабаттан  үшінші  қабатқа 
шығу үшін 8 м көте ріледі. Бірінші қабаттан 
тоғызыншы  қабатқа  көте рілгенде  лифт 
неше  метр  қашықтықты  ба сып  өтеді? 
220
  66 : 11 
60 : 12 
65 : 13 
90 : 15
88 : 11 
84 : 12 
91 : 13 
84 : 14
221
 
Дүкенде 90 кг шекер 18 қалта шаға салын-
ды.  Бірінші  күні  12  қалта шадағы  шекер 
сатылды. Дүкенде неше килограмм ше кер 
қалды?
96  апельсин 
?

42
222.
 30 : 2 
50 : 2 
70 : 2 
90 : 2
30 : 15 
50 : 25 
70 : 35 
90 : 45
223.
 48 : 12 + 18 
22 – 85 : 17 
70 : 14 ⋅ 4
33 : 11 + 29 
41 – 26 : 13 
80 : 16 ⋅ 8
224.
 64  дана  қараала  4  тәрелкеге  теңдей 
бөліп  са лынды.  Тәрелкелерге  нешеуден 
қараала  қо йылған?  Мәселені  шеш  және 
оған  кері  мә селе  құрастыр.
Шешуi:
  64 : 4 = 16  (қараала).
Кері  мәселе:
 
64  қараала  тәрелкелерге  16-дан  бөлінді. 
Қараала  неше  тәрелкеге  бөлінген?
Шешуi:
  64 : 16 = 4  (тәрелке). 
225.
 72  дәптер  сынып  оқушыларына  2-еуден 
берілді.  Сыныпта  неше  оқушы  бар?    Мә-
селені  шеш  және  оған  кері  мәселе  құрас-
тыр. 
226.
 Бір тәулікте сағаттың минут тілі сағат тілі-
мен неше рет ұштасады? Неше рет өзара 
тік  бұрыш  жасайды?
227 
56 : 14 + 17 
31 – 72 : 12 
88 : 44 ⋅ 4
51 : 17 + 38 
43 – 78 : 13 
84 : 21 ⋅ 9
228 
Бір  көйлек  тігуге  3  м  мата  керек.  66  м 
матадан  неше  көйлек  тігуге  болады?  Мә-
селені шеш және оған кері мәселе құ рас-
тыр. 

43
Көбейтуді  тексеру
 
 
229.
 Тексеруді  түсіндір: 
9 ⋅ 7 = 63
Teксеру:
  63 : 9 = 7    немесе    63 : 7 = 9.
Көбейтуді  тексеру  үшін  көбейтінді  кө-
бей ткіштердің  біріне  бөлінеді.  Нәтиже   
екінші  көбейткішке  тең  болса,  кө бейту 
дұрыс  орындалған  болады.
230.
 Kөбейтуді  орында  және  нәтижені  тексер:
2 ⋅ 14 
4 ⋅ 17 
6 ⋅ 13 
12 ⋅ 8
23 ⋅ 3 
18 ⋅ 5 
14 ⋅ 7 
9 ⋅ 11
231.
 32  оқушының  ширек  бөлігі  музыка  үйір-
месіне, 9-ы спорт үйірмесіне барады. Қай 
үйірмеде  сынып  оқушылары  көп?
232.
 Ұзындығы  16  мм  AB  кесіндісін  және  одан 
6  есе  ұзын 
CD
  кесіндісін  сыз. 
233.
 Тордағы  4  құс  4  балаға  біреуден  бөліп 
берілсе,  1  құс  торда  қалуы  мүмкін  бе?
234
 
Kөбейтуді  орында  және  нәтижені  тексер:
3 ⋅ 13 
5 ⋅ 19 
8 ⋅ 11 
16 ⋅ 4
24 ⋅ 2 
17 ⋅ 4 
12 ⋅ 7 
6 ⋅ 15
235
 
Үшбұрыштардың  бір  қабырғасы  7  см, 
екінші қабырғасы 5 см. Егер үшбұрыштың 
периметрі 18 см болса, үшінші қабырғасы 
қанша?

44
Өткендерді  пысықтау
236.
 40 : 20 
60 : 20 
80 : 20 
90 : 30
40 : 40 
60 : 30 
80 : 40 
90 : 90
237. 
Бөлуді  орында  және  нәтижесін  тек сер:
60 : 4 
65 : 5 
72 : 6 
96 : 8
66 : 11 
60 : 12 
65 : 13 
90 : 15
88 : 11 
84 : 12 
91 : 13 
84 : 14
238.
 96 кг қант 12 қалташаға салынды. Бірінші 
күні  8  қалташадағы  қант  сатылды.  Неше 
килограмм  қант  сатылды?  Сатуға  тағы 
неше  килограмм  қант  қалды?
239. 
Tік  төртбұрыштың  периметрі  32  см.  Егер 
оның бір қабырғасы 6 см болса, сыбайлас 
екінші  қабырғасы  неше  сантиметр?
240.
 Бес  2  санының  арасына  төрт  aмал  бел-
гісінің  әрқайсысынан  біреуден  қойып,  3 
санын  жаса.
241
 
Бөлуді  орында  және  нәтижені  тексер:
48 : 4 
52 : 2 
72 : 8 
84 : 6
24 : 12 
42 : 14 
56 : 28 
63 : 21
44 : 11 
55 : 11 
56 : 14 
77 : 11
242
 
45 кг қызанақ 15 біркелкі банкаға салынып 
тұздалды.  96  кг  қызанақты  тұздау  үшін 
неше  осындай  банка  керек?

45
243.
 2 ⋅ 11 
3 ⋅ 11 
4 ⋅ 11 
5 ⋅ 11
2 ⋅ 22 
3 ⋅ 22 
4 ⋅ 22 
6 ⋅ 11
244.
 Kөбейтуді  орында  және  нәтижені  тексер:
2 ⋅ 15 
4 ⋅ 13 
8 ⋅ 12 
7 ⋅ 14 
14 ⋅ 4 
16 ⋅ 5 
11 ⋅ 9 
12 ⋅ 5
245.
 Бірінші  күні  кітапханаға  13  орамда  91  кі-
тап  әкелінді.  Екінші  күні  тағы  3  осындай 
орамда  кітап  әкелінді.  Екінші  күні  неше 
кітап  әкелінген?
246.
 32 : 2 + 24 
16 ⋅ 2 + 27 
65 : 5 + 19 ⋅ 3
75 : 5 + 27 
12 + 42 ⋅ 2 
96 : 8 + 6 ⋅ 14
 
247. 
Kөпбұрыштардың  қабырғаларын  мил ли-
метрмен  өлше  және  периметрлерін  тап:
248.
 10  шырпыдан  неше  түрлі  тік  төртбұрыш 
жасай  аласың?
249
  Kөбейтуді  орында  және  нәтижені  тексер:
3 ⋅ 12 
5 ⋅ 17 
6 ⋅ 13 
6 ⋅ 16
16 ⋅ 3 
12 ⋅ 6 
19 ⋅ 5 
17 ⋅ 3 
250
  48  м  адрастан  16  көйлек  тігілді.  Тағы  12 
көйлек  тігу  үшін  неше  метр  адрас  керек?
1
2
3
4

46
Қалдықпен  бөлу  (кесте  ішінде)
251.
 
7  жаңғақты  3  жолдас  теңдей  бөліп  ал-
мақшы  болды.  Балалардың  әрқайсысына 
нешеуден  жаң ғақ  тиеді?
Шeшуi:
  7 : 3 = 2  (1  қалд.).  1 – қалдық  сан. 
Жауабы:
  2-еуден  жаңғақ  тиеді.  1  жаңғақ 
қалдық  ретінде  артып  қалады. 
7 : 3 = 2  (1  қалд.)  өрнегі  төмендегіше 
оқылады:  7-ні  3-ге  бөлсек,  бөлінді  2 
болады  және  1  қалдық  қалады.
252. 
Қалдықпен  бөлуді  орында:
15 : 2 
16 : 3 
21 : 5 
25 : 6
19 : 2 
25 : 3 
36 : 5 
37 : 6
253.
 18 дана анар 4 тәрелкеге бірдей қойылуы 
керек.  Бір  тәрелкеге  неше  анар  тура  ке-
леді? Нешеуі қалдық ретінде артып қала-
ды? 
254.
 Ұзындықтары  12  см  және  5  см  болған  екі 
ке сін ді  сыз.  Бірінші  кесіндінің  ұзындығы 
екін  ші  кесіндінің  ұзындығына  бөлінгенде 
не ше сантиметрлік кесінді қалдық ретінде 
қалады?
255.
 Таразының  бірінші  басында  3  біркелкі 
әң гелек  бар.  Екінші  басында  осындай 
1  әңге лек  және  12  біркелкі  шабдалыны 
қойсақ,  таразының  екі  жағы  тең  болады. 
1  әңгелектің  салмағы  неше  шабдалының 
салмағына  тең? 

47
256
 
Қалдықпен  бөлуді  орында:
13 : 2 
13 : 3 
58 : 4 
89 : 5
63 : 2 
17 : 4 
44 : 5 
95 : 6
257
 
100 кг жүзімді әр жәшікке 8 кг-нан жайғас-
тырса,  неше  жәшік  керек  болады?  Неше 
килограмм  жүзім  артып  қалады?
258.
 Шешуін  түсіндір:
1)  5 : 2 = 2  (1  қалд.),  1 < 2  (қалдық < бөлгіш)
2)  8 : 3 = 2  (2  қалд.),  2 < 3  (қалдық < бөлгіш)
3)  11 : 4 = 2  (3  қалд.),  3 < 4  (қалдық < бөлгіш)
Қалдықпен  бөлгенде,  қалдық  сан 
бөлгіштен  әрқашан  кіші  болуы  керек.
259.
 
Шешуін  түсіндір: 
27 : 4 =    (     қалд.) 
Шешуi:
  27-ге  дейінгі  сандардың  ішінде 
4-ке  бөлінетін  ең  үлкен  сан  –  24 
24 : 4 = 6 
27 – 24 = 3;  3 < 4. 
Демек:
  27 : 4 = 6  (3  қалд.).
260. 
Қалдықпен  бөлулерді  орында:
22 : 3 
33 : 5 
57 : 6 
56 : 9
18 : 4 
49 : 5 
43 : 7 
78 : 8
261.
 Гүлзардан  үзілген  48  гүл  5  гүлсауытқа 
теңдей  бөлінді.  Әр  гүлсауытқа  нешеуден 
гүл  салынды?  Неше  гүл  қалдық  ретінде 
артып  қалғaн?

48
262.
 Кесінділердің ұзындығын өлше. AB кесінді 
ұзындығы 
CD
  кесіндінің  ұзындығына 
бөлінсе,  неше  сантиметр  ұзындықтағы 
кесінді  қалдық  ретінде  артып  қалады? 
Қалдық  кесіндіні  сызып  көрсет.
263.
 Бос торкөздерге 3 және 4 сан да-
рын  орналастыр,  онда  әрбір  қа-
тар мен баған бойынша қосынды 
әр  кез  9  шығатын  бол сын.
264
 
Қалдықпен  бөлулерді  орында:
11 : 2 
30 : 4 
48 : 5 
61 : 8
28 : 3 
52 : 6 
61 : 7 
78 : 9
265
 
Сурет  негізінде  мәселе  құрастыр  және 
оны  шеш:
Қалдықпен  бөлу  (кестеден  тыс)
266.
 Шешуін  түсіндір: 
96 : 7 =    (    қалд.)
Шешуi:
  96  ішінде  7-ге  бөлінетін  ең  үл-
кен  санды  іздейміз:  7 ⋅ 12 = 84,  7 ⋅ 13 = 91, 
72  жаста
Әкесінен
2  есе  жас
Атасынан  8 
есе  жас
2
2
2
B
A
C
D

49
7 ⋅ 14 = 98.  Олардың  арасынан  91-дi  ала-
мыз.  96 – 91 = 5;  5  <  7. 
Демек:
  96 : 7 = 13  (5 
қалд.)
Қалдықпен  бөлуді  орындаудың  мұн
-
дай  тәсілі  таңдау  тәсілі  деп  аталады.
267.
 Қалдықпен  бөлулерді  орында:
25 : 2 
54 : 4 
64 : 5 
87 : 8
38 : 3 
75 : 6 
95 : 7 
98 : 9
268.
 32  раушангүл  мен  21  қалампыргүлді  5 
гүлсауытқа  теңдей  бөліп  салу  керек.  Әр 
гүлсауытқа  неше  раушангүл  және  неше 
қалампыргүл  тура  келеді?  Неше  раушан 
гүл және неше қалампыргүл қалдық ретін-
де  артып  қалады?
269.
 Циркуль  көмегімен  радиусы  2  см  8  мм 
және  3  см  5  мм  шеңберлер  сыз.  Олар-
дың ортасын белгіле, диаметрлерін жүргіз 
және  өлше.
270.
 2-ге бөлінгенде 1 қалдық, 3-ке бөлінгенде 
2  қалдық,  4-ке  бөлінгенде  3  қалдық,  ал 
жетіге  бүтін  бөлінетін  санды  тап.
271
 
Қалдықпен  бөлуді  орында:
31 : 2 
63 : 4 
79 : 6 
88 : 6
37 : 3 
84 : 5 
83 : 7 
93 : 7
272
 
Бiрінші  ағаштан  45  кг,  екіншісінен  54  кг 
құрма  теріп  алынды.  Құрмалар  8  жәшікке 
бірдей  етіп  салынды.  Неше  килограмм 
құрма  артып  қалды?

50
Қалдықпен  бөлуді  тексеру
273.
 Тексеруді  түсіндір: 
31 : 7 = 4  (3  қалд.)
Teксерілуі:
  4 ⋅ 7 + 3 = 28 + 3 = 31.
Қалдықпен бөлуді тексеру үшін бө лін  -
ді бөлгішке көбейтіліп, қалдық сан қо
-
сылады. Нәтиже бөлінгішке тең бол са, 
қалдықпен  бөлу  дұрыс  орын далған 
болады.
274.
 Aмалдарды  орында  және  нәтижені  тек-
сер:
17 : 2 
38 : 4 
64 : 6 
79 : 8
25 : 3 
47 : 5 
58 : 7 
95 : 9
275.
 Сурет  негізінде  мәселе  құрастыр  және 
оны  шеш:
276.
 Қабырғалары  9  см  және  5  см  болған  тік 
төртбұрыштан  қабырғасы  3  см  болған 
неше квадрат қиып алуға болады? Қандай 
ауданды  төртбұрыш  артып  қалады.
37  алмұрт

51
277.
 Үш  2  цифрынан  24  санын  жасай  аласың 
ба?  20  санын  ше?
278
 
Aмалдарды  орында  және  нәтижені  тек-
сер:
17 : 3 
47 : 4 
68 : 5 
88 : 9
279
 
Базардан  сатып  алынған  мандариндер 
санал ғанда  52  болып  шықты.  Олар  6  тә-
релкеге  теңдей  бөлініп  қойылды.  Әр  тә-
релкеге  нешеуден  мандарин  қойылған? 
Неше  мандарин  қалдық  ретінде  артып 
қалады? 
Үш  және  одан  артық  көбейткіштерді  көбейту
 
280.
 Шешуін  түсіндір: 
2 ⋅ 3 ⋅ 4 = 
1)
  2 ⋅ 3 ⋅ 4 = 6 ⋅ 4 = 24
2)
  2 ⋅ 3 ⋅ 4 = 2 ⋅ 12 = 24
3)
  2 ⋅ 3 ⋅ 4 = 2 ⋅ 4 ⋅ 3 = 8 ⋅ 3 = 24
Үш  және  одан  артық  көбейткіштерді 
бір-бірі не  әр  түрлі  тәртіппен  көбейту 
мүмкін.
281.
 Шешуін  түсіндір: 
3 ⋅ 4 ⋅ 5 = 
3 ⋅ 4 ⋅ 5 = 3 ⋅ (4 ⋅ 5) = 3 ⋅ 20 = 60
Үш  және  одан  артық  көбейткіштерді 
кө бей туде  көбейткіштер  жақшалар 
арқылы  топтарға  бөлінуі  мүмкін. 

52
282.
 Көбейтудің  топтау  заңын  пайдаланып 
амалдарды  орында:
2 ⋅ 2 ⋅ 2 ⋅ 2 
3 ⋅ 2 ⋅ 2 ⋅ 4 
4 ⋅ 2 ⋅ 5
2 ⋅ 3 ⋅ 2 ⋅ 3 
4 ⋅ 2 ⋅ 4 ⋅ 2 
2 ⋅ 6 ⋅ 4
Үлгі:
  2 ⋅ 2 ⋅ 2 ⋅ 2 = (2 ⋅ 2) ⋅ (2 ⋅ 2) = 4 ⋅ 4 = 16.
283.
 Себеттегі тәтті күлшелер 8 балаға 4-еуден 
берілгеннен  кейін  3-еу  қалды.  Себетте 
жалпы  неше  тәтті  күлше  бар  еді?
284.
 Қалайша  тортты  пышақпен  3  рет  кесіп, 
оны  8  бөлекке  бөлуге  болады?
285
 
Көбейтудің  топтау  заңын  пайдаланып 
амал дарды  орында:
5 ⋅ 3 ⋅ 2 ⋅ 3 
5 ⋅ 2 ⋅ 5 ⋅ 2 
2 ⋅ 8 ⋅ 5
4 ⋅ 2 ⋅ 5 ⋅ 1 
2 ⋅ 4 ⋅ 1 ⋅ 5 
5 ⋅ 7 ⋅ 2
286
 
3 бөлменің әрқайсысында біреуден люстра 
бар.  Әр  люстраға  5-еуден  лампочка 
қойылған. Егер люстралардағы 2 лампочка 
күйген  болса,  жарамды  лампочкалар 
нешеу?
Өткендерді  пысықтау
287.
 Қалдықты  бөлулерді  орында:
3 : 2 
5 : 2 
4 : 3 
5 : 3 
10 : 3
288.
 Aмалдарды  орында  және  нәтижені  тек-
сер:
31 : 4 
53 : 4 
65 : 6 
58 : 8
46 : 3 
88 : 5 
54 : 7 
49 : 9

53
289.
 Көбейтудің  топтау  заңын  пайдаланып 
амал дарды  орында:
2 ⋅ 3 ⋅ 2 ⋅ 4 
3 ⋅ 3 ⋅ 2 ⋅ 5 
5 ⋅ 2 ⋅ 4
2 ⋅ 5 ⋅ 2 ⋅ 4 
3 ⋅ 2 ⋅ 3 ⋅ 5 
3 ⋅ 6 ⋅ 5
290. 
Торкөз  және  түзу  сызықты  дәптерлер 
сатып  алуға  тиісті  төмендегідей  өрнекті 
мәселе  құрастыр:  28 + 28 : 2.
291.
 Циркуль  көмегімен  радиусы  2  см  5  мм 
және  3  см  4  мм  болған  шеңберлер  сыз. 
Олардың орта лықтарын белгіле, диаметр-
лерін  жүргіз  және  өлше.
292.
 Сағат  тілдері  12-ден  20  минут  өткенін 
көрсетіп  тұр.  Егер  сол  күйде  сағат  және 
минут  тілдерінiң  орны  өзара  алмастырып 
қойылса,  сағат  нешені  көрсетеді?
293
 
Aмалдарды  орында  және  нәтижені  тек-
сер:
35 : 2 
54 : 4 
59 : 5 
94 : 8
41 : 3 
27 : 6 
81 : 7 
95 : 9
294
 
Сурет  негізінде  мәселе  құрастыр  және 
оны  шеш:
8  кәмпит
6  кәмпит
?  кәмпит

54
MЫҢДЫҚ
 
ҮШ  ТАҢБАЛЫ  САНДАРДЫ  ЦИФРЛАУ
Жүздіктер
295.
 
1)
  Oндықта  неше  бірлік  бар?
2)
  Жүздікте  неше  ондық  бар?
3)
  Жүздіктерді  сана:
1  жүздік – жүз 
6  жүздік – алты  жүз
2  жүздік – екі  жүз 
7  жүздік – жеті  жүз
3  жүздік – үш  жүз 
8  жүздік – сегіз  жүз
4  жүздік – төрт  жүз 
9  жүздік – тоғыз  жүз
5  жүздік –   бес  жүз 
10  жүздік – бір  мың

55
Жүздіктер –  жүз (100), екі жүз (200), үш 
жүз (300), төрт жүз (400), бес жүз (500), 
алты жүз (600), жеті жүз (700), сегіз жүз 
(800),  тоғыз  жүз  (900).
10  жүздік  –  бір  мың.
296.
 Шешуін  түсіндір:
100 + 200 = 300 
200 ⋅ 3 = 600
400 – 200 = 200 
400 : 2 = 200
Жүздіктермен амалдар орындау бірлік-
тер мен  және  ондықтармен  амалдар 
орын дау  сияқты  орындалады.
297.
  200    100 
500    400 
500  800
200    300 
300    400 
700    600
298.
 Бахадырдың жасы әкесінен 4 есе, ал ата-
сынан  7  есе  кіші.  Бахадыр  10  жаста  бол-
са,  оның  әкесі  неше  жаста?  Атасы  ше?
299.
 Қабырғалары 20 см және 30 см болған тік 
төрт бұрыштың  периметрін  тап.
300.
 9-ға  бөлгенде  7  қалдық  шығатын  ең  кіші 
санды  тап.
301
 
100 + 300 – 200 
300 ⋅ 2 – 300
500 – 200 + 300 
800 : 4 + 500
302
 
Қаптағы  70  кг  ұн  5  кг-нан  қалташаларға 
са лынды. Қаптағы ұн неше қалташаға са-
лынған?
><=

56
Жүздік,  oндық  және  бірліктерден
сандар  жасау 
303.
 Санның  жасалуын  түсіндір:
304.
 
1)
  Әр  есептегіштегі    санды  оқы:
2) 
Мына  сандарды  оқы  және  оларды 
абакпен  жаса:  123,  258,  342,  567,  607,  952. 
Жүздік
Ондық
Бірлік
2
3
6
Әл-Xoрезми  –  математика-
ның  да му ына  үлкен  үлес  қос-
қан  ұлы  ғалым.  Ол  0-ден  9-ға 
дейінгі  цифрлардан  пайдала-
нылса, сан дардың ондық санақ 
жүйесінде  таңба  бірліктері-
не  бөліп  жазылуы  мүмкіндігін  
көрсеткен.  Төрт  амалды  орын-
дауда  мұндай  жазудан  пайда-
ланудың абзалдығын түсін діріп 
берген.

жүктеу/скачать 2,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: