Төменгі жақсуйек, mandibula, бассүйектің қозғалмалы сүйегі
болып табылады. Ол атқаратын қызметіне (шайнау аппаратының аса
маңызды бөлігі), сондай-ақ пішінін белгілі бір дәрежеде сақтайтын
бірінші желбезек (мандибулалық) доғашықтан дамуына байланысты
таға пішінді болып келеді.
Көптеген сүтқоректілерді, солардың ішінде қарапайым примат-
тарда да, төменгі жақсүйек жұп сүйек болып табылады. Осыған сәйкес
адамда да ол екі бастамадан дамиды, олар біртіндеп үлкейіп өсіп,
туғаннан кейін екінші жылы шықшыт бітісіп-өседі, алайда орта сызық
бойымен екі жартының бітісіп-өсу ізі (symphysis mentalis) сақталады.
Шайнау аппаратының пассив бөлімінен, яғни шайнау қызметін
атқаратын тістерден және белсенді бөлімінен, яғни бұлшықеттерден
құрылуына сәйкес төменгі жақсүйек тістері бар горизонталды бөлікке
немесе денеге, corpus mandibulae және буынын түзуге әрі шайнау
бұшықеттері беку үшін қажет екі вертикалды тармақ түрінде, rami
mandibulae, бөлінеді. Бұл горизонталды және вертикалды - екі бөлік те
бұрыш жасай, angulus mandibulae, түйіседі. Сыртқы бетінде бұдырлық,
tuberositas masseterica, пайда болып шайнау бұлшықеті бекиді.
Бұрыштың ішкі бетінде қанаттәрізді бұдырлық, tuberositas pterygoidae,
басқа шайнау бұлшық етінің, m. pterugoideus medialis бекитін жері
жатады. Сондықтан шайнау аппаратының қызметі бүл бұрыштың
120
ш а м а с ы н а э с е р е т е д і . Ж а н а т у ғ а н н ә р е с т е л е р д е о л 1 5 0 ° ж у ы к , е р е с е к т е р д е 1 3 0 ° - 1 1 0 ° д е й і н к і ш і р е й е д і , ал к а р т а й г а н д а , т і с т і ң т ү с і п , ш а й н а у к ы з м е т і н і ң ә л с і р е у і н е б а й л а н ы с т ы , к а й т а д а н ү л к е й е д і . С о н д а й -