ХРОНИКА  ЖОҒАРЫ  ОҚУ  ОРЫНДАРЫ  МЕМЛЕКЕТТІК  ТІЛ  ОҚЫТУШЫЛАРЫНЫҢ

ХРОНИКА 
ЖОҒАРЫ  ОҚУ  ОРЫНДАРЫ  МЕМЛЕКЕТТІК  ТІЛ  ОҚЫТУШЫЛАРЫНЫҢ  
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ  КЕҢЕСІ  ТУРАЛЫ  АҚПАРАТ 
Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 7 ақпандағы № 550 Жарлығымен бекітілген 
Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001–2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында «тіл-
дерді тиімді меңгеру саласындағы мүмкіндіктерді кеңейту мен тереңдету» мəселелеріне ерекше көңіл 
бөлінген. Бұл мəселе Елбасымыздың Жолдауында да айтылды. Елбасымыз мемлекеттік тіл мəселесін 
қайта сайланғаннан кейін де назарынан тыс қалдырып отырған жоқ. 
Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі Жоғары оқу орындары жəне жоғары оқу 
орындарынан  кейінгі  білім  департаментінің  ұйымдастыруымен 2005 жылы 12 желтоқсанда  жоғары 
оқу орындары (жоо) мемлекеттік тіл оқытушыларының республикалық кеңесі Л.Н.Гумилев атындағы 
Еуразия  ұлттық  университетінде  өтті.  Кеңеске  Қазақстанның  барлық  басты  жоғары  оқу  орындары-
ның 250 қазақ тілінің оқытушысы, басқа да ұстаз, ғалым, əдіскерлер жəне ҚР Мəдениет, ақпарат жəне 
спорт министрлігі Тіл комитетінің төрағасы мен ҚР Парламент мəжілісінің депутаттары қатысты. 
Кеңес  жұмысының I-бөлімінде  хабарлама,  баяндамалар  тыңдалды.  Жұмыстың  ІІ-бөлімінде — 
«дөңгелек үстелде» кеңеске қатысқан оқытушы, ғалымдар, əдіскерлер пікір алмасып, өз ұсыныстарын 
жасады. Қарастырған мəселелердің арасында біздің тарапымыздан жасалған «магистратураға түсетін 
үміткерлер  міндетті  түрде  мемлекеттік  тілден  емтихан  тапсырса»  деген  ұсыныс  та  кеңес  шешіміне 
енгізілді. 
Кеңесте  жоо-да  мемлекеттік  тілді  оқытудағы  төмендегідей  проблемалар  талқыланып,  олардың 
шешу жолдары қарастырылды: 
− ең басты проблема — мемлекеттік тілді оқытуға бөлінетін сағат санының жəне орыс аудито-
риясындағы қазақ тілі мамандығын бітірген мамандардың аздығы; 
− іскерлік қазақ тілі пəнінің студенттердің өз таңдаулары бойынша оқытылатындығы (магистра-
тура бөлімі бойынша); 
− қазақ тілі пəнінің типтік бағдарламасының жүйесіздегі. 
Талқыланған мəселелер бойынша республикалық кеңеске қатысқан оқытушылар ҚР Білім жəне 
ғылым министрлігімен бірлесе отырып шешім қабылдады. Мемлекеттік тілді оқытуға қатысты атқа-
рылып жатқан ғылыми-əдістемелік жұмыстарды өндіріске жібермес бұрын ҚР Білім жəне ғылым ми-
нистрлігі жанынан бір орталықта сараптаудан өткізіп отыратын, құрамында 30-ға дейін мүшесі бар 
Республикалық оқу-əдістемелік бірлестік (ОƏБ) құру ұйғарылды. Біз де осы орталықпен тікелей бай-
ланыс жасап, қазақ тілінің мемлекеттік мəртебесін көтеруге іс жүзінде ат салысуға міндеттіміз. Орта-
лық қазақ тілі пəнінің ортақ типтік бағдарламасын жасап, жүйеге келтіру, жетілдіру жұмыстарын ат-
қарады. Бізде кəсіптік бейімделген бағдарлама жасалынған, əрне, ол үнемі жетілдіруді қажет етеді. 
Мемлекеттік  тілді  оқытуға  қатысты  сапалы  оқулықтар  мен  оқу-əдістемелік  кешендерді  (ОƏК) 
дайындау үшін арнайы жұмысшы тобын құру қажет. Біз кафедрада жаңа инновациялық технология-
ларды пайдаланып, интерактивті əдістерді жетілдіру бойынша жұмыс тобын құрып, жоспарын бекіт-
тік. Бұл жұмыс тобы кафедрадағы сапалы оқулықтардың, оқу-əдістемелік кешендердің шығуын қада-
ғалайды. 
Жоо-да мемлекеттік тілді оқытуға бөлінетін сағат санын тіл үйренушінің қажеттілігін қамтама-
сыз ете алатын мөлшерге жеткізу керектігі айтылды. Оқыту үдерісі бойынша деңгейлеп жəне топқа 
бөліп оқытуда басшылыққа алынатын сандық нормативті анықтауымыз қажет. Бізде студент саны 20-
ға жеткенде ғана топқа бөлінеді. Болашақта қазақ тілі пəнін оқу кестесіне тізбек бойынша қойып, дең-
гейлеп оқыту жоспарлануда. 
Мамандықтың мемлекеттік классификаторына «Орыс аудиториясындағы қазақ тілі» (КРШ) жəне 
«Аударма ісі: қазақ-орыс, орыс-қазақ тілдері» мамандықтарын енгізу. Кафедрада «Орыс аудитория-

120 
сындағы қазақ тілі» мамандығын бітірген 4 оқытушы жұмыс істейді. Мүмкіндігінше алдағы уақытта 
кафедраға осы мамандықты бітірген мамандарды тарту көзделуде. 
Мемлекеттік  тілде  іс-қағаздарын  жүргізу  (қазақ  жəне  орыс  бөлімі)  жəне  «Кəсіби  қазақ  тілін» 
курс  немесе  пəн  ретінде енгізіп,  қазақ жəне  əртүрлі  мамандықтардағы  (салалардағы)  орыс бөлімде-
рінде  де  өткізуді  міндеттеу  қажет.  Жоо-да  жаратылыстану,  техникалық  ғылымдар  саласы  бойынша 
мемлекеттік тілде ғылыми кадрларды даярлауды жəне мемлекеттік тілді оқытуды гуманитарлық жəне 
жаратылыстану-техникалық бағыттар бойынша жургізуді қолға алу керек. 
Мемлекеттік тілде оқытудың бірыңғай мемлекеттік компьютерлік жүйесін құру керек. Біз мем-
лекеттік тілді үйретуші компьютерлік бағдарлама дайындаудамыз. «Іскерлік қазақ тілі» пəнін мемле-
кеттік стандарттың міндетті пəндері тобына қосу қажет. Қазіргі қоғам талабы, мемлекеттік тілге қа-
жеттіліктің артуы, яғни оған қоғамдық қызмет аясының кеңеюі, тілді оқыту мен үйретудің əдістеме-
лерін  жақсарту,  тілдерді  оқытудың  жаңа  технологиясының  озық  практикасын  қорыту  проблемасы-
ның бар екендігін көрсетіп отыр. Мемлекеттік тілдің қоғамдық аясының кеңеюі жаңа типтік бағдар-
ламалар мен оқулықтарды жасауды, білікті кадрларды көбейтуді, техникалық құралдармен жабдық-
тауды  айрықша  талап  етіп  отыр.  Біз  кафедра  алдына  мынадай  мақсат-міндеттерді  қойып  отырмыз: 
тілді оқыту мен үйрету əдістемелерінің сапасын жақсарту, тілдерді оқытудың төлтума бағдарламала-
ры мен жаңа технологияларын əзірлеу. 
Кафедрада соңғы 5 жылда 9 ғана əдістемелік нұсқау жарыққа шықса, ал соңғы бір жылдың ішін-
де 5 əдістемелік нұсқау, 1 оқу құралы, 2 электронды оқулық əзірленіп, 3 электронды оқулық баспаға 
ұсынылды. 
Кафедраның əдістемелік семинарында əлемдік озық тілдік əдістемелерін оқып-талдау жұмыста-
ры жүргізілуде. Біздің мақсатымыз — қазақ тілін оқытуды жетілдіру бойынша осы əдістемелерге не-
гізделген ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу, ғылыми мектеп қалыптастыру, кафедраның ғылыми 
дəрежесін көтеру. Бұл кафедраның жас мамандарына əдістемеден диссертациялық жұмыстарын қор-
ғауына септігін тігізеді. Кафедраның барлық оқытушыларының біліктілігін көтеру мақсатында Қазақ-
станның танымал əдіскерлерін шақыру жоспарлануда. 2006 жылдың ақпан Қ.Қадашеваны дəріс оқуға 
шақырдық. Өзара тəжірибе алмасу шарасы ретінде шетел тілдері факультетімен біріккен семинар өт-
кізілді. Алдағы уақытта мектеп оқушыларымен «дөңгелек үстел» жоспарға енгізіліп отыр. 
Университетіміздің ректораты тарапынан төмендегі ұсыныстарды талқылап, шешім жүзеге асса: 
1)  қазақ тілі пəнінен білімнің қорытынды бағасын анықтауда мемлекеттік емтихан қабылданса; 
2)  қазақ тілі пəні орыс бөлімдерінің студенттері үшін II курстан кейін жүргізілетін аралық мем-
лекеттік бақылау пəндері қатарына енгізілсе; 
3)  мамандықтың  мемлекеттік  классификаторына  «Орыс  аудиториясындағы  қазақ  тілі»  маман-
дығы кірғізілсе; 
4)  «Кəсіби қазақ тілін» курс немесе пəн ретінде енгізіп, қазақ жəне орыс бөлімдерінің барлық 
мамандықтарында өткізуді міндеттесе; 
5)  оқыту үдерісі бойынша деңгейлеп оқытуды қолға алып, қазақ тілі пəнін оқу кестесіне тізбек 
бойынша қойса. 
 
(Толық  ақпаратпен  «Ана  тілі»  газетінің 15 желтоқсан  күні  шыққан  № 50  санынан  жəне  Ми-
нистрліктің сайтынан таныса аласыздар). 
 
 
Б.М.Айтбаева, қазақ тілінің практикалық курсы 
кафедрасының меңгерушісі ф.ғ.к., доцент 
 
 
 
 

121 
АВТОРЛАР  ТУРАЛЫ  МƏЛІМЕТТЕР 
СВЕДЕНИЯ  ОБ  АВТОРАХ 
Айтбаева Б.М., қазақ тілінің практикалық курсы кафедрасының меңгерушісі филология ғылымдары-
ның кандидаты, доцент, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Алтынбекова О.Б.,  кандидат  филологических  наук,  доцент,  Казахский  национальный  университет 
им. аль-Фараби, Алматы. 
Асқаров Қ.Б., қазақ фольклоры жəне əдебиет тарихы кафедрасының оқытушысы, Е.А.Бөкетов атын-
дағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Ахметжанова Ж.Б.,  қазақ  фольклоры  жəне  əдебиет  тарихы  кафедрасының  ізденушісі,  Е.А.Бөкетов 
атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Əшірбекова А.Б., қазақ əдебиеті жəне теориясы кафедрасының оқытушысы, Е.А.Бөкетов атындағы 
Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Башмакова-Штейнер Е.А., преподаватель, Омский государственный университет. 
Бейсенбаева Р., аға оқытушы, М.О.Əуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университе-
ті, Шымкент. 
Дүйсеке Г.К., қазақ тілі жəне мəдениеті кафедрасының оқытушысы, Қарағанды мемлекеттік техника-
лық университеті. 
Ержанова Б.Ж.,  əлеуметтік-гуманитарлық  пəндер  жəне  екінші  тіл  кафедрасының  аға  оқытушысы, 
«Лингва» тіл жəне аударма институты, Қарағанды. 
Ескеева М.Қ.,  филология  ғылымдарының  кандидаты,  доцент,  Л.Н.Гумилев  атындағы  Еуразия  ұлт-
тық университеті, Астана. 
Жаманкозова А.Т., доцент кафедры казахского фольклора и истории литературы кандидат филоло-
гических наук, Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Жұмағұлов А.Б.,  қазақ  əдебиеті  жəне  теориясы  кафедрасының  оқытушысы,  Е.А.Бөкетов  атындағы 
Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Жақан Ə.Қ.,  қазақ  фольклоры  жəне  əдебиет  тарихы  кафедрасының  аға  оқытушысы,  Е.А.Бөкетов 
атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Исенова Ф.К., ст. преподаватель кафедры общего и русского языкознания кандидат филологических 
наук, Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Исмагулова Б.Х., докторант кафедры теории языков, методики преподавания и языков Казахстана, 
кандидат  филологических  наук,  доцент,  Казахский  государственный  женский  педагогический 
институт, Алматы. 
Көлбаев М.А.,  оқытушы,  М.О.Əуезов  атындағы  Оңтүстік  Қазақстан  педагогикалық  университеті, 
Шымкент. 
Какжанова Ф.А., доцент кафедры теории английского языка, Карагандинский государственный уни-
верситет им. Е.А.Букетова. 
Медетбекова П., аспирант, əл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы. 
Мұстафа Н.С.,  аспирант,  Абылай  хан  атындағы  Қазақ  халықаралық  қатынастар  жəне  əлем  тілдері 
университеті, Алматы. 

122 
Нецветаева Н.В., заведующая кафедрой русского языка, кандидат филологических наук, Восточно-
Казахстанский государственный университет им. С.Аманжолова. 
Нұрпейісова С.К., аға оқытушы, Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті. 
Пангереев А.Ш., филология ғылымдарының кандидаты, доцент, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе мем-
лекеттік университеті. 
Суюнова Г.С., старший научный сотрудник кафедры русского языка и методики преподавания кан-
дидат филологических наук, доцент, Павлодарский государственный педагогический универси-
тет. 
Такиров С.У., қазақ əдебиеті жəне теориясы кафедрасының аға оқытушысы филология ғылымдары-
ның кандидаты, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Тахан С.Ш., декан филологического факультета доктор филологических наук, профессор, Караган-
динский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Төлеубаева К.А., қазақ əдебиеті жəне теориясы кафедрасының аға оқытушысы филология ғылымда-
рының кандидаты, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Ыбыраева К., аспирант, М.Қозыбаев атындағы Петропавл мемлекеттік университеті. 
 
 
 

 
Е
Е
Е
.
.
.
А
А
А
.
.
.
Б
Б
Б
Ө
Ө
Ө
К
К
К
Е
Е
Е
Т
Т
Т
О
О
О
В
В
В
 
 
 
а
а
а
т
т
т
ы
ы
ы
н
н
н
д
д
д
а
а
а
ғ
ғ
ғ
ы
ы
ы
 
 
 
Қ
Қ
Қ
а
а
а
р
р
р
М
М
М
У
У
У
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ғ
Ғ
Ғ
Ы
Ы
Ы
Л
Л
Л
Ы
Ы
Ы
М
М
М
И
И
И
 
 
 
К
К
К
І
І
І
Т
Т
Т
А
А
А
П
П
П
Х
Х
Х
А
А
А
Н
Н
Н
А
А
А
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ж
Ж
Ж
А
А
А
Ң
Ң
Ң
А
А
А
 
 
 
К
К
К
І
І
І
Т
Т
Т
А
А
А
П
П
П
Т
Т
Т
А
А
А
Р
Р
Р
!
!
!
 
 
 
                      
                       
 
 
 
 
 
 
 
История зарубежной литературы XVII 
века:  Учеб.  пособие / А.Н.Горбунов, 
Н.Р.Малиновская,  Н.Т.Пахсарьян  и  др.; 
Под  ред.  Н.Т.Пахсарьян. — М.:  Высш. 
шк., 2005. —487 с. 
В учебном пособии воссоздана картина 
развития  западноевропейской  и  северо-
американской  литературы  в  начале  Ново-
го времени – в XVII веке. 
Книга  адресована  студентам  филфака 
университетов и пед. институтов. 
В библиотеку поступил 1 экз. 
Садыков  Х.Н.  Введение  в  литературоведение:  Учеб.  пособие  для  студентов / 
Х.Н.Садыков. — Изд. 2-е,  испр.  и  доп. — Алматы:  Ассоциация  вузов  Республики 
Казахстан, 2004. — 408 с. 
Учебное  пособие  посвящено  теоретическому  курсу  «Введение  в  литературоведе-
ние». 
В книге рассматриваются основные теоретические понятия, связанные с природой 
литературы и искусства как формами общественного сознания. 
В  учебном  пособии  впервые  использованы  материалы  как  русской,  так  и  казах-
ской литературы (Абай, Ауэзов, Жумабаев и др.). 
Книга  предназначена  для  студентов,  аспирантов  и  научных  работников  гумани-
тарного профиля. 
В библиотеку поступило 75 экз. 
Н.В.Гоголь и театр: Третьи Гоголевские чтения: Сб. докл. / Под общ. ред. 
В.П.Викуловой. — М.: КДУ, 2004. — 368 с.  
В сборнике представлены доклады, прочитанные на Третьих Гоголевских 
чтениях 1–3 апреля 2003 г. в Москве. 
В  центре  внимания  участников  чтений  особенности  драмматургии  и 
театральной  эстетики  Гоголя,  сценическая  история  его  произведений, 
авангардистские  эксперименты  с  его  пьесами,  интерпретация  гоголевского 
творчества  в  современном  театре,  кино,  музыкальном  театре  и  балете. 
Сборник  рекомендован  филологам,  искусствоведам  и  всем,  кому  дорого 
наследие великого русского писателя. 
В библиотеку поступило 2 экз. 
Костюхин  Е.А.  Лекции  по  русскому 
фольклору:  Учеб.  пособие  для  вузов / 
Е.А.Костюхин. — М.:  Дрофа, 2004. — 
366 с.: ил  
Пособие  знакомит  с  основными  про-
блемами,  связанными  с  происхождением, 
развитием  и  особенностями  русского 
фольклора. 
Особое  внимание  уделено  сравнитель-
ной  характеристике  разнообразных  иссле-
дований, посвященных фольклору. 
В библиотеку поступил 1 экз. 
 
Сіздер ұсынылған кітаптармен жəне басқа да жаңа басылымдармен филология факультетінің  
оқу кітапханасында  таныса аласыздар (№ 8 ғимарат) 
 
С предложенными учебными изданиями и другими новинками  
вы можете познакомиться в учебной библиотеке филологического факультета (корп. № 8) 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Правила оформления статей 
 
Для публикации в «Вестник Карагандинского университета» принимаются ста-
тьи на казахском, русском и английском языках, содержащие результаты научных и 
научно-методических работ в области естественных и гуманитарных наук, посвящен-
ные проблемам высшего образования, а также материалы, отражающие деятельность 
различных структурных подразделений университета. 
Объем  статьи  не  должен  превышать 12 страниц  текста,  набранного  на  компь-
ютере (редактор Microsoft Word). В издательство необходимо представлять дискету с 
работой и распечатку. 
В  таблицах,  рисунках,  формулах  не  должно  быть  разночтений  в  обозначении 
символов,  знаков.  Ссылки  в  работе  на  литературу  должны  соответствовать  библио-
графическому списку, данному в конце статьи; выходные сведения приводимой лите-
ратуры должны быть оформлены в соответствии с требованиями ГОСТа. 
Представляемая  статья  должна  содержать  УДК  и  аннотацию  на  казахском  (или 
русском)  и  английском  языках.  Статьи  подаются  с  сопроводительными  документами 
(решение  кафедры,  внешняя  и  внутренняя  рецензии).  Отдельно  необходимо  указать 
сведения об авторах — Ф.И.О. (полностью), домашний адрес, телефон, должность, уче-
ную степень, место работы, город. Статья должна быть подписана всеми авторами.  
 
 
Более  подробная  информация  о  параметрах  страницы,  размере  шрифта,  распо-
ложении таблиц, рисунков, подрисуночных подписях, формулах, списке литературы 
находится в файле Требования к Вестнику.doc, который Вы можете получить, обра-
тившись по адресу izd_kargu@mail.ru, или у ответственных секретарей серий.