Қозғыш тіндердің физиологиялық қасиеттері
Мембраналық механизмдер тұрғысынан тежелудің екі негізгі түрі бөлінеді-бастапқы және қайталама
жүктеу/скачать 238,39 Kb.
|
Емтиханға арналған сұрақтар ТФП 2 курс толық
| Мембраналық механизмдер тұрғысынан тежелудің екі негізгі түрі бөлінеді-бастапқы және қайталама.
Бастапқы тежелу жүйке жасушалары негізделген болуын, мембране оның сомы және қосымша бұтақшалардың синапсов құрылған окончаниями аксонов тежегіш интернейронов. Осылайша, бұл тежеу ингибиторлық нейронның алдын-ала қозуынсыз ингибиторлық нейрондардың қатысуымен дамиды, яғни бастапқы. Бастапқы тежелу орталық жүйке жүйесінде, вегетативті ганглияда болады. Оның түрлері постсинаптикалық (мысалы, жұлындағы Рэншоудың тежелуі) және пресинаптикалық тежелу. Постсинаптикалық тежелуді Рэншоу ашты (1942, 1946), содан кейін Ллойд сипаттаған (1946). Тежелудің осы түрінің мембраналық механизмдерін Экклс зерттеді (1966, 1969). Постсинаптикалық тежелу басқа нейронның мысықтарында ингибиторлық нейронның (Ranshow нейроны) аксоны түзетін аксо-соматикалық синапстарда пайда болады, мысалы, осы синапстардағы моторлы нейротрансмиттер, әдетте, глицин болып табылады. Глицин пресинаптикалық терминалдан шыққан кезде, мотонейронның постсинаптикалық мембранасында гиперполяризация дамиды, бұл қозғыштықтың төмендеуіне әкеледі. Постсинаптикалық гиперполяризация механизмі cl иондарының кіріс тогын және K+иондарының шығатын тогын қамтамасыз ететін иондық мембраналық арналарды белсендіруден тұрады. Мұндай гиперполяризация ингибиторлық постсинаптикалық потенциал деп аталады. Пресинаптикалық тежелуді Фрэнк пен Фуортс (1957) сипаттаған, оның механизмдеріне егжей-тегжейлі талдауды Экклс (1969) жүргізген. Пресинаптикалық тежелуді гамма-аминобутир қышқылы (ГАМК) нейротрансмиттерінің қатысуымен аксо-аксональды синапстар жүзеге асырады. Мұндай синапстар басқа жүйке жасушасында локализацияланған қоздырғыш синапстың пресинаптикалық терминалындағы ингибиторлық Гамкергиялық нейронның аксонымен түзіледі, мысалы, Альфа-мотонейрон ГАМК тежегіш нейронның аксонынан шыққан кезде қоздырғыш синапстың пресинаптикалық мембранасында тежеу дамиды, бұл хлор мен натрий арналарының өткізгіштігінің жоғарылауына байланысты тұрақты деполяризация сипатына ие. Осындай ингибиторлық пресинаптикалық деполяризация нәтижесінде афферентті ұштардағы әсер ету потенциалының амплитудасы төмендейді және нәтижесінде синаптикалық алшақтыққа бөлінетін медиатор кванттарының саны азаяды. Альфа-мотонейрондардың пресинаптикалық тежелуінің басқа механизмдері де мүмкін. Мысалы, GABA-ның GABA рецепторларымен өзара әрекеттесуі арқылы қоздырғыш жасушаның пресинаптикалық ұшында тежегіш интернейронды іске қосқан кезде g ақуызы белсендіріледі, ол ca+иондарының өткізгіштігін төмендетеді. Нәтижесінде, ол қозған кезде пресинаптикалық терминалға түсетін CA+ иондарының саны азаяды, бұл өз кезегінде қоздырғыш таратқыштың шығарылуын азайтады және альфа - мотонейронның белсенділігін төмендетеді. Екінші тежеу мамандандырылған тежегіш құрылымдардың қатысуынсыз пайда болады және нейрондардың шамадан тыс активтенуінің салдары болып табылады. Екінші реттік тежелу жүйке жүйесінің кез-келген бөлімінде, соның ішінде шеткеріде дами алады. Оның түрлері қозғаннан кейін тежеу және пессимистік тежеу болып табылады. Қозғаннан кейін тежелу қатты тітіркену аяқталғаннан кейін дамиды және із гиперполяризациясының сипатына ие. Пессимистік тежеу тікелей күшті тітіркену кезінде пайда болады және Нейрон мембранасының натрий арналарының инактивациясына және сыну күйінің дамуына байланысты. Рефлекторлық доғаларға тежегіш интернейрондардың қосылуын ескере отырып, нейрондық тізбектерде тежеудің бірнеше түрлері бөлінеді: үдемелі; қайтарымды (тежегіш жасушаларға қайтарымды аксональды коллатеральдар арқылы келетін өз импульсімен нейрондардың тежелуі); бүйірлі( бәсекелес сенсорлық байланыс арналарында көрші жүйке тізбектерінің нейрондарының тежелуі); реципрокциялық (өзара немесе түйіндес орталықтардың тежелуі оларды үйлестіруді қамтамасыз ететін антагонистік рефлекстер). 6. Тежелудің негізгі түрлері және оның рөлі және орталық жүйке жүйесінің интегративті қызметі. жүктеу/скачать 238,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|