«Қазақстан ғылымының дамуы мен келешегі жастар көзімен»

sharing  and  discussion  of  the  learning    material,  manage  course  catalogs,  getting  assignments,  taking 
examination, providing feedback on assignments and exams that, editing these education materials, keep 
records 
of 
students, 
teachers 
and 
system, 
receiving 
reports.    
       There are around 50 LMS in use today. Moodle is open source LMS systems also the most advanced 
and reliable. Therefore Moodle must be used in the education of  Kazakhstan. The current usage is not 
enough. Use of it should be increased. 
KEYWORDS Education, LMS, MOODLE, e-learning, blended learning, open-source, GNU, Martin 
Dougiamas 
1. 
LEARNING 
MANAGEMENT 
SYSTEM 
(LMS) 
        A learning  management  system  (LMS) is  a software  application for  the  administration, 
documentation,  tracking,  reporting  and  delivery  of  education  courses  or  training  programs  [1] 
         LMS  software  that  enables  the  management  of  learning  activities.  Providing  learning  materials, 
sharing  and  discussion  of  the  learning    material,  manage  course  catalogs,  getting  assignments,  taking 
examination, providing feedback on assignments and exams that, editing these education materials, keep 
records 
of 
students, 
teachers 
and 
system, 
receiving 
reports.  
         Many educational institutions use LMS. Also some corporations use it for development of the staff. 
There  are  currently  more  than  50  open  source  LMS.  Also  there  is  some  commercial  software. 
 
2. 
OPEN 
SOURCE 
CODE 
         Open source code is a method of developing an application which offers access to product source, 
freely[2]. Open Source Code is important for security and economy. Open source systems are provided to 
educate  young  people  to  produce  technology.  Open  source  software  adapts  according  to  the  needs  of 
their own school. Open source is in effective use of equipment. Development of IT sphere is expensive 
for  all  manufacturing  and  service  sectors.  Open-source  software,  on  the  other  hand,  reduces  costs. 
3. 
OPEN 
SOURCE 
LEARNING 
MANAGEMENT 
SYSTEMS 
        Today, 
commonly 
used 
Open 
Source 
Management 
Systems: 
-Moodle 
-ATutor 
-Bodington 
-Claroline 
-Dokeos 
-Docebo 
-Drupal 
-DotLRN 
-eFront 
-eStudy 
-OLAT 
-Sakai 
 
4. 
WHAT 
IS 
MOODLE 
           Abbreviation 
for Modular Object-Oriented Dynamic Learning 
Environment.  
Moodle    is  a free  source e-learning software platform,  also  known  as  aLearning  Management  System, 
or Virtual 
Learning 
Environment (VLE) 
[3] 
Moodle is  a online course management  system.  To help  educators create online courses.    Observes  the 
principles  of  pedagogical.  There  are  approximately  70  languages  on  Moodle.  Used  in  229  countries.                 
          From Perth in Western Australia managed by Martin Dougiamas. Martin Dougiamas has graduate 
degrees  in computer  science and education.  He  wrote  the  first  version  of  Moodle.  The  first  version  of 
Moodle  was  released  on  20  August  2002.  Under  the  structure  of  “Moodle  Partners”  developed  by  
valuntary  users  since  2005.    Running  on  servers  with  PHP  support  .  Uses  MySql  or  PostgreSQL 
database.  Easy  manageable  and  customizable.  Preferred  to  be  easy  to  use.    There  are  approximative  
70,000 
registered 
sites using 
moodle 
worldwide.  
          As of October 2012 it had a user base of 70,793 registered and verified sites, serving 63,204,814 

users 
in 
6.7+ 
million 
courses 
with 
1.2+ 
million 
teachers 
[3]. 
Moodle 
community 
website(
https://moodle.org/
)  to  share  ideas,  code,  information  and  free  support.  There  are  too  many 
developers in this community. 
         Moodle 
runs without modification 
on Unix, Linux, FreeBSD, Windows, Mac 
OS 
X, NetWare and any other systems that support PHP and a database, including most webhost providers.  
         Completely free and supports all operating systems. there are many moddle developer and educator. 
Therefore,  as  soon  as  new  versions  are  developed  and  new  features  are  being  added.  Moodle  is  GPL 
licensed therefore the closure of vulnerabilities much faster than commercial systems. For efficiency, the 
progress 
of 
the 
course 
is 
displayed 
on 
the 
calendar. 
The  program  can  be  offered  guidance  support    to  help  students.  students  have  individual  pages  for 
student self-assessment. Moodle allows teachers to share educational  content  on the Internet without the 
need  to  know  computer  programming.  Educators  may  impose    discussions  or  training  activities  on 
special dates. Educators can create  automatically multiple-choice questions, multiple-answer questions, 
calculation, short-answer questions and comparative questions. Provides detailed feedback  of answer to 
all the questions. Educators can reporting all students IP address, discussion forums, course assessments 
and 
assingnments. 
Educators 
can 
set 
of 
how 
often 
it 
can 
be 
.  
 
Moodle's 
General 
Properties; 
       Here 
are 
the 
general 
features 
of 
the 
Moodle 
learning 
management 
system 
(Source:Guyer 
ve 
Ustundag, 
2008; 
Aydin 
ve 
Birogul, 
2008) 
: 
a. 
Completely 
free 
and 
gives 
to 
support 
for 
all 
the 
operating 
system 
b.  There  are  many  moddle`s  educaters    and  developers.  Therefore,  as  soon  as  new  versions    are  being 
developed 
and 
new 
features 
(modules) 
can 
be 
inserted. 
c.  The  closure  of  vulnerabilities  much  faster  than  commercial  systems,  because  open  source  (GPL 
licensed) 
d.  The  course  calendar  can  be  displayed  on  the  progress  of  productivity  tools.  The  program  can  be 
offered  support  and  guidance  to  help  students.  Students  can  search  in  interviews  and  discussions. 
e. 
There 
 
are 
personal 
 
pages 
 
for 
student 
use 
of 
student 
self-assessment 
f.  Educators  can  save  students  limited  text  files  to  be  used  in  the  course,  or  students  make  own 
recordings. 
g. 
Educators 
may 
insert 
discussions 
or 
training 
activities 
on 
special 
dates.  
h.  Educators  may  automatically  create  question  (multiple-choice  questions,  multiple  response  question, 
calculation, 
short-answer 
questions 
and 
comparative 
questions). 
i. 
Each 
answer 
can 
contain 
detailed 
feedback. 
j.  Educators  can  make  reports  IP  address  of  each  student,  accesses  course  content,  discussion  forums, 
course 
assessments 
and 
assignments 
and 
how 
often 
it 
can 
be. 
k.  There  are  three  kinds  of  software  training  pattern.  These  are  held  weekly  events,  issues,  discussions 
and 
social 
events 
where 
the 
type 
of 
course. 
 
5. MOODLE  STRUCTURE AND COMPONENTS 
5. 1. 

Structure
 
 
 
5.2. Components and Features  
File / resource sharing:  
Uploading means taking a file from your computer and putting it onto a server. Students and other staff 
can then download the file to their own computer and view it. 
Discussion areas (forum) :  
Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment
 
BASIS 
License: GNU General Public License 
Demo: demo.moodle 
Download: moodle.org 
Web site: moodle.org 
Help: docs.moodle 
Founder: Martin Dougiamas 
FUNAMENTALS OF EDUCATION 
Pedagogy: social constructivism 
Structure: modular 
SYSTEM REQUIREMENTS  
Web database : MySQL, MSSQL,  
Postgre SQL, Oracle 
Web server: Apache, IIS 
Memory: 1 GB (min) 
Hard disk space: 200 GB(min) 
Web programming language: PHP 
Figure 1: Moodle structure 

Forum posts can be kept as long as you wish (even when the student who posted has left) so student 
responses are always available for reference. A good argument or idea is kept online for students to refer 
back to. 
Submission of homework assignments, grading: 
We do need to have a feel for how it is to be a student using Moodle to hand in work using assignments 
and check our grades and teacher feedback  after we have handed our work in. 
Online calendar: 
You can see what a great tool the course calendar is. You can add new events, either reminders to 
yourself or course events, where you can let students know about upcoming exams. For the truly 
adventurous, the calendar can be exported and uploaded to your mobile phone, iPad, or PDA/tablet 
device of choice. 
Instant messaging: 
Forums and chats are primarily a teaching tool. Moodle messages, on the other hand, are the ideal 
course admin tool when you want to send out messages to your students. As we will find as we work 
through this section, students can also message each other, further supporting collaborative working, 
especially as we continue converting our courses to run online. 
Online exam: 
Converting quizzes to Moodle is a two-step process. The first task is to upload my questions to Moodle. 
Then, once questions are in the question bank, you need to add questions from the question bank to your 
quiz. 
Documentation (wiki):  
All the static content added to our course has been converted to Moodle using a Moodle resource. A wiki 
is an activity because you are expecting users to work together on the contents of the wiki. This is one 
instance where the boundaries between what constitutes a resource and what would be best described as 
an activity can become blurred. 
Assigning user roles: 
Moodle is very strict on the principle of "demarcation of responsibility", different roles have different 
capabilities: 
  ‹ Administrator 
  ‹ Manager 
  ‹ Course creator 
  ‹ Teacher 
  ‹ Non-editing teacher 
  ‹ Student 
6. PREVALENCE OF USE MOODLE 
       Registered moodle sites: There are 77181 currently active sites that have registered from 229 
countries. [4] 
In Kazakhstan  there are 66 official sites total [4] 
http://cde.kstu.kz/courses
 
.:.СГУ имени Шакарима.:.Образовательный портал
 
4istopolskay.mdl2.com
 
bulaevsh2.mdl2.com 
Central Asia Distance Learning
 
dl.iitu.kz
 
e-Learning Portal Kazakhstan
 
kaztili
 
KIMEP Distance Learning
 

kopezhanova.learnbymoodle.com
 
KUAM-DOT
 
moodle.kkn.kz Официальный сайт www.kkn.kz
 
Nurzhanov Home Server
 
Online-english.KZ
 
smirnovosh1.mdl2.com
 
uEnglish.kz
 
Академия экономики и права имени У.А. Джолдасбекова
 
АОО Назарбаев Интеллектуальные школы
 
Булаевская средняя школа №4 
Дистанционное образование КазГАСА
 
Дистанционное Образование Караганды
 
Дистанционное Обучение IBSchool
 
Дистанционное обучение Актюбинского политехнического колледжа
 
Дистанционное обучение Колледжа Радиотехники и Связи г. Семей
 
Дистанционные курсы компании ВАСВЕДА
 
Дистанционные Образовательные Технологии
 
Корпоративный центр обучения
 
Костанайский колледж автомобильного транспорта
 
КФ ГОУ ВПО
 
КФ ГОУ ВПО "ЧелГУ"
 
КҚУ қашықтықтан оқыту технологиясы_Дистанционная технология обучения в КОУ
 
Национальный центр информатизации
 
ПАВЛОДАРСКИЙ ИНСТИТУТ ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ 
КАДРОВ
 
Политехнический колледж г.Астана
 
Портал on-line обучения АФ СПбГУП
 
Портал Дистанционного образования
 
Портал дистанционного обучения
 
Ресурсный Центр Интегрированной среды электронного обучения 
Сайт дистанционного обучения английскому языку
 
СДО Казахской инженерно-технической академии
 
Система дистанционного обучения - Высшая школа общественного здравоохранения 
Система дистанционного обучения КазНУ им. аль-Фараби
 

Система дистанционного обучения Экономико-технического факультета Академии 
экономики и права имени У.А.Джолдасбекова
 
Тайыншинская СШ №4
 
Учебный портал
 
Учебный портал КГУ им. Ш.Уалиханова
 
Факультет дистанционного обучения
 
Центр дистанционного образования Ars Oratoria Consulting Group
 
Центр дистанционного обучения КГПИ 
школа-гимназия №1
 
Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
 
 
 
7. CONCLUSIONS 
       We live in a time of global changes in a global world. Teaching and learning have big difficulties to 
continue. Development of the use of ICT-based education is also increasing. Moodle e-learning 
environment is a very effective tool for blended learning for education. Today’s online and face-to-face 
courses will have a dominant role in the future as a blended training. E-learning based training is 
becoming increasingly important today. E-learning education systems in open source LMS for the most 
economical way. Moodle is open source LMS systems also the most advanced and reliable. Therefore 
Moodle must be used in the education of Kazakhstan. The current usage is not enough. Use of it should 
be increased. 
 
References 
[1] Ellis, Ryann K. (2009), Field Guide to Learning Management Systems 
[2] Stallman, R. (2007), ‘Why Open Source Misses the Point of Free Software’ Open source is a 
development methodology; free software is a social movement 
[3] From Wikipedia, the free encyclopedia 
[4] moodle.org 
[5] Ian Wild (2011), Moodle 2.0 Course Conversion 
 
МАЗМҰНЫ
 
     Оқыту-әкімшілік жүйесі (LMS)  бағдарламалық     қамтамасыздандыру - әкімшілік үшін, 
білім материалды дайында үшін,іздестіру үшін хабарласу және оқу курстың немесе тәлім-
тәрбиенің жеткізуі үшін қолданылады. 
     Бағдарламалық қамтамасыздандыру LMS, оқыту жұмыстарын басқаруға рұқсат етеді. 
Байқаудың қамтамасыздандыруы  материалдармен, бөле және оқыту 
материалдың сарабымен,курстың тізімдемелерінің басқарумен,  Жеке тағайындауды, емтихан 
қабылдауға, оларды тексеруге, емтихандарды өзгертуге,студентерді және мұғалімдерді байқауды 
жағдай жасайды. 
50 жуық LMS  бүгін игерушілікте табуға  болады.  
      Сол себептен Moodle Қазақстанның білім жүйсінде пайдалануға енгізу керек. Кәзір өте аз 
қолданылады. Пайдалануды көтеру керек. 
 
ÖZET 
        Öğretim Yönetim Sistemleri (ÖYS), öğretimi yönetmek, öğretim  materyali hazırlamak, öğretimi 
takip etmek ve sonuçları raporlamak için eğitim kurumlarında kullanılan genelde web tabanlı 
yazılımlardır. Öğrencilerin, öğrenim materyallerinden  faydalanabilmesini, ödevlerini bu sistem 
üzerinden almasını, gönderebilmesini, sınavlara  bu sistem  uzerinden  girebilmesini,     

girdiği sınav ve gönderdiği ödevlerin geridönüşümlerini bu sistem üzerinden alabilmesini, sunulan eğitim 
materyallerine katkı verebilmesini sağlar.  Öğrenci, öğretmen ve sistem kayıtlarını tutar ve bu kayıtları 
raporlar. Bütün bu özelliklerine göre değerlendirirsek  öğretime katkısı çok büyüktür. 
       Günümüzde kullanılan 50 civarında ÖYS vardır. Bunlardan bazıları açık kaynak kodlu 
sistemlerdir. 
Açık kaynak kodlu sistemler daha güvenilir ve ekonomiktir. Açık kaynak kodlu ÖYS` lerin en 
önemlilerinden birisi MOODLE` dır.  
      MOODLE`ın Kazakistan`da kullanim yaygınlığı günümüzde çok fazla değil.  Kullanım 
yaygınlığının artırılması öğretime daha fazla katkı sağlayacaktır.  
 
РЕЗЮМЕ 
       Система управления обучением (СУО) – это программа для управления процессом обучения, 
приготовления учебных материалов,  отчетов о результатах учебы, передачи образовательных 
программ и подготовительных курсов. 
       Также эта программа позволяет поделиться и обеспечить учебным материалом, обсудить 
учебный материал,  получать задания,  брать экзамены,  предоставлять домашние работы и ответы 
на вопросы экзаменов,  исправлять учебные материалы, хранить данные студентов и учителей, 
получать отчеты.  Сейчас используется около 50 СУО, некоторые из них с открытым исходным 
кодом. Одна из лучших систем управления обучения с открытым исходным кодом – moodle. 
Системы с открытым исходным кодом более современны и надежны. Поэтому  moodle должна 
использоваться в системе образования. Казахстана. Так как сейчас эту программу используют 
недостаточно, нужно повысить ее использование. 
 
ЖОК 372.851:371.3  
 
Искакова Макпал Толеугалиевна – п.ғ.к., аға оқытушы 
Мукушев Канат – 6М010900 – «Математика» мамандығының магистранты 
 
ДАМЫТА ОҚЫТУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ МАТЕМАТИКА 
 ОҚУЛЫҒЫНЫҢ РОЛІ МЕН ОРЫНЫ 
 
Қазақстан  Республикасында  жалпы  орта  білім  беру  жүйесін  оқу-әдістемелік  кешендерімен 
қамтамасыз  ету  мәселелері  тек  еліміз  егемендікке  қол  жеткізген  кезеңнен  ғана  басталған  жоқ. 
Оның негізін қалаушылардың бірі  – қазақтың Ұлы ағартушыларының бірі Ы. Алтынсарин екені 
айғақ. Ы. Алтынсариннің өзі екі оқу құралын  –  «Қазақ хрестоматиясы» /1889/ және  «Қазақтарға 
орыс  тілін  үйретудің  бастауыш  құралы»  /1889/  жазып,  сол  кездегі  орыс-қазақ  мектептеріне  төл 
тұла оқулық ретінде ұсынды /1/. 
Сонымен  қатар  Ы.  Алтынсарин  тіл  мәдениетімен  қатар  қазақ  жастарының  математикалық 
сауаттылығына да баса назар аударды орыс-қазақ мектептеріне математика оқулықтарын іріктеп, 
таңдап алуға аса үлкен маңыз бөлді, яғни сол кездері орыс бастауыш мектептерінде қолданылып 
жүрген оқу құралдарының ең жақсыларын енгізуге тырысты /2/. 
Олар  білім,  ғылым,  материалдың  өндіріс  саласында  математиканың  алатын  орынын, 
атқаратын қызметін жақсы түсіне білді. 
Республикалық  орта  білім  беретін  мектептерде  5-9  сынып  арасындағы  сыныптарда 
математика пәні бойынша жаңа буын оқулықтарын қолдану барысында ақпарат көздерінде, баспа 
беттерінде  әртүрлі  деңгейдегі  конференция-семинар  материалдарындағы  әдістемелік  еңбектерді 
саралай келіп, оқулықтардың көпшілігіне тән кемшіліктерге төмендегілерді жатқызуға болады. 
1.Техникалық қателер. 
Математикалық  символ  таңбалардың  түспей  қалуы,  сызба,  суреттердің  масштабына  сәйкес 
еместігі, көрнекілігінің сапасының төмендігі; артық таңба, әріптердің жазылып кетуі. 
2. Грамматикалық қателер. 

Тапсырма мәтінінде сөйлемнің құрылымының дұрыс болмауы, жалғау, шылау т.с. қолданылу 
ережелерінің  бұзылуы,  бір  санның  орнына  –  екінші  бір  сан,  бір таңбаның  орына  –  екінші  басқа 
таңба немесе қайсы бір әріптердің басқа бір әріппен ауыстырылуы, тіпті тұтастай сөздердің түсіп 
қалуы. 
3. Мазмұны, тақырыптар. 
Қайсыбір  тақырыптар  оқушылардың  жас  ерекшеліктерін  ескерілмей  күрделеніп  берілсе, 
қайсыбіреулері жеңіл-желпі беріле салған. 
  Бағдарламаға  сәйкестік  сақталынбаған,  оқулық  кешенінде  қарастырылмаған  символ, 
анықтама, формулалар қолданылады. 
  Алдағы  өтетін  тақырыптарға  сілтемелер  бар,  соңғы  өтіп  кеткен  тақырыптарға  оралу  жиі 
қайталанады. 
Оқушыларға  қажетсіз,  тіпті  тақырыпқа  қатысы  жоқ  материалдарда  кіргізілген.  Қайсыбір 
тақырыптар  келесі  сынып  оқулығында  қайта  қайталанады.  Факультативтік,  қосымша  өзіндік 
жұмыстарында орындайтын тақырыптар айқындалмаған. 
Тақырыптар арасындағы сабақтастық, үйлесімділік сақталмаған. Пән аралық байланыстардың 
ескерілмегендігі байқалады. 
Күнтізбелік  жоспардағы  тақырыптар  толық  қамтылмаған.  Мәтіндердің  баяндау  тілі  ауыр, 
түсініксіз  немесе  шұбалаңқы,  оқушыларды  шатастырып,  немқұрайлығын  туғызады,  яғни 
ұғымдылығы төмен керісінше ғылымилығы басымырақ. 
4. Жаттығулар мен есептер. 
Тақырып  бойынша  қарастырылатын  мысалдар,  оны  орындауға  қажет  уақытпен  сәйкес 
келмейді,  олардың  мөлшерлері  де  әр  түрлі  яғни  кей  тақырыпқа  шамадан  тыс  есептер  ал 
кейбіреулеріне тым аз қамтылған. 
Есептердің деңгейлік критериі де дұрыс айқындалмаған, қамтылу мөлшерлері де әр түрлі. 
Бір мәнді, бір мағынадағы есептер жиі кездеседі.  
Өтілмеген тақырыптарға мысалдар келтірілген. 
Бірнеше тақырыпты байланыстыратын (комбинированный) есептер қарастырылмаған. 
Оқушылардың  қызығушылықтарын  арттыратын,  танымдық  логикалық  шығармашылық 
ізденісті қажет ететін есептер жоқ. 
Қате  жазылған,  орынықты  емес  есептер  де  жиі  кездеседі.  Есептің  жауаптары  шала  немесе 
қате берілгендері есептеу дағдысын қалыптастыруға  бар мүмкіндік бермейді. 
Қарастырылатын есептер арасында жүйелілік жоқ. 
Дамыта оқытуға негізделген есептер жоқ. 
Ауызша немесе жазбаша орындауға арналған есептердің қайсыбіреулері өз мақсаттарына сай 
емес. 
5. Кітаптың ішкі құрылымының бағдарламамен сәйкестігі. 
Негізінен  бағдарламаға  сәйкес  келгенмен,  бағдарламадан  ауытқуларда  кездеседі,  яғни 
бағдарламадан  тыс  тақырыптардың  кіруі.  Материал  көлемі;  бөлінген  сағат  мөлшеріне  сәйкес 
келмеуі;  көпшілік  жағдайда  межеленген  уақыт  көлемінде  материалды  игеру  мүмкін  еместігі; 
бағдарламадан тыс тақырыптар кіріп кеткен. Негізгі сабақ пен факультативтік сабақ тақырыптары 
арасы, тақырыптары айқындалмаған. Сондықтан қайсыбір бағдарламалық тақырыптарды игеру де 
оқушыларға қиынға соғады. 
Жоғарыда  айтылған  кемшіліктерге  нақты  дәлелі  ретінде,  әдістемелік-педагогикалық 
басылымдарда  жарық  көрген  мақалаларға  сараптама  жүргізе  келіп  оқулықтың  оқушыға  да, 
мұғалімге қолайлы болуының негізі: 
1)
 
оқулыққа  кірген  материалдардың  тақырыптық  жоспарға  ғылыми-әдістемелік 
тұрғыдан сәйкес келуі  
2)
 
оның  жазылу  тілінің  жатық,  түсінікті  болуымен  қатар  тартымдылығы,  көркемділігі 
жоғары болуы 
3)
 
тақырыптардың теориялық мазмұны мен практикалық қолданысының, үйлесімділігі, 
сабақтастығының сапасының жоғары болуы. 

Бүгінгі  күні  8  сыныпқа  арналған  алгебра  оқулығының  5  түрлі  нұсқасы  орта  мектептерде 
қолданылып жүр. 
1.
 
«Атамұра» баспасынан шыққан Ә.Н. Шыныбековтың оқулығы 
2.
 
  «Жазушы»  баспасынан  шыққан  Ю.Н.  Макарычев,  Н.Г.  Миндюк,  К.Н.Нешков,  С.Б. 
Суворова, Б.Баймұханов, Қ.Базаровтардың оқулығы 
3.
 
«Просвешения-Қазақстан»  баспасынан  шыққан  Ю.Н.  Макарычев,  Н.Г.  Миндюк, 
К.Н.Нешков, С.Б. Суворова, Б.Баймұхановтар оқулығы 
4.
 
  «Мектеп»  баспасынан  шыққан  Б.Баймұханов,  Е.  Медеуов,  Қ.  Базаровтардың 
оқулығы 
5.
 
 Баспалардан  шықпасада  мектептерде  кеңінен  таралған  С.А.  Теляковскийдің 
басқаруымен  шыққан  Ю.Н.  Макарычев,  Н.Г.  Миндюк,  К.И.  Нешков,  С.Б.  Суворовалардың 
оқулығы. 
Бұл  аталған  оқулықтардың  соңғы  екеуін  Қазақстан  Республикасы  білім  және  ғылым 
министрлігі бекіткен, ал алғашқы үшеуі министрлік ұсынған оқулықтар. 
Аталған  алғашқы  4  оқулықтың  есептерінің  біразы,  №5  оқулықтан  және  М.Л.  Талицкийден 
(Сборник задач по алгебре 8-9 классов) Н.Я. Виленкиннен (Алгебра для 8 класса) алынған. «Ресей 
баспаларындағы  оқулықтардағы  есептерді  қайталап  басқан  біздің  оқулықтар  олардың  сәтсіз 
көшірмесі іспетті» /2/ 
Оқу  жоспары  мен  оқулық  мазмұнындағы  алшақтықтарда  оқушыларға  да  мұғалімдерге  де 
қолайсыздықтар туғызады. Мысалы: 
«Атамұра» 
Ә.Н.  
Шыныбеков 
«Жазушы»  
Б.Баймұханов, 
Қ. Базаров 
«Мектеп»  
Б.Баймұхано
в, 
Е. Медеуов, 
Қ. Базаров 
«Мектеп» 
 С.А. 
Теляковский 
Квадрат  
функциялар 
 
Квадрат  
теңсіздіктер 
Комплекс 
сандар 
 
 
Квадрат 
функция 
 
Бүтін сандар 
теориясына 
мағұлұматтар 
Квадраттық  
Функция 
Квадраттық  
функция 
 
Квадраттық  
теңсіздіктер 
 
Сонымен қатар 5,6,7-сыныптардағы сағат санына берілетін материал көп 7-8 сыныпта физика 
есептерін  шығару  үшін  2  және  3  айнымалысы  бар  теңдеулерді  қорытып  шығаруы  керек,  ол 
тақырыптарды оқушылар математикадан жетік, толық көлемде игермей тұрып, физикада қолдану 
мүмкін емес.  
Оқулықтағы  «шолақ»  тақырыптар,  яғни  басқа  тақырыптармен  көп  сабақтастығы  жоқ 
тақырыптарды оқушыларға қосымша жүктеме болумен қатар олардың немқурайлығын туғызып, 
пәнге  қызығушылығын  бәсеңдетеді.  Демек  7,8,9  сыныптардағы  математикалық  статистика  мен 
ықтималдықтар  теориясы  элементтерін  оқытуды  жоғары  сыныптарда  қарастырған  тиімдірек 
болар еді. /2/ 
«Кірме»  тақырыптардан  туындайтын  және  бір  қолайсыздықтар  мұғалімдерден,  ол 
тақырыптарды өтпей, айналып өтуіне мүмкіндік береді және оған бөлінген сағатты, басқа, күрделі 
тақырыптарды тиянақтауға пайдалануы, оқу үрдісінің формальді жүруіне, жасанды ақпар беруге 
септігін тигізеді. 
Бұл жерде жаңа буын оқулықтарындағы кемшіліктерін ғана айтпай, жетістіктеріне де тоқтала 
кеткенді жөн көріп отырмыз. 

Оқулықтың  әдістемелік  жүйесін,  әдістемелік  жолын  бағалауға  қатысқан  мұғалімдердің 
көпшілігі. 
-авторлардың таңдаған әдістемелік жүйесі берілген білім аясының танымдық әдіснамасының 
ерекшеліктеріне сәйкес келеді 
-берілген ғылым саласын танып алу, соған тән әрекеттің әмбебап тәсілдерін қалыптастыруға 
қолайлы 
-таңдалған  оқу  материалдарының  құрылымы  педагогикалық  міндеттерді  шешуге  септігін 
тигізеді 
-таңдалған  оқулықтың  құрылымы  мен  баяндау  әдісі  оқытуды  даралауға  мүмкіндік  береді,  - 
дей  келіп  тақырыптарға  дұрыс  жіктелініп,  сабақ  құрылымына  сай,  бағдарламаға  сәйкес 
материалдарды  өрістетудің  бірізділігі  сақталған.  Тақырып  арасындағы  материалдың  логикалық 
байланыстары сақталғанын атап өткен. 
Сонымен қатар жоғарыдағы кемшіліктерді атай келіп 
-оқулық негізінен түсініксіз жазылған 
-тілі, мазмұны ауыр жазылған 
-есеп  шартының  барлық  кезде  теориялық  материалды  толық  түсінуге  мүмкіндік 
бермейтіндігін 
-қайсыбір тақырыптарды тек қосымша уақытта қайта зерттеп, толықтыру арқылы ғана түсіну 
мүмкіндігі 
-тақырыптардың  жиі  қайталанып,  соның  әсерінен  уақыттың  босқа  кеткеніне  немесе  оқулық 
ішіндегі жүйеліліктің бұзылуына әсер ететіні 
-оқулықтың тіпті ұнамайтындығына да назар аударған мұғалімдер бар. 
Сондықтан  білім  саласындағы  реформалар  нәтижесі  жақсы  болу  үшін,  оның  қадамының 
қарыштап  ілгері  басуына  әсер  ететін  үлкен  күшті  –  мұғалімдер  қауымын  білім  саласындағы 
реформаның жетекші локомативіне айналдыру. 
Сондықтан  олардың  саяси-әлеуметтік  көңіл  күйлерін,  материалдық  жағдайларын  көшіріп 
қана  қоймай,  олардың  еңбек  құралы  –  оқулықтар  мен  оқу  әдістемелік  кешендердіңің  ішкі 
құрылымының сапасына баса назар аудару керек. Бұл тұрғыда Г.В. Белинскийдің «Учебная книга 
не роман, если дурно составлено, то сделает вреди не меньше чем чумы и холери» - деген қанатты 
өсиеттінің құндылығы айқын сезіледі. 
Сондықтан  математика  пәні  бойынша  жаңа  буын  оқулықтарындағы  кездескен  техникалық, 
грамматикалық, стилистикалық қателерді түзету онша көп қиындық соқтырмайды. 
 

жүктеу/скачать 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: