Республиканский журнал «Достық-Дружба»
жүктеу/скачать 8,23 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Редакция не рецензирует и не возвращает рукописи.
- Отпечатано в типографии
| Республиканский журнал «Достық-Дружба» №5 (74), 2013 г. Издается с мая 2003 года при содействии Министерства культуры и информации РК, Ассамблеи народа Казахстана, Всемирной ассоциации казахов УЧРЕДИТЕЛЬ и ИЗДАТЕЛЬ ТОО «Журнал «Достық-Дружба» Директор, главный редактор Зейнегуль СЕЙСЕНОВА Дизайн и верстка Гульшат АЛБАЕВА Редактор Айгуль УАЙСОВА Над номером работали Ғабит ТҰРСЫНБАЙ Сауле СУРАБАЛДИНОВА Ләйлім КӨНЕКБАЕВА Жанат САДЕКОВ Гүлбақыт ҚАСЕНОВА Матрена ЛИМ Клара ХАН Владимир МОЛОДЦОВ Серікбол ШЫНЫБАЕВ Лариса КОТЕЛЬНИКОВА Фото
Жеңіс ЫСҚАБАЙ Жұмабай МҰСАБЕКОВ Руслан КАДЫРОВ Олег ПОДДУБНЫЙ Егор МОЛОДЦОВ Руслан ТЕН Финансы Юлия ТЫРСА Логистика Асхат ЕЛЕУСИЗОВ Адрес редакции 050000, г. Алматы, Курмангазы, 40, оф. 37 Тел: +7 (727) 263 70 20, +7 701 744 37 77 E-mail: dostyk_d@mail.ru zejnekul.seisenowa@yandex.kz http://dostykmag.kz На обложке: Дом дружбы в г. Талдыкорган содержание РУХЫ АСҚАҚ ЕЛДІҢ – КЕЛЕШЕГІ КЕМЕЛ 16 «Өткен күннен алыс жоқ, келер күннен жақын жоқ» дейді халық даналығы. Әлемдік өркениет қатарында өзіндік орны бар, ата дәстүрі-салтын сақтаған, адами қарым- қатынастардың жоғарылығымен ерекшеленетін Қазақстан мемлекеті әр күн, әр апта өткен сайын нығайып келеді. Жаһандық даму үрдісіндегі көп этносты қоғамда тату тіршілік кешудің қазақстандық моделі атанған азды-көпті тәжірибеміз де бар. 68 32
одна страна – одна судьба АДАМЗАТТЫҢ БӘРІН СҮЙ, БАУЫРЫМ ДЕП... 14
КЕМЕЛ 16 ТАТУ ТІРЛІКТІҢ ЖЕМІСІ ДЕ ТӘТТІ 22 БІРЛІККЕ БАСТАР ҰЛЫ ТІЛ 28 МЕСТО ВСТРЕЧИ ДРУЗЕЙ 32 ЛюБИМЫХ ОКОН НЕГАСИМЫЙ СВЕТ 36 «МИР НАД ВАМИ В РОДНОМ ВАШЕМ КРАЕ...» 42 ЖЕТІМІН ЖЕБЕГЕН ХАЛЫҚПЫЗ 46 личность
КАПЕЛЬКИ СЧАСТЬЯ 50 МАРИЯ ВАНСВАНОВА: ЖИЗНЬ И СУДЬБА 54 ЖҮРЕК ЖАРДЫ ӘҢГІМЕ 56 МЫСЛИ ВСЛУХ: О РОДИНЕ, О ЖИЗНИ, О СЕБЕ 58
60 хранители традиций ҚАЗАҒЫМНЫҢ ДӘСТҮРЛЕРІ-АЙ! 62 ОРТАҚ ШАҢЫРАҚ АЯСЫНДА 66 многоликий мир ГОРОД, ПОХОЖИЙ НА МЕЧТУ 72 ДОБРО ПОЖАЛОВАТЬ, ДРУЗЬЯ! 78 ДОБРО ПОЖАЛОВАТЬ, ДРУЗЬЯ! 78 В феврале 2007 года мы защитили экологический оздоровительный проект по сохранению биоразнообразия и развитию экотуризма в Коринском ущелье Джунгарского Алатау и получили грант от Глобального Экологического Фонда на создание экокемпинговой площадки «Таубулак». И тем же летом, не откладывая дело в долгий ящик, мы открыли эту площадку. Редакция не рецензирует и не возвращает рукописи. Журнал зарегистрирован в Министерстве культуры, информации и общественного согласия РК. Свидетельство №3699-Ж от 18 марта 2003 года. Тираж 5000 экз.
Достық – ең басты байлық «Б іздің ортақ Отанымыз Қазақстанның қазіргідей қарыштап дамып отырғаны – елімізді мекендеуші барлық этностардың ынтымағы мен бірлігінің арқасы. Тәуелсіздігімізді тұғырлы ететін де, елімізді жаңа белестерге шығаратын да – біздің осы қоғамдық татулығымыз», – деп Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев атап көрсеткендей, достық – біздің ең үлкен байлығымыз, аса қастерлі құндылығымыз. Президентіміздің сындарлы саясатының нәтижесінде дүние жүзі Қазақстанды бүгінгі күні қоғамдық келісім мен бейбітшілік мекені деп біледі. Тілі басқа болса да тілегі бір ұлт пен ұлыстарға құтты қоныс болған Жетісу өңірі де береке-бірлікті ту етіп келеді. Мұнда облыс орталығының төрінен Достық үйінің бой көтергеніне 5 жыл толды. Бес жыл ішінде Достық үйі қаланың сәулеті келіскен сәнді ғимараты ғана емес, ең бастысы ынтымақтың ырысты бесігіне айналды. Оның төрінде түрлі этнос бас қосып, тілі мен салт-дәстүрін, өнері мен мәдениетін дамытып отыр. Мұнда қазыналы қариялар кеңесіп, кейінгі ұрпаққа жөн сілтейді. Асыл әжелер халқымыздың салт-дәстүрлерін түлетіп, жас өркенге ұлағат ұқтырады. Жер жаннаты Жетісуды мекен еткен барлық этностардың тілін, мәдениеті мен салт-дәстүрлерін дамытуға өзіндік үлесін қосып жүрген барша азаматтардың еңбектеріне табыстар, істеріне сәттілік тілеймін.
Аңсар МҰСАХАНОВ, Алматы облысының әкімі 3 №5 / 2013 Алматы облысының әкімі, облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының төрағасы А.Т. Мұсахановқа
іздерді Алматы облысы Достық үйінің құрылуына 5 жыл толуымен құттықтаймыз! Бірегей архитектуралық келбетімен ерекшеленетін облыстық Достық үйі аз уақыт ішінде аяғынан тік тұрып, еліміздегі ең бір таңдаулы мәдени- ақпараттық орталықтардың біріне айналды. Мақсатына сай қазіргі заманғы технологиялармен толық жабдықталған зәулім Достық үйі құрылған сәттен бастап өңірде мекендейтін түрлі этностық топтардың салт-дәстүрлерін, тілін, мәдениетін, ұлттық шығармашылығы мен өнерін дамытуға лайықты қызмет етіп келеді. Бүгінде берекелі шаңырақтың астында еліміздегі бейбітшілік пен келісімнің, этносаралық татулықтың алтын бесігіне айналған Қазақстан халқы Ассамблеясының өңірлік құрылымдары, этномәдени бірлестіктер жемісті жұмыс істеп келеді. Достық үйінің ұжымы өзінің қажырлы еңбегінің арқасында этносаралық келісім мен достықты нығайту ісіне айтарлықтай үлес қосып, республика көлеміндегі үлгілі ұжымға айналды. Елдің бірлігін бекемдеу жолында еңбек етіп келе жатқан Достық үйлерінің алдағы уақытта да атқарар міндеттері зор. Мемлекет басшысы Н.Назарбаев Ассамблеяның ХХ сессиясында Достық үйлерін өңірлердегі ассамблеялардың Қоғамдық келісім орталығы ретінде дамытуды тапсырған болатын. Алматы облысы осы міндеттерді орындауда да үлгі көрсетеді деген мол сенім білдіреміз. Бүгінгі атаулы күні еңбектеріңізге алғыс білдіре отырып, сіздерге зор денсаулық, ырысты ынтымақ, берекелі бақыт тілейміз. Тәуелсіз еліміздің өркендеуі жолында атқарған еңбектеріңіз жана берсін деген тілек білдіреміз. Ералы ТОғЖАНОВ, Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары – Хатшылық меңгерушісі 4 Бір ел – Бір тағдыр · Саясат Құрметті жетісулықтар! А станадағы бейбітшілік пен келісім Сарайының жалғасындай болып, 2008 жылдың қараша айында Талдықорғанда тамаша Достық Үйі ерекше үлгіде, арнайы жобамен салынды. Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың байыпты ұлтаралық саясатын қолдаған, өзгенің құқығына құрметпен қарайтын халқымыз бүкіл әлемге өзінің достығы айнымас, бірлігі мызғымас, ел бастайтын көсемі, сөз бастайтын шешені, ту көтерер ерлері бар іргелі де егеменді ел екенін дәлелдеді. Қазақстандық даму үлгісін, жеткен жетістіктерімізді әлем мойындап отыр. Еліміздің еркіндігі мен тәуелсіздігі, азаматтарының құқықтық теңдігі – біздің басты құндылығымыз. «Өткенді еске алу есейгендіктің белгісі» дегендей, тарихи жылдардың нәтижесіне бүгінгі жас ұрпақ куә болуда. Олар бабалар аңсаған Тәуелсіздіктің таңы арайлап атқан еркін заманда өмір сүріп келеді. Сондықтан да бүгінгі жастарды бақытты деп санаймын. Талай алыптарды дүниеге әкелген топырағы киелі, Жетісу жеріндегі Достық үйінің шағын мерейлі датасы сіздерді тың серпілістерге жетелесін. «Иесіне қарай үйі» деген елімізде даналық сөз бар. Біз қандай болсақ, Қазақстанның ертеңі де сондай болмақ. Еліміздің болашағы жастардың қолында. Өскелең ұрпақ халқымыздың бірлігі мен достығын одан әрі нығайта берсін. Серік ҮМБЕТОВ, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты
скренне и сердечно поздравляю всех вас с замечательной датой – 5-летием с момента открытия Дома дружбы Ассамблеи народа Казахстана Алматинской области. Горжусь тем, что в составе делегации Жамбылской области мне выпала честь принять участие в мероприятиях, связанных с открытием этого замечательного Дворца мира и единения. До сих пор помнятся яркие впечатления о грандиозности замысла и реально созданных условиях, обеспечивающих благоприятные условия для деятельности общественных объединений этнической направленности. За этот сравнительно небольшой срок Дом дружбы обеспечил значительную активизацию деятельности этнокультурных объединений, единения средств и возможностей в достижении главной цели - реализации государственной национальной политики, политики мира и созидания, ставшей важнейшим гуманитарным ресурсом развития экономики нашего государства и общества в целом. В этот знаменательный день примите мои искренние поздравления и добрые пожелания успехов в реализации новых, самых смелых планов по укреплению мира и согласия, единства народа в достижении грандиозных задач, определенных Стратегией «Казахстан-2050». И пусть всегда на благодатной казахской земле, в нашем миролюбивом государстве, под шаныраком замечательного Дома дружбы всегда торжествует дух мира, добра и любви! Надежда НЕСТЕРОВА, депутат Мажилиса Парламента РК, член Ассамблеи народа Казахстана 5 №5 / 2013 Уважаемый Аңсар Турсынханович! О т лица Ассоциации корейцев Казахстана поздравляю Ваш дружный коллектив, а также этнокультурные объединения Алматинской области с 5-летием со дня основания Дома дружбы в городе Талдыкорган! Талдыкорганский Дом дружбы был открыт одним из первых в республике и с 2008 года является украшением и достопримечательностью областного центра! В Талдыкорганском Доме дружбы созданы все условия для продуктивной и комфортной деятельности 23 областных этнокультурных центров. Ваш дружный, сплоченный коллектив проделывает ежедневную работу, направленную на воспитание казахстанского патриотизма, укрепление межэтнического и межконфессионального согласия. Сегодня Дом дружбы сплачивает вокруг себя множество этносов, проживающих в многонациональном крае Жетысу, и является олицетворением дружбы между народами. Желаю Вам дальнейших успехов, неувядающего оптимизма, высоких результатов в Вашей работе! Роман КИМ, президент Ассоциации корейцев Казахстана, депутат Мажилиса Парламента РК
ом. Как много смысла в этом слове! Первое, что приходит на ум – это отчий дом. И ощущение этого дома, тепло его очага, нежность материнских рук, забота старших, строгость отца, все это живет с нами, и мы его передаем из поколения в поколение – каждый как умеет. Это очень личное, твое, с тобой, и это греет душу.
талантов, и гордость, что ты часть чего-то большого, нужного, что с тобой возятся, для того чтобы в будущем иметь патриота своего отечества.
ожидания, задор и дерзость, выбор пути и радость от первых побед и признаний, вперед!
другому – брат. Дом Дружбы – это институт народной дипломатии и в какой-то мере бренд, имеющий право на экспорт. Дом Дружбы – мастерская по ремонту человеческих душ и пристань для ищущих. Дом Дружбы – надежда для народа и опора для власти, если власть искренне служит народу. В Казахстане много Домов дружбы, у каждого своя история и своя судьба, есть города, в которых их и вовсе нет (к сожалению), но каждый раз, посещая Дом дружбы в Талдыкоргане, понимаешь, что он является центром тяготения тех, кто считает Казахстан своей Родиной. Ахмед МУРАДОВ, депутат Мажилиса Парламента Республики Казахстан, сопредседатель Ассоциации «Вайнах»
· Политика Достық үйі – бірлік пен ынтымақтың ұясы «Ү нінен, тілінен және дінінен айырылған халық жер бетінен жойылып кетеді», деген екен Әбу Насыр әл-Фараби бабамыз. Президентіміз, Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан халқы Ассамблеясының қай сессиясында болмасын, мемлекеттік тіл мәселесіне аса көңіл бөліп, осы бағытта жүйелі жұмыс жүргізу қажеттігі туралы тынбай айтып келеді. Сондықтан, Қазақстан халқы Ассамблеясына артылған абыройлы міндет – ел ішінің татулығы мен бірлігін қамтамасыз ете отырып, оның негізгі кілті мен бірден-бір тетігі мемлекеттік тілдің қолдану аясын кеңейту. Қазір облыста 14 мемлекеттік тілді оқыту орталықтары жұмыс істеп жатыр. Оларда тілдерді оқып үйренуге ниет еткен әрбір тыңдаушыға қажетті жағдайлар жасалған. Бағдарлама міндеттерінің бірі – ағылшын және басқа да шет тілдерін оқып-үйрену. Бүгінгі күні облыста мемлекеттік тілді, сондай-ақ орыс және ағылшын тілдерін тиімді меңгеруде ең үздік, инновациялық әдістемеліктерді, тәжірибелік оқу-құралдарын, аудио- бейне материалдарын қолданудың тың бастамасы қолға алынып отыр. Біздің облыстағы Тілдер сарайы да Республикадағы бірден-бір ғимарат. Достық үйінде мемлекеттік тілден басқа, этностардың ана тілін үйрену курстары, мысалы қытай, кәріс, шешен, татар тілдерін үйренуге мүмкіндік жасалған. Алматы облысында 700-ден астам жалпы орта білім беретін мекеме болса, оның ішінде: ұйғыр тілінде оқытатын 11 таза ұйғыр және 46 аралас мектеп бар. Сонымен қатар, кәріс тілі Қаратал ауданында, әзірбайжан тілі Көксу ауданында, грек тілі Талғар ауданында, түрік тілі Еңбекшіқазақ және Қарасай аудандарында, дүнген тілі Панфилов ауданында, күрд тілі Еңбекшіқазақ ауданында оқытылады. Этномәдени орталықтар жанында ана тілін оқыту курстары жұмыс істейді: неміс тілі – Талдықорған қаласындағы «Видергебурт» бірлестігінде, кәріс тілі – «Себек иссыль» орталығында, орыс тілі мен әдебиеті – облыстық орыс орталығында үйретілуде. Облыстық орыс орталығының барлық филиалдарында мемлекеттік тілді оқыту курстары белсенді жұмыс істеп келеді. Нәтижесінде, облысымызда қазақ тілінде сөйлейтін славян тектес жастар саны арта түсті. Облыстағы өзекті мәселенің бірі – ұйғыр тілінде оқитын балалардың көпшілігінің ҰБТ тапсырудан сырт қалуы. Өйткені, ҰБТ мемлекеттік немесе орыс тілінде қабылданады. Осы мәселені шешу және этностардың өз тілдерін үйрену үшін жүйелі жұмыстар атқарылуда. Мысалы, республикалық «Бейбітшілік пен келісімнің жол картасы» акциясы аясында «Мемлекеттік тіл саясатын іске асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі» тақырыбында «дөңгелек үстел» өткізіп, Алматы қаласындағы №153 мектеп-гимназиясының жағдайымен таныстық. 27 тамызда Алматы облысының Қазақстан халқы Ассамблеясы хатшылығының ұйымдастыруымен облыстық Достық үйінде «Билингвальды оқыту тәжірибесін тарату» тақырыбында облыстық семинар-кеңес өтті. Облыс мектептерінде Алматы қаласындағы №153 мектеп-гимназияның моделі бойынша жұмыс жүргізу ұсынысы қабылданды және осы бағытта мектептеріміз тәжірибе алмасуда. Достық үйінің 5-жылдық мерейлі датасына толағай табыстармен келіп отырған Ассамблея ұжымына және барлық отандастарымызға еңбектері жемісті болсын дегім келеді. Ел игілігі үшін атқарып жүрген істеріңізге сәттілік тілеймін. Шаңырақтарыңызда әрқашанда бейбітшілік пен ауызбірлік, өзара сенім мен келісім, денсаулық пен бақыт болсын! Серік МҰҚАНОВ, Алматы облысы әкімінің орынбасары 7 №5 / 2013 Мы – жетысуйцы – единый народ Великой страны Казахстан, Объединил под своим шаныраком, Дом Дружбы судьбою нам дан. Наша замечательная Алматинская область – край семи рек – является одним из прекраснейших уголков благословенного Казахстана. И всегда была мечта создать в административном центре области Дом дружбы, где проводились бы торжественные мероприятия, конференции, семинары по обмену опытом, пропаганда культурного наследия народа Казахстана. И эта мечта сбылась! Поздравляю всех сопричастных к работе Ассамблеи народа Казахстана Алматинской области с 5-летием Дома дружбы! С особой теплотой хочется поблагодарить вдохновителя и организатора строительства этого уникального сооружения, не имеющего аналогов на всем Евразийском пространстве – Серика Абикеновича Умбетова, истинного друга Ассамблеи. Достойно продолжает преемственность в руководстве областной Ассамблеей аким области Ансар Турсынханович Мусаханов. Ассамблея Алматинской области по праву является одной из лучших в республике по эффективности работы этнокультурных центров и воспитанию молодежи в духе казахстанского патриотизма. Секретариат областной Ассамблеи в лице Габита Турсынбай и Сауле Сурабалдиновой всю организационную и методическую работу исполняют вдохновенно и профессионально, со знанием дела объединяя и координируя деятельность этнокультурных центров. Я – член Ассамблеи народа Казахстана со дня ее основания, ветеран Великой Отечественной войны. Побывал во многих странах мира, как во время войны, так и в послевоенный период. Видел жизнь народов разных стран, но могу с уверенностью сказать, что лучше нашего многонационального Казахстана нет нигде. И хотя я родом из Украины, но 54 года моей службы, работы и жизни в Казахстане, жизнь моей супруги, детей и внуков, дают мне право утверждать, что Казахстан – это моя Родина. Еліміз аман болсын! Леонид ГИРШ, Ветеран Великой Отечественной войны, член Ассамблеи народа Казахстана, председатель общества «Казахстан – Украина», почетный гражданин Алматинской области О блыстық Ассамблеяның Достық Үйі жастардың отаншылдық сезімін арттыру, мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейту, этностардың өзіндік ерекшеліктері мен салт-дәстүрлерін сақтау, мақсатында өңірдегі барлық этномәдени орталықтармен нақты жұмыс атқаруда. Мемлекеттік тілге құрмет – оның негізін құрайтын халыққа құрмет екенін Қазақстанды Отаным деп білетін әрбір азамат біледі. Облыс әкімдігі таяу жылдар ішінде мектеп бітірушілердің 100 пайызы мемлекеттік тілді меңгеріп, орыс тілін және қазақстандық этнос өкілдерінің де тілдерін оқып үйренуі үшін қажетті іс-шаралар кешенін қарастырып, өңірлік Ассамблеяның 2020 жылға дейінгі даму Тұжырымдамасын жүзеге асыруға ықпал ететін болады. Облыстық Достық Үйі бейбітшілік пен келісім алаңы. Бес жыл көп уақыт емес, ең бастысы – мақсат айқын. Сол игі мұратқа жету жолында Қазақстан халқы Ассамблеясының ұжымына зор жетістіктер тілеймін. Бағдат ҚАРАСАЕВ, Алматы облысы әкімінің аппарат басшысы 8 Одна страна – Одна судьба · Политика Д ому дружбы Алматинской области исполнилось 5 лет. За этот период Дом дружбы превратился в мощный центр сосредоточения культурно-массовой работы. Под эгидой АНК Алматинской области в Доме дружбы проводится множество мероприятий совместно с акиматом и представителями гражданского общества. Мне довелось участвовать как на торжественной церемонии открытия Дома дружбы в 2008 году, так и Круглом столе в 2012 году, предварившем открытие ассоциацией корейцев памятника благодарности казахскому народу в г.Уштобе. Это были незабываемые грандиозные мероприятия, имевшие большой отклик у населения. Ведь предназначением Дома дружбы является распространение среди граждан позитивного опыта, накопленного в сфере межнациональных отношений, как в целом в стране, так и непосредственно в Алматинской области. С юбилеем вас! Пусть успешный старт первого пятилетия работы Дома дружбы станет гарантией его предстоящих крупных успехов в осуществлении мероприятий областной АНК по сохранению и упрочению стабильности в казахстанском обществе и формированию нового патриотизма в молодежной среде и населения. Ведь, говоря словами Президента нашей страны, председателя Ассамблеи народа Казахстана Нурсултана Назарбаева: «Новый казахстанский патриотизм – основа успеха нашего многонационального, многоконфессионального государства». Гульнара АННАКУЛИЕВА,
член Совета АНК, председатель туркменского этнокультурного объединения Татулық бесігі О сыдан бес жыл бұрын Талдықорған қаласы тағы да бір сәулетті нысанмен толығып, Достық үйі бой көтерген болатын. Аты айтып тұрғандай бұл нысанға бас сұққан адам достықтың мекеніне кіргендей әсер алады. Бір шаңырақ астында бас қосқан этномәдени орталықтарының жұмысы қашанда қайнап жатады. Расында әлемде қанша ел болса, сол елде қаншама ұлт өмір сүргенімен мемлекетті құраушы ұлт пен сол елде тірлік кешетін өзге ұлттар мен ұлыстардың емін-еркін өмір сүруіне керекті мүмкіндік тудырғандары санаулы ғана. Соның ішінде, іргесін жаңадан бекітіп жатқан жас Қазақстанның осындай қадамға баруы құптарлық іс. Құшағы кең, пейілі дарқан қазақ халқының кеңпейілділігі осы өңірге көшіп келгендерге жылылық сыйлап, мейірім танытты. Олар осында ұрпақ өсіріп, келешегіне кемел бағыт түзеді. Тәуелсіз Қазақстанның жарқын шұғыласына бөленген олар тағы да Достық үйінде ұлттық мәдениетін дамытуға, тілін сақтап қалуға мүмкіндік алып отыр. Бұл екінің бірінің қолынан келмейтін жақсылық десек, қазақ халқының қадірі мен қасиетін ұғындыратын да белгі саналады. Күн сайын кемелдене түскен құтты шаңырақ өзінің өзгеше тыныс, батыл ұстаным, жұртқа үлгі болар жаңалығымен татулықтың бесігін тербете беретініне сенімдімін. Осында жұмыс істейтін барлық адамға табыс тілеймін. Елбасының «Қазақстан – 2050» Стратегиясын жүзеге асыру жолындағы міндеттеріңізді абыроймен атқара беріңіздер. Әбдіманап БЕКТҰРғАНОВ, І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университетінің ректоры жүктеу/скачать 8,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|