О м ы р т қ а б а ғ а н а с ы н ы ң қ о з ғ а л ы с ы . Омыртқа бағанасы омыртка-
аралык дисктер және байламдардың көмегімен икемді және серпімді
вертикалды бағана түзеді, онда екі серпімді жүйе біріне-бірі қарама-
қарсы эсер етеді; шеміршектер - омыртқалардың жақындасуына, ал
байламдар - олардың бір-бірінен алыстауына кедергі жасайды. Омыртқа
бағанасын құрайтын сегменттердің көптігінен жеке омыртқалар ара-
сындағы ұсак козғалыстар бір-бірімен қосылып, бүкіл омыртқа бағана-
сы үшін едәуір қозғалғыштық қабілет береді. Ең қозғалмалы - омыртка
бағанасының мойын және жоғарғы бел бөліктері, ал аз қозғалмалы -
қабырғалармен байланысатындықтан оның кеуде бөлігі, сегізкөз тіпті
қозғалмайды.
182
О м ы ртқ а б а ғ а н а сы н д а м ы надай к озғал ы стар м үм к ін бо л ад ы . 1) ф р о н та л д ы б іл ік ай н а л а сы н да - е н к е ю , ш алқаю , 2 ) саги ттал ды б іл ік ай н ал асы н да - о ң ға ж ә н е со л ғ а к и са ю , 3 ) в ер ти к ал ды б іл ік а й н а л а сы н да - д е н е н ің ай н алуы (о ң ға ж ә н е с о л ғ а б ү р ы л у ). Б үд а н б а с қ а ай н алм алы к озғал ы с ж а сал уы , с о н д а й -а қ т и іст і б ү л ш ы қ ет т ер ж иы ры лы п н е м е с е ж а зы л ға н да и іл ім д е р д ің к ү ш ею і н е м е с е ж азы л уы е с е б ін е н ом ы ртқ а баған асы н ы ң ү за р у ы н е м е с е қ ы сқ аруы м ү м к ін (с е р іп п е л і к о зға л ы ст а р ). К е у д е т о р ы Қ абы р ға л ар артқы ж ағы н ан к е у д е ом ы р тқ ал ар ы м ен , алды нан т ө с п е н б ір іг іп , к е у д е тор ы н қ ұр ай ды (compages thoracis). Қ а б ы р ғ а л а р д ы ц т ө с п е н қ о с ы л у ы . Қ ара (н а ғы з) 7 қабы рған ы ң ш ем ір ш ек т і б ө л ік т е р і с и м ф и з д е р н е м е с е к ө б ін е ж алп ақ б у ы н д а р ,
