Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 

 

ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ 

 

 

ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ 

МАМАНДЫҒЫ БОЙЫНША ҒЫЛЫМИ-ОҚУ КЕШЕНІ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

ХІХ ҒАСЫР ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ 

 

СИЛЛАБУС 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Павлодар  2007 

 

 

        

БЕКІТІЛДІ 

ПА директоры 

м.ғ.д., профессор  

___________Мубараков А.М. 

 

«___» ____________2007 ж. 

 

Құрастырушы: аға оқытушы Балтабаева Ж.Қ. 

 

“ҚАЗАҚ ФИЛОЛОГИЯСЫ” КАФЕДРАСЫ 

 

        «ХІХ ғасыр қазақ әдебиеті» пәні бойынша   күндізгі оқу бөлімі     

050117 «Қазақ 

тілі мен әдебиеті» мамандығында жалпы білім және 

      орта кәсіби білім негізінде оқитын студенттерге  арналѓан 

 

СИЛЛАБУС 

 

Курс   

 

 

2 

Семестр 

 

 

4 

Дәріс   

 

 

15 

Тәжірибешілік сабақ 

15 

ОСӨЖ 

 

 

          30 

СӨЖ    

 

 

30 

Бақылау түрі:  

емтихан (4-семестр) 

 

 

Жұмыс бағдарламасы 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының Мемлекеттік жалпы 

білім  беру  стандарты  (Астана  -  2004)  және  Қазақстан  Республикасы  ұсынған  Әл-Фараби 

атындағы  қазақ  ұлттық  университетінің  типтік  оқу  бағдарламасы  (Алматы  2001)  негізінде 

жасалған. 

  

ПА ғылыми-әдістемелік кеңесінде мақұлданған және баспаға ұсынылған. 

Хаттама № ___     «___»  _____________2007 жыл 

 

ҒӘК төрайымы _________________________  Маняпова Т.Қ. 

 

 

Қазақ филологиясы  кафедрасының мәжілісінде бекітілді 

Хаттама № 2   «28» қыркүйек 2007 жыл 

 

Кафедра меңгерушісі ___________________  Резуанова Ғ. Қ. 

 

 

 

 

КЕЛІСІЛДІ 

АӘБ бастығы 

б.ғ.к., доцент  _________________________  Хлущевская О.А. 

  

 

 

«ХІХ ҒАСЫР ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ» ОҚУ КУРСЫ СИЛЛАБУСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ 

 

1.

 

Түсінік хат  

2.

 

Курстың күнтізбелік-тақырыптық жоспары (1-кесте) 

3.

 

Дәріс курсының мазмұны (2-кесте) 

4.

 

Тәжірибешілік сұрақтары мен олардың орындалу мерзімі (3-кесте) 

5.

 

ОСӨЖ  тапсырмаларын  орындау  және  тапсыру  мерзімінің  күнтізбелік  жоспары  (4-

кесте) 

6.

 

СӨЖ  тапсырмаларын  орындау  және  тапсыру  мерзімінің  күнтізбелік  жоспары  (5-

кесте) 

7.

 

Емтихан сұрақтары 

8.

 

Ұсынылатын әдебиеттер 

Негізгі 

Қосымша 

9.

 

Студенттердің білімі мен білігін бақылаудың түрі мен формасы (6-кесте) 

10.

 

Студенттердің рейтингтерін бағалау көрсеткіші (7-кесте) 

11.

 

Студенттердің білімін, дағдысын және қабілетін бағалаудың жалпы көрсеткіштері (8-

кесте) 

 

 

    Байланыс ақпарат: 

 

Оқытушының 

аты-жөні 

Сабақ өткізудің уақыты мен орны 

Байланыс жасау 

 ақпараты 

 

Дәріс 

Тәжірибе

шілік 

ОСӨЖ 

Балтабаева Ж.Қ. 

612, сабақ 

кестесі 

бойынша 

612а, 

сабақ 

кестесі 

бойынша 

612б, 

сабақ 

кестесі 

бойынша 

«Қазақ 

филологиясы» 

кафедрасы 

613 кабинет  

жұмыс тел. 45-22-11  

(ішкі 137)  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ТҮСІНІКТЕМЕ 

 

Пәнді оқыту мақсаты: 

«ХІХ  ғасыр  қазақ  әдебиеті»  курсының  мақсаты  –  дәстүрлі  жыраулық  және  ақындық 

поэзияның табиғи сабақтастығы, өзара үндестігі,   ерекшеліктері, ақын шеберлігі және 

қазақ әдебиетінде алатын орнын дәйектеу. 

 

Пәнді оқыту міндеттері: 

       -   Студенттердің ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті бойынша білімін кеңейту; 

       -   Ақын шығармаларының зерттелу тарихын межелеу; 

       -   ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетінің негізгі өкілдерінің шығармашылығымен таныстыру; 

 -  Ақын  шығармаларының  көркемдік  ерекшеліктерін  салыстыра  талдау  арқылы                

әдебиетке        қосқан үлесін салмақтау; 

       -   ХІХ ғасырдағы ақындардың қазақ әдебиетінде алатын орнын дәйектеу; 

       -   Ақын шеберлігін таныту; 

       -   Теориялық білім мен тәжірибелікті ұштастыру; 

 

Студенттер білуі керек: 

. 

ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетінің хал-ахуалы жөнінде хабардар болу; 

-    ХІХ ғасыр қазақ әдебиетінде елеулі орын алатын ақын шығармаларымен таныс   болу; 

Сол кездегі басылымдардағы қазақ әдебиеті туралы көтерілген мәселелерді білу; 

-    Қазақ ақындары шығармаларындағы сол кездегі тарихи оқиғалардың қазақ елінің                   

тұрмысы, хал-ахуалы, көзқарасы т.б. қаншалықты дәрежеде жырлануын дәйектей алу; 

-   Ақын шығармаларының құрылысы, сыртқы пішін мен мазмұн арасындағы үндестік, 

тақырып орайластығы, идея төркіндестігі т.б. мәселелерді шегелей алу; 

-   ХІХ ғасыр өкілдерінің шығармаларының көркемдік ерекшеліктері, автор көзқарасы, 

жалқыдан жалпыға бару т.б. арқылы ақын шеберлігін дәйектей білу; 

-   Сол кездегі қазақ ақындары, оның шығармашылықтары жөніндегі зертеулерге 

шолу жасай алу; 

 

Студенттер меңгеруі тиіс: 

ХІХ  ғасыр  әдебиеті  өкілдерінің  шығармаларын  әдеби  талдай  білу  (тақырыбы,  идеясы, 

бейнелері, көркемдігі); 

ХІХ ғасыр әдебиеті өкілдерінің ұсынылған шығармаларын жатқа айту; 

ХІХ ғасыр әдебиеті өкілдерінің шығармаларының зерттелуін білу; 

 

Курстың құрылымы дәріс, тәжірибешілік, ОСӨЖ және СӨЖ жұмыстарынан тұрады 

 

 

 

  

Пререквизиттер: 

ХІХ ғасыр қазақ әдебиеті пәні бойынша студенттердің білімдерін тереңдету; 

ХІХ ғасыр қазақ әдебиеті мәселелеріне ғылыми сипаттама беруге дағдыландыру; 

 

 Постреквизиттер: 

Халық ауыз әдебиеті; 

Ежелгі дәуір әдебиеті; 

ХІХ ғасыр қазақ әдебиеті; 

 Қысқаша мазмұны: 

ХІХ  ғасырдағы  қазақ  әдебиеті  елеулі  бір  кезеңді  қамтитын  пән.  Мұнда  оның  өкілдері 

Д.Бабатайұлы  (1802-1874),  М.Өтемісұлы  (1803-1846),  Ш.Жарлығасұлы  (1807-1867), 

Ш.Қанайұлы  (1818-1881),  С.Аронұлы  (1822-1895),  М.Сұлтанқожаұлы  (1835-1898),  Б. 

Оңдасұлы (1839-1911) т.б. шығармашылығын қарастырады.

Курстың тақырыптық жоспары (4 семестр, 15 апта) 

 

№  Тақырыптың аталымы 

Сағат саны 

Дәріс 

Тәжірибешілік 

ОСӨЖ 

СӨЖ 

 

Модуль 1 

 

 

 

 

1 

ХІХ ғасырдағы әдеби 

ағымдар мен бағыттар 

 

 

 

 

2 

Дулат Бабатайұлы (1802-

1874) өмірі мен 

шығармашылығы  

2 

2 

2 

2 

3 

Шернияз Жарылғасұлы 

(1807-1867) өмірі мен 

шығармашылығы 

 

 

2 

2 

4 

М. Өтемісұлы (1803-1846) 

өмірі мен 

шығармашылығы 

2 

2 

2 

2 

 

Модуль 2 

 

 

 

 

5 

Шортанбай Қанайұлы 

(1818-1881) өмірі мен 

шығармашылығы 

 

 

 

2 

6 

Сүйінбай Аронұлы (1822-

1895) өмірі мен 

шығармашылығы 

2 

2 

2 

 

7 

Майлықожа 

Сұлтанқожаұлы (1835-

1898), Базар Оңдасұлы 

(1839-1911) өмірі мен 

шығармашылығы 

 

 

2 

2 

8 

Мұрат  Мөңкеұлы  (1843-

1906) 

өмірі 

мен 

шығармашылығы 

2 

2 

2 

2 

 

Модуль 3 

 

 

 

 

9 

Әбубәкір 

Кердері 

Боранқұлұлы  (1868-1905) 

өмірі 

мен 

шығармашылығы 

 

 

2 

2 

10  Біржан  сал  Қожағұлұлы 

(1834-1897), 

Сара 

Тастанбекқызы 

(1878-

1916) 

өмірі 

мен 

шығармашылығы 

2 

2 

2 

2 

11  Ақан сері Қорамсаұлы 

(1843-1913) өмірі мен 

шығармашылығы 

 

 

2 

2 

12  Сегіз сері (Мұхаммед 

Ханапия) Баһрамұлы 

Шақшақов (1818-1854) 

өмірі мен 

шығармашылығы 

2 

2 

2 

2 

13  Әсет Найманбайұлы 

(1887-1923) өмірі мен 

 

 

2 

2 

шығармашылығы 

 

Модуль 4 

 

 

 

 

14  Шоқан Уәлиханов (1835-

1889) өмірі мен 

шығармашылығы 

2 

2 

2 

 

15  Ыбырай Алтынсарин 

(1841-1889) өмірі мен 

шығармашылығы 

 

 

2 

2 

16  Абай Құнанбайұлы (1845-

1904) өмірі мен 

шығармашылығы 

2 

2 

2 

2 

17  Ақылбай Абайұлы (1861-

1904) Мағауия Абайұлы 

(1870-1904) өмірі мен 

шығармашылығы 

 

 

 

2 

18  Шәңгерей Сейіткерейұлы 

Бөкеев (1847-1920) өмірі 

мен шығармашылығы 

 

 

2 

2 

 

Барлығы:  

15 

15 

30 

30 

 

 

Дәріс материалдарының мазмұны 

(кредит саны, сағат саны) 

 

№ 

Дәріс аталымы 

 

Дәріс мазмұны 

Сағат 

саны 

 

Модуль 1 

1 

ХІХ ғасырдағы әдеби 

ағымдар мен бағыттар 

           ХІХ 

ғасырдағы 

қазақ 

әдебиеті 

дамуының мазмұнындағы реализм, романтизм 

тәрізді  көркемдік  әдістердің  көріністері. 

Ауызша  және  жазба  ақындық  дәстүр 

табиғаты,  жыраулық  поэзия  сілемдерінің 

сақталуы.  Ежелгі  түркілік,  шығыстық  жазба 

әдеби 

дәстүрлермен 

сабақтастық. 

Фольклордағы  синкретизмнің  әнші-ақындар 

шығармашылығы  арқылы  жаңғыра  көрінуі. 

Жаңа  реалистік  жазба  әдебиет  мазмұнындағы 

лирикалық,  сатиралық  өлең,  поэма,  проза 

(әңгіме,  очерк,  ғылыми-көсемсөздік  мақала) 

жанрларының, 

философиялық 

трактат, 

аудармалық  және  назиралық  шығармалардың 

қалыптасуы, дамуы. 

 

2 

Дулат Бабатайұлы (1802-

1874) өмірі мен 

шығармашылығы  

            Патшалық отарлау саясатының басқару 

жүйесін  сынаған  өлеңдеріндегі  туған  жерді, 

атамекенді  құрметтеу  әуендері:  «Ақжайлау 

мен  Сандықтас»,  «О,  Сарыарқа,  Сарыарқа» 

және т.б. 

Арнау, толғау өлеңдерінде өз ұлтының 

рухани  әлеміндегі  жағымсыз  мінез-құлықты 

сынауы:  «Сусағанда  сулатып  ...»,  «Бараққа», 

«Кеңесбайға»,  «Ешенге»,  «Сендер  түгіл 

құмырсқа», «Туралыққа көшпеген» және т.б. 

2 

Дулат  өлеңдеріндегі  адамгершілік, 

еңбек  тәрбиесі  туралы  ойлар:  «Тегімді  менің 

сұрасаң», «Ұста соққан темірдей», т.б. 

Сатиралық  тілмен,  мысал  мазмұнда 

бернелеу  (аллегориялық)  тәсілмен  жырлаған 

шығармалары:  «Айтпасымды  айтқыздың», 

«Сары шымшық, т.б. 

«Еспембет», 

«Шаштараз» 

дастандарының 

әдеби-фольклорлық 

сипаттары. 

Дастанның 

композициялық 

құрылысы.  Еспембет  бейнесінің  сомдалу 

ерекшелігі.  Дастандағы  жанама  кейіпкерлер: 

Ер  Қосай,  Қабанбай,  Ақтанберді.  Дастан 

тілінің бейнлілігі. 

            Дулат 

шығармаларының 

жанрлық, 

көркемдік ерекшеліктері. Өлеңдерінің өлшем-

өріміндегі жаңашылдығы. 

3 

Шернияз Жарылғасұлы 

(1807-1867) өмірі мен 

шығармашылығы 

Өмірі 

туралы 

мәлімет. 

Шығармашылығының  негізі  –суырып  салма 

ақындық.  Ол  –  Исатай,  Махамбет  бастаған 

халық көтерілісінің жыршысы. 

Ақынның 

толғау-термелеріндегі 

өмірдің  қайшылықтары  (достық  пен  қастық, 

қайырымдылық  пен  зұлымдық,  жомарттық 

пен  сараңдық,  ерлік  пен  ездік,  т.б.)  туралы 

философиялық 

толғаныстар, 

ақындық 

бағалаулар  («А,  Қазы  би,  Қазы  би!»,  «Қол 

қылып  құйдым  талай  судай  ағын»,  «Сөз 

сөйлеймін  бөлмелеп»,  «Тостағанды  қолға 

алып» т.б.). 

Шернияз  шығармаларындағы  Исатай, 

Махамбет  көтерілісіне  байланысты  өлеңдер: 

«Баймағамбет  сұлтанның  үйінде  айтылған 

топтама  жырлары»,  «Исатай  мен  Науша 

батыр», т.б.  

Шернияз  шығармаларының  көркемдік, 

бейнелілік мәселелері. 

 

4 

М. Өтемісұлы (1803-1846) 

өмірі мен 

шығармашылығы 

Махамбет 

– 

қазақ 

әдебиетіндегі 

сыншыл  реалистік,  романтикалық  толғаудың 

ақыны. Ақынның жырларындағы күрескерлік, 

жауынгерлік, азаматтық әуендер («Ереуіл атқа 

ер  салмай»,  «Беркініп  садақ  асынбай», 

«Атадана туған аруақты ер», «Ұл туса»  т.б.). 

Махамбет 

- 

өлеңдерінің 

философиялық-дүниетанымдық 

тереңдігі 

(«Орай  да  борай  қар  жауса»,  «Арғымақ  сені 

сақтадым»,  «Арғымақтың  баласы»,  «Еменнің 

түбі – сары бал»). 

Шығармаларында  халық  тұлғасы  мен 

Исатай  батыр  бейнесінің  жрлануы  («Исатай 

деген  ағам  бар»,  «Кел,  кетелік»,  «Жақия», 

«Әй, Махамбет, жолдасым!» (Исатай атынан), 

    2 

«Мінгені 

Исатайдың 

Ақтабан-ай!»,  

«Тарланым»,  «Тайманның  ұлы  Исатай»  және 

т.б. өлеңдері). 

Лирикалық  өлеңдеріндегі  ақынның  өз 

бейнесінің 

сомдалуы 

(«Менің 

атым 

Махамбет», 

«Махамбеттің 

Баймағамбет 

сұлтанға  айтқан  сөзі»,  «Мен  –  тауда  ойнаған 

қарт марал»). 

Махамбет  өлеңдеріндегі  жыраулық-ақындық 

дәстүр  жалғастығының  белгілері,  сондай-ақ 

ақынның  өзіндік  төлтума  ерекшеліктері. 

Ақынның  шығармашылығындағы  өлшем-

өрім, тіл бейнелілігінің мәселелері. 

 

Модуль 2 

 

 

5 

Шортанбай Қанайұлы 

(1818-1881) өмірі мен 

шығармашылығы 

Шортанбай 

шығармаларын 

бағалаудағы  бұрынғы  сыңаржақ  пікірлер. 

Ақынның 

шығармашылық 

тұлғасының 

қалыптасуындағы  кезеңдер:  Түркістанды, 

Арқаны  (Қарқаралыны)  мекендеген  өмір 

кезеңдері. 

Ақынның 

шығармашылығындағы 

негізгі  сарын  –  имандылықты  уағыздау: 

«Атамыз Адам пайғамбар», «Адамның жалған 

дүниесі» және т.б. 

Шортанбай  –  патшалық  отарлау 

саясатын әшкерелеуде реалистікпен жырлаған 

сыншыл, ойлы суреткер ақын. Шортанбайдың 

«Зар  заман»  толғауы  –  «...ілгері,  соңғы  ірі 

ақындардың  барлық  күй  сарынын  бір  арнаға 

тұтастырғандай  жиынды  өлең  ...»  (М.О. 

Әуезов). 

Заман 

зарын 

жырлаған 

толғауларындағы  адамның  да,  табиғаттың  да 

азып-тозатыны 

туралы 

мұнды-шерлі 

толғаныстары («Келер заман», «Заман ақыр»). 

Адамгершілік  тәрбие  қағидаларын 

уағыздаған 

толғаулары: 

«Бір 

насихат 

айтайын», «Сөз айтайын Асанға» т.б. 

Айтыстарындағы  сыншыл  өткірлік, 

бейнелі  тіл  нақыштары:  «Шортанбай  мен 

Орынбай айтысы», «Шортанбай мен Шөженің 

айтысы» және т.б.  

Елдің  тарихы,  ел  қорғаған  батырлар 

туралы:  «Бөрілі  менің  байрағым»,  «Қарасай 

батыр», «Өтеген батыр». 

Адамгершілік 

тәрбиесі 

туралы 

толғаныстары:  «Құсмұрын  тастың  үстінде», 

«Жақсы менен жаманның айырмасы». 

Халыққа 

жәбір-жапа 

шектірген 

озбырлық 

жасаушыларды, 

сараңдарды, 

ұрыларды,  екі  жүзді  опасыздарды  сынаған 

толғаулары, 

өлеңдері: 

«Зар 

жылатып 

момынды», «Датқаларға». 

 

Әйелге,  адамның  жастық,  кәрілік,  жас 

кезеңдеріне  арналған  өлеңдері:  «Әйелдердің 

нұр  сипаты»,  «Жиырма  беспен  қоштасу», 

«Жиырма бестің айтқаны» т.б. 

6 

Сүйінбай Аронұлы (1822-

1895) өмірі мен 

шығармашылығы 

Сүйінбайдың  айтыстары  –  қазақтың 

сүре  және  түре  айтыстарының  үлгілері: 

«Сүйінбай  мен  Қарғаның  айтысы»  (мысал 

айтыс), «Сүйінбай мен Қаңтарбай» және т.б. 

Сүйінбайдың  ақындық  шығармашылығы  – 

қазақ поэзиясындағы дәстүрлі өнегелі мектеп. 

2 

7 

Майлықожа 

Сұлтанқожаұлы (1835-

1898), Базар Оңдасұлы 

(1839-1911) өмірі мен 

шығармашылығы 

Майлықожа 

шығармаларының 

жанрлық  түрлері:  толғау-термелер,  арнау 

өлеңдер, мысал өлеңдер, айтыстар. 

Толғау-термелеріндегі  философиялық 

ғибратты ойлар: 

-  адамзатты  биіктікке,  парасатылыққа  үндеу: 

«Райымқұлға», «Ноғай мырзаға»; 

-  жақсылық  пен  жамандық  қасиеттерді 

даралау:  «Ілімге  толсын  көкірек»,  «Дүниеге 

мейман  көңілім»,  «Жөн  білсең  жолдасыңа 

жоба көрсет»; 

Мысал 

өлеңдерінде 

бернелеу 

(алллегория) 

арқылы 

адамзат 

өмірінің 

қайшылықты  сырларын  бенелеуі:  «Тотықұс», 

«Қасқыр», «Үш жігіт», «Бұлбұл». 

Майлықожа 

– 

табиғат 

құбылыстарының  шынайы  суреттерін  қазақ 

ауылының 

тұрмысымен 

байланыстыра 

жырлаушы: «Жылдың төрт мезгілі». 

Айтыстары: «Майлықожа мен Айман», 

«Майлықожа мен Гүлханым». 

Базар  Оңдасұлы  өмірі  туралы  мәлімет. 

Ақындық  қалыптасу  жолындағы  негізгі 

кезеңдер. 

Шығармашылығындағы 

басты 

жанрлар.  Жазба  және  ауызша  дәстүрдегі 

жыраулық-ақындық өнер ерекшеліктері. 

Толғау,  термелеріндегі  тақырыптық-

идеялық мазмұн сипаты: 

-  көңіл  күйдің  алуан  сырларын  айшықтайтын 

философиялық 

толғаныстары: 

«Құмарын 

тарқат алқаның», «Өсиет» т.б. 

-  халық  тағдырына  арналған  азаматтық, 

әлеуметтік  әуендегі  толғаулары:  «Жамиғы 

қазақ  бір  туған»,  «Түбі  туыс  байтақ  ел»,  «Ел 

жақсылары», «Қарындастың қамы үшін»  т.б. 

Лирикалық  өлеңдерінде  сыршылдық 

пен  махаббат  («Ғашық  жарым»),  табиғат 

(«Көктем») тақырыптарын жырлауы. 

Сатиралық  өлеңдеріндегі  өткір  ойлы, 

сыншыл-сықақшыл  тіл  өрнектері  («Келдім  де 

түсе қалдым өзімсініп», «Қаражан болысқа»). 

Дастандарындағы  («Айна-тарақ»,  «Әмина 

 

қыз»,  «Мақпал  –  Сегіз»)  фольклорлық 

сипаттар  мен  авторлық,  реалистік  көркемдік 

шешімдер. 

8 

Мұрат  Мөңкеұлы  (1843-

1906) 

өмірі 

мен 

шығармашылығы 

Мұрат  шығармаларындағы  ойшылдық, 

философиялық-азаматтық 

тереңдік. 

Зар 

замандық 

сарындағы 

шығармаларындағы 

лирикалық  кейіпкер  –  ақын  тұлғасына  тән 

биіктік,  романтикалық  әуенді  гуманизм 

сипаты. 

Мұрат 

– 

патшалық 

отарлау 

саясатының 

зиянды 

зардаптарын 

анық 

болжаған 

ақын. 

Ежелгі 

түркі, 

Түран 

тайпалары 

мен 

қазақ 

халқының 

атамекендерінің  мәңгілігін,  тұрақтылығын 

аңсауы,  қайырсыз  қоныстардан  шошынуы. 

«Үш  қиян»,  «Қазтуған»,  «Сарыарқа»,  «Әттең 

бір  қапы  дүние-ай!»  атты  толғауларындағы 

халқының 

азып-тозбауын 

аңсаған 

романтикалық ой-армандары. 

Арнау  («Қыз»,  «Боранбайға  айтқаны»), 

хат-өлең  («Оқудан  қайтқан  жігітке  хат», 

«Еліне  жазғаны»),  тойбастар  («Қаратоқай 

Беріш  Есеттің  баласы  Арман  мырзаның  қыз 

ұзатуындағы  тойбастар»)  жанрларындағы 

шығармалары. 

 «Қарасай-Қаси» 

дастаны.  Дастанның 

композициясындағы 

қоштасу, 

жоқтау 

жырларының  лирикалық  әсерлігі  (мәселен, 

Орақтың 

досы 

Ақмырзаның 

шешесі 

Қараулектің, әйелінің жоқтаулары). 

Айтыстары.  Жылқышымен  (180),  Бала 

Оразбекпен  (1863),  Жаскелеңмен  (1868), 

Жантолымен, 

Тыныштықпен 

болған 

айтыстарының шығармашылық ерекшеліктері, 

тілдік-көркемдік нақыштары. 

философиялық  толғау  («Сырқау  болып 

жатқанда айтқан өлеңі»). 

2