«Л учшее к орпора тивное издание 2009» в к азах

«Л

учшее к

орпора

тивное издание 2009» в К

азах

ст

ане

18

№7 (81), шілде, 2010

«Л

учшее к

орпора

тивное ме

диа СНГ

» 2009 г

ода

19

№7 (81), шілде, 2010

«Л

учшее к

орпора

тивное издание 2009» в К

азах

ст

ане

Тоқ  етерін  айтқанда,  бұл  көне  мейрам-

хана  тек  жергілікті  төлем  карталарды 

қабылдайды  екен  және  олардың  бетінде 

міндетті  түрде  батырмалы  белгілері  болу 

керек.  Қолма-қол  ақша  алып  шыққаным 

жақсы  болды...  Бұл  төлем  карталар  ту-

ралы  алған  бірінші  сабағым:  жергілікті, 

сондай-ақ  халықаралық  карталар  болады 

екен.  Сондықтан  дүкенге  кірместен  бұрын 

немесе  мейрамханаға  бармастан  бұрын, 

сол  жердегі  пос-терминал  қандай  жүйеге 

қосылғанын алдын-ала біліп алған жөн. 

Сондай-ақ  тағы  бір  түсінгенім,  бұрынғы 

Югославия  соғысып  жатқан  кезде,  өзге 

мемлекеттердің қаржы жүйесі ілгері басып, 

дамып  жатты.  Сондықтан  шығар,  соғыстан 

кейінгі жылдары Белградта соғысқа дейінгі 

жергілікті желі пайдаланылатын. 

Картаның  мән-жайын  біліп  алсам  да,  ше-

телде  картаны  пайдалану  туралы  сұрақ 

ашық  күйінде  қалды.  Алайда  төлем 

жүйесінің  ғаламдану  процесі  мемлекет-

тер  мен  құрлықтарды  3-5  жылдың  ішінде 

картаны  пайдалану  жағынан  теңестіріп, 

әсіресе  қолыңызда  MasterCard  неме-

се  Visa  халықаралық  жүйесінің  карта-

сы  болған  жағдайда  жоғарыда  айтып 

кеткен  қиыншылықтар  туындамайды. 

Әлемнің  көптеген  мемлекеттерінде  төлем 

картаға  қалаған  затыңызды  сатып  алып, 

картамен  қалаған  қызметтің  ақысын 

төлей  аласыз.  Мәселен,  кафедегі  неме-

се  мейрамханадағы  шотыңыздан  бастап, 

такси  қызметі  мен  кішігірім  дүкендерде 

сатып  алған  заттарыңызға  дейін.  Ал  ше-

телге  шығатын  адамдардың  басым  бөлігі 

банкоматтардан  қолма-қол  ақша  алудан 

гөрі,  шотты  төлем  карталармен  төлегенді 

ұнатады. 

***

Алайда төлем картаны пайдаланып, қолма-

қол  ақшаның  қомақты  сомасын  шетел-

ге  шығаруға  болмайды,  деп  ескертеді 

қаржыгерлер. Өйткені кейбір мемлекеттер-

де қолма-қол ақша алуға шектеу қойылған. 

Әдетте,  шектеуді  карталарды  шығарған 

банктер  де,  клиенттерге  банкоматтардан, 

ақша  алу  орындарынан  қолма-қол  ақша 

алуға мүмкіндік беретін эквайер банктер де 

қояды. Шектеу белгілі бір уақытқа (бірнеше 

тәулік, апта немесе ай болуы мүмкін) неме-

се  бір  операция  бойынша  берілетін  ақша 

сомасы  бойынша  қойылады.  Мәселен, 

егер  1  транзакцияға  300  АҚШ  долла-

ры  мөлшерінде  шектеу  қойылса,  500  дол-

лар алу үшін сіз екі транзакция жасауыңыз 

қажет.  Шетелге  шыққанда  осыны  естен 

шығармаған жөн. 

***

Шетелге  шықпастан  бұрын  бірінші  кезекте 

қандай  картаны  алған  жөн  деген  сауал  ту-

ындайды?  Мамандардың  айтуынша,  түрлі 

транзакциялар  үшін  әртүрлі  карталардың 

болғаны жөн. 

—  Мәселен,  мейрамханаларда,  түнгі  клуб-

тарда,  кішігірім  естелік  заттарын  сататын 

дүкендерде, азық-түлік дүкендерінде тран-

закция жасау үшін бөлек карта ұстаған жөн, 

— дейді 

қазкоммерцбанктің банк карта-

лары департаментінің директоры Инес-

са ЕсПЕНбЕТовА. — Бұл картаға өзіңіз шек-

теу қоя аласыз, мәселен, аптасына 500 USD. 

Ал қонақүйлерде, автокөліктерді жалға алу 

орындарында,  зергерлік  дүкендерінде,  әуе 

билеттерін  сатып  алу  орындарындарында 

транзакция үшін басқа картаны пайдалануға 

болады.  Ол  картаға  ақша  жұмсау  жағынан 

шектеу қоймасаңыз да болады. Төлем кар-

таларды  пайдалануды  осылай  бөліп-бөліп 

қойсаңыз,  алаяқтық  операцияларға  ілігу 

тәуекелділіктері де төмендейді.

***

Тағы бір ескертетін жайт, сапарға шықпастан 

бұрын төлем карта мерзімін тексеріп алған 

жөн.  Егер  картаның  мерзімі  сапар  ба-

рысында  бітетін  болса,  картаны  шетелге 

шықпастан  бұрын  қайта  шығартып  алған 

жөн!  Халықаралық  төлем  жүйесінің  қай 

түрі қандай мемлекетте жиі қолданылатыны 

белгісіз  болғандықтан  банкирлер  бір 

карталық  шотқа  екі  картаны  тіркеуге  кеңес 

береді. Мәселен, MasterCard және Visa. 

***

Картаны  банкомат  «жұтып»  немесе, 

керісінше,  мониторға  бір  сөздерді  жа-

ДҮНИЕ ЖҮЗІЛІК КАРТАНЫ 

ТӨЛЕМ КАРТАМЕН ШАРЛАП ӨТУ 

...Даяшы сасқалақтап тұрып, маған төлем картаны қайтарды да, «нэма. 

нэма» деді. Сонымен, шот төленген жоқ. Белградтағы баршылық білетін 

мейрамхананың (немесе сербияша — кафана) қожайыны қолына 

терминалды алып, жүгіріп келді. Терминал батырмалы белгілері бар 

төлем карталарды ғана қабылдайтынын ым-ишаратпен түсіндірді. Ал 

менің картамда — чип пен магнитті жолақ.

зып,  ақша  бермей,  кері  шығарып  таста-

уы да мүмкін. Ал содан кейін, ақша шоттан 

шығарылып  тасталды  ма,  әлде  жоқ  па  деп 

тағы  мың  ойланасыз.  Алайда  ұялы  теле-

фон роумингке қосылған болса, және SMS-

хабарлама қызметі қосылған жағдайда, кез 

келген жасалған транзакция туралы ақпарат 

бірден  клиенттің  ұялы  телефонына  келіп 

түседі. Сондықтан ҚАЗКОМ мамандары ше-

телге  шығатын  әрбір  адамға  SMS-банкинг 

қызметіне  қосылуға  кеңес  береді.  Әсіресе, 

Тайланд,  Сингапур,  Малайзия,  Индонезия, 

АҚШ, Ұлыбритания, Ресей және Украинаға 

шығатындар. Өйткені аталған мемлекеттер-

де төлем карталармен жасалатын алаяқтық 

операциялардың саны өте жоғары. 

***

Шетелге шығатын адамдар тағы бір мәселеге 

алаңдайды: төлем картаны пайдаланғанда, 

конвертациямен 

қиыншылықтар 

бол-

май  ма?  ҚАЗКОМ-ның  барлық  карталары 

халықаралық, сондықтан конвертация бой-

ынша қиыншылықтар туындамайды. Карта-

дан  ақша  алғанда  немесе  қалағаныңызды 

сатып  алғанда,  кез  келген  сома  жергілікті 

валютаға  автоматты  түрде  конвертацияла-

нады.  Алайда  шетелге  жиі  шығатын  кли-

енттерге  ҚАЗКОМ  мультивалюталық  кар-

та  ұсынады.  Бұл  картаның  артықшылығы 

—  карта  түрлі  валютадағы  (еуро,  доллар 

және теңге) үш шотқа қосылады. Мәселен, 

егер  клиент  ақшаны  Еуро  аймақтың  тер-

риториясында  жұмсаса  немесе  алса,  оның 

конвертация  бойынша  қосымша  шығыны 

болмайды. Тек карта шотында еуро валюта-

сында қаражат болса, болғаны. 

Айта  кететін  жайт,  банктер  (соның  ішінде, 

ҚАЗКОМ  да)  Visa  Classic,  MasterCard 

Standard және одан жоғары дәрежелі карта-

ларды шығарғанда, халықаралық AIG Assist 

сақтандыру  полисін  де  шығарады.  Аталған 

полис  арнайы  шетелде  қолданылады, 

қайғылы  оқиға  болған  жағдайда  неме-

се  клиент  ауырып  қалғанда,  аталған  по-

лис  оның  шығынын  өтейді.  Шетелге  шығу 

үшін  визаны  рәсімдегенде,  көптеген 

мемлекеттердің  елшілігі  сапар  уақытысына 

сақтандыру  полисін  талап  етеді.  Картамен 

бірге  берілетін  полистің  артықшылығы  — 

ҚАЗКОМ-ның  AIG  Assist  атты  сақтандыру 

полисін картаның толық мерзімі бітпейінше, 

пайдалануға болады. Ал полистегі сома 6,5 

млн.  теңгеден  жоғары  (бұл  Шенген  және 

т.б.  елдерге  виза  алу  үшін  жеткілікті).  Ше-

телде медициналық көмек алу өте қымбат, 

ал, егер сізге кенеттен медициналық көмек 

қажет  болып  қалса,  полисте  көрсетілген 

ережелердің  шеңберінде  сіз  сол  полистің 

көмегіне сүйене аласыз. 

***

Саяхатшылардың  жиі  қоятын  тағы  бір  сау-

алы,  егер  клиент  картаны  ұрлатып  немесе 

жоғалтып алса, не істеу қажет? 

— Бұл жағдайда, бірден банкке, Call Center-

ге  хабарласу  қажет,  дейді  Еспенбетова  ха-

КАРТАЛАР

КАРТАЛАР