Ғылыми педагогикалық журнал

Равитие детей младшего дошкольного возраста в дошкольном учреждении 
9 
дошкольного  воспитания  и  обучения  Республики  Казахстан.  Инновационные 
преобразования  в  содержании  дошкольного  образования  вызваны  следующими  
факторами:  
- 
в соответствии с изменениями в окружающем мире и достижениями базовых 
наук  осуществляется  обновление  учебного  материала:  включаются  новые 
разделы,  темы,  понятия,  необходимые  для  жизни  в  современном  обществе, 
имеющие общекультурное значение и исключаются устаревшие разделы и темы;  
- 
в современных условиях система образования является основной социальной 
средой  для  подрастающего  поколения.  Главное  условие  функционирования 
данной среды – здоровьесбережение. Здоровье и здоровый образ жизни признаны 
важнейшими ключевыми результатами качественного образования, в связи, с чем 
в  содержание  дошкольного  образования  должен  быть  включен  валеологический 
компонент; 
- 
усилилось влияние на содержание дошкольного образования новых средств 
и технологий деятельности (Интернет, информационные технологии, СМИ, т.д.), 
благодаря  чему  создана  новая  обучающая  среда  для  детей  с  раннего  возраста. 
Современные информационные технологии конструктивно влияют на содержание 
дошкольных образовательных программ; 
- 
разрабатывается  деятельностный  компонент  содержания  дошкольного 
образования:  в  обязательный  минимум  содержания  дошкольного  образования 
включаются  специально  отобранные  способы  деятельности,  техники  и 
технологии,  ключевые  компетенции  и  иные  процедурные  элементы,  которыми 
необходимо овладеть дошкольнику[3].  
Использование  педагогами  новых  информационных  и  образовательных 
технологий  ведет  к  созданию  специально  организованной  среды  развития, 
направленной  на  приобретение  детьми  определенных  знаний,  умений,  навыков, 
компетенций,  в  которой  цели,  содержание,  методы  и  организационные  формы 
обучения будут подвижными и доступными для изменения в рамках дошкольной 
организации. 
Системная  модернизация,  характеризующая  дошкольное  образование  в 
Казахстане,  меняет  условия  развития  личности  дошкольников.  В  данной  связи 
воспитатели  должны  создавать  условия  по  формированию  раннего  развития 
детей. 
Четкая трактовка понятия «раннее развитие ребенка» до сих пор еще не дана, 
но подразумевается создание такой окружающей среды вокруг ребенка, в которой 
он  сможет  полноценно  развиваться  и  вовремя  начать  использовать  свои 
возможности.         
К существенным признакам раннего развития дошкольников относят уровень, 
определяемый комбинацией следующих выполняемых умений и навыков: 
- 
способность выполнять специальные задания; 
- 
способность ориентироваться в новых предметных условиях; 
- 
способность устанавливать зрительный и эмоциональный контакт; 
- 
диапазон и широта знаний и умений. 
Цель  раннего  развития  дошкольников  -  развивать  природную  потребность 
ребенка в познании, совершенствовать его исследовательские способности. 
Следуя данной цели, воспитателю необходимо придерживаться такой логики 
в  разработке  конспектов  занятий,  которая  ориентирована  на    продвижение 
дошкольника к собственному развитию: от воспроизводящих –  к самостоятельно-

Айтымова А.М., Байбурина А.Н., Айкенова Ж.А. 
10 
алгоритмическим    –  далее  к  творческим  –  наконец,  к  исследовательским 
заданиям.  
По  формированию  раннего  развития  детей  дошкольного  возраста,  можно 
выделить следующие направления развития личности ребенка: 
Развитие познавательной сферы дошкольников направлено:  
- 
на  потребность  овладеть  знаниями  и  способами  деятельности.  Малыш 
овладевает  родным  языком.  Он  учится  не  только  понимать  речь,  но  осваивает 
фонетику  и  грамматику  родного  языка.  Совершенствуется  восприятие  цвета, 
формы,  величины,  пространства,  времени.  Развиваются  виды  и  свойства 
внимания,  памяти,  воображения.  Речь  превращается  в  орудие,  средство 
мыслительной деятельности.  
Появление  новых  видов  деятельности  у  дошкольников  влечет  за  собой 
формирование  новых  мотивов;  игровых,  трудовых,  учебных,  к  процессу 
рисования и конструирования. 
Развитие интеллектуальной сферы дошкольников направлено: 
- 
на развитие мыслительных навыков: анализ, синтез, сравнение, обобщение;  
- 
на развитие познавательных процессов: внимания, памяти, речи, мышления;  
- 
на  развитие  следующих  умений:  применение  знаний  в    различных 
ситуациях. 
Малыш  начинает  играть,  рисовать,  конструировать,  выполнять  трудовые 
поручения. 
Развитие мотивационной сферы дошкольников направлено: 
- 
на  готовность  осознания  своего  Я,  своей  активность,  деятельности, 
самооценки; 
- 
на  выявление  творческого  подхода  при  решении  задач  любого  уровня 
сложности. 
Ребенок  начинает  сознавать  свои  желания,  действия,  осознавать  себя 
субъектом  деятельности  и  отделять  действие  от  предмета.  По  отношению  к 
сверстникам развиваются мотивы самоутверждения и самолюбия.  
Развитие эмоциональной сферы дошкольников направлено на: 
- 
на формирование личностного новообразования – гордости за собственные 
дотижения;  
- 
на формирование самооценки, которая развивается в дошкольном возрасте 
по следующим направлениям; 
1)  Возрастает  число  качеств  личности  и  видов  деятельности,  которые 
оценивает ребенок; 
2)Самооценка от общей переходит к дифференцированной; 
3) Возникает оценка себя во времени. 
По мнению А. В. Батаршева, самооценка – это оценка личностью самого себя, 
своих  возможностей, психологических  качеств,  своих  жизненных  целей  и  места 
среди других людей. От нее зависит взаимоотношения человека с окружающими, 
его критичность, требовательность к себе, отношение к успехам и неудачам [4]. 
Главным  достижением  дошкольного  возраста  является  четкая,  уверенная,  в 
целом  эмоционально  положительная  самооценка,  что  конечно  же  является 
немаловажным фактором в дальнейшем развитии будущего у  ребенка. 
Главная идея раннего развития как отмечает М. Ибука  - это то, что в первые 
три года у человека формируется мозг. К двум годам мозг сформирован на 50%, к 
трём  -  на  80%.  Закладываются  будущие  основы  здоровья,  мышления,  разных 

Мектеп жасына дейінгі экологиялық тәрбие 
11 
навыков,  приспособленности  к  жизни  основы  здоровья,  мышления,  разных 
навыков,  приспособленности  к  жизни.  Поэтому  очень  важно  в  эти  первые  три 
года помочь формированию мозга. Как? 
Первое  -  это  стимулы,  которые  воспринимает  мозг,  помогают  его 
формированию. Это изображения, звуки, прикосновения и т.п. То есть, у ребёнка 
должна  быть  комната  с  картинками,  музыкой,  яркими  игрушками,  свобода 
движения,  побольше  общения  с  другими  людьми  начиная  с  самого  рождения. 
Тихая комната с белыми стенами - это вредно! Пелёнки, которые больше похожи 
на смирительную рубашку - тоже вредно! 
Второе  -  как  можно  раньше  подсовывать  ребёнку  различные  игрушки  и 
занятия, вроде рисования, лепки, игры на музыкальных инструментах, велосипед, 
ролики, плавание и всё такое. Главное здесь не то, что в год или два ребёнок легче 
и  лучше  (чем  в  четыре  года)  научится,  например,  ездить  на  велосипеде  или 
рисовать, а в том, что это очень поможет развитию ребёнка [5]. 
Таким  образом,  одновременно  осваивая  цели  и  мотивы  всех  этих  видов 
деятельности,  у  дошкольников  формируются  определенные  навыки,  умения, 
способности  и  личностные  качества  (настойчивость,  организованность, 
общительность, инициативность, трудолюбие). 
 
 
 
Литература: 
1.
 
Программа воспитания и обучения детей младшего дошкольного возраста (от 3 до 5 лет) 
«Зерек бала» - Астана, 2013. - 49 с. 
2.
 
ГОСО РК «Дошкольное воспитание и обучение» - 2012. Астана. – 36 с. 
3.
 
Концепция  развития  образования  Республики  Казахстан  до  2015  года  //  Казахстанская 
правда, 2004. – 25 февраля.- С.16 – 18.  
4.
 
А.В. Батаршев. Диагностика способности к общению .- Питер, 2005. - 176 с. 
5.
 
Масару Ибука. После трех уже поздно: Пер. с англ. - М.: РУССЛИТ, 1991. - 96 с. 
 
 
 
УДК 372 
 
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ 
 
Алдабергенова Ғ.Т. 
(Саумалкөл қазақ орта мектебі, Айыртау ауданы, СҚО) 
 
 
 
Қазіргі таңда адамзат ауасын жұтып,суын ішіп отырған табиғат Ананы қорғап, 
аялау  барша  жұртқа  тіршілік  қамы,  табиғи  қажеттілік.  Сондықтан  да 
бүлдіршіндерді  айналадағы  табиғи  ортамен  үнемі  қарым-қатынаста   болуға 
үйрету,  олардың  ұғымдарын  қалыптастыру,  табиғатқа  деген  жанашырлыққа  
тәрбиелеу қазіргі мектепке дейінгі тәрбие ісінің өзекті тармақтарының бірі болып 
табылады.  Табиғатпен  таныстыру  -   балалардың  танымын  дамытудың  басты 
құралдарының бірі. Мектепке дейінгі тәрбиенің мақсаты - табиғатты аялап, оны 
қамқорлыққа алып күту, табиғат жөнінде қарапайым білім бере отырып, тірі және 
өлі  табиғаттағы  құбылыстар  жөнінде  қарапайым  ұғымдар  қалыптастыру.  Мұнда 

Алдабергенова Ғ.Т. 
12 
балалардың  қоршаған  орта  жөніндегі  ұғым  түсініктерін  байытатын  жалпы  және 
нақты  ғылыми  мәліметтер  алуының  маңызы  зор.  Табиғатпен  таныстыру 
барысында  "Табиғат  бүкіл тіршілік атаулының алтын ұясы, тал бесігі, өсіп өнген 
мекені"  екендігі  жөнінде  нақты  түсініктер  беріледі.  Мектеп  жасына  дейінгі 
балалардың  тірі  және  өлі  табиғатқа  деген  сүйіспеншілік  қарым-  қатынасын 
тәрбиелеу  мақсатында  табиғатпен  таныстыру,  яғни  табиғатты  қорғау  -  
экологиялық  тәрбие  мен  білім  беру  жұмыстары  арқылы  жүргізіледі.  Мектеп 
жасына  дейінгі  балаға  экологиялық  тәрбие  беру  маңыздылығы.  Табиғат  әлемі 
таңғажайып және керемет. Дегенмен, барлығы бұл сұлулықты, аспан, су, жапырақ 
түстерінің алуандығын көре білмейді. Табиғат балаға күнделікті әсер етеді. Бірақ 
балалар  көп  нәрсені  байқай  бермейді,  үстірт  қабылдайды.  Табиғат  сұлулығы 
рухани  қайырымдылыққа  тәрбиелеуде  үлкен  рөл  атқарады,  яғни,  балаларды 
мейірімділікке, адамгершілікке, жақын адамдарға қамқор бола білуге көмектеседі. 
Балалар  үшін  табиғат-бұл  әр  түрлі  табиғи  құбылыстарды  танудың  және  сөздік 
қорын байыту көзі. Бұл - балалардың сөйлеу және ойлау қабілетінің дамуына ең 
қолайлы  және  пайдалы  фактор.  Табиғат  баланың  тұлғалық  қалыптасуына  зор 
ықпал  етеді.  Баланың  қандай  болып  өсуі   бізге,  ересектерге  байланысты. 
Балабақша  балаларының  экологиялық  тәрбиесі  алуан  түрлі  ықпал  ету 
құралдарының  көмегі  арқылы  іске  асырылады:   саяхат;  мұражайларға  бару; 
мақсаттық   серуен;  телебағдарламалар,  бейнефильмдер;  табиғат   туралы  көркем 
әдебиеттер;  суреттерді,  фотосуреттерді,  иллюстрацияларды  тамашалау;  музыка 
тыңдау;  дидактикалық   ойындар,  мақал-мәтелдер.  Мектепке  дейінгі  жастағы 
балаларға  адам  мен  табиғат  арасындағы  қарым  -  қатынасты  анықтайтын 
экологиялық  тәрбие  беруге  байланысты  мектепке  дейінгі  тәрбие  мекемелердің 
алдында негізінен мына төмендегі міндеттер: 
-
педагогтардың экологиялық тәрбие беру жөнінде білім деңгейін көтеру; 
-
балаларды айналамен таныстырудың бағдарламасын, олардың ата-аналарына 
насихаттау; 
-
әртүрлі жастағы балалар топтарындағы оқу-тәрбиелік жұмыстар; 
Қоршаған  ортаны  аялауға  деген  адамның  саналы  көзқарасын  қалыптастыру 
оның  бала  кезінен  ерте  басталуы  тиіс.  Баланың  дүниеге  келгеннен  кейінгі 
алғашқы 7 жыл оны тәрбиелеу мен оқытудағы ең басты кезең болғандықтан оны 
ескерусіз  өткізіп  алуға  болмайды.  Баланың  болашағы  сол  кезеңде  алған 
тәрбиесіне  өте  байланысты.  Олай  болса  адамзаттың  рухани  және  материалдық 
жағдайы  осы  кезеңде  алған  тәрбие  негіздеріне  тәуелді.  Сұлулыққа  тәрбиелемей 
тұрып  жақсы  ниеттегі,  адамгершілігі  бар,  шығармашылықпен  жұмыс  істейтін 
адамды  қалыптастыру  мүмкін  емес.  Сұлулық  бала  бойында  қуаныш  сияқты  ең 
жақсы  сезімдерді  тудыра  отырып,  баланың  белсенді  түрде  шығармашылықпен 
жұмыс  істеуі  мен   денсаулығына  оң  ықпалын  тигізеді.  Бірақ  бала  мұның  бәрін 
сезіну  үшін  сұлулықты  өз  көзімен  көріп,  оны  қабылдай  білуі  керек.  Балалар 
тәрбие  арқылы,  ересектердің  өнегесі  арқылы  дүниені  таниды,  көруді,  сезінуді, 
тыңдауды  үйренеді.  Тәрбиелеуші  жақсы  өнегені  беруге  неғұрлым  қабілетті 
болса,балада соғұрлым көбірек үйренеді. Баланың өміріндегі алғашқы қабылдаған 
қуанышты сәттер оның болашақтағы өміріне жағымды бағыт бере отырып, өмір 
бойы есінде қалады. Жаңа ғасырда  табиғатсыз баланы тәрбиелеуді көз алдымызға 
елестете  алмаймыз.  Сондықтан  да  мектепке  дейінгі  тәрбие  ісінің  негізгі 
міндеттерінің бірі  "Балаларды айналамен таныстыра отырып, оларға экологиялық 
тәрбие беру" болып табылады. Баланы өз туған өлкесінің табиғатын сүюге, оны 

Мектеп жасына дейінгі экологиялық тәрбие 
13 
аялай  білуге,  оны  қорғауға  қызығушылығын  арттырып,  жауапкершілігін 
күшейтуге,  табиғатпен  бірге  өмір  сүретінін  сезінуге  үйрету  мақсат.  Балалармен 
жұмыс  істеу  барысында  сабақ  өтілетін  бөлме  ғана  емес,  сонымен  қатар  мекеме 
орналасқан  ғимарат  та  әсем  болуы  керек.  Егер  балалар  сұлулықты  өмірден  өз 
көздерімен  көре  отырып,оның  өмірімен  байланысын  сезіне  білсе,  онда  олар 
сұлулықтың  бар  екеніне  сенеді.  Балаларды  табиғатқа  деген  сүйіспеншілікке 
тәрбиелеу  барысында  оларды  сұлулықты  көріп  қана  қоймай,  сол  сұлулық 
жолында еңбектене білуге үйретудің маңызы зор. Біз табиғи факторлар - су, ауа, 
күнді  қолдана  отырып  экологиялық  тәрбие  мәселелерін  шешеміз.  Балаларды 
өсімдіктер және жануарлар әлемімен таныстыру арқылы,оларды күтіп баптаудың 
жолдарын  үйрете  отырып,  оларды  аялай  білуге  тәрбиелейміз.  Балалар  тірі  және 
өлі  табиғат  арасында,  тірі  организм  мен  олардың  өмір  сүру  ортасындағы 
байланыстарды  орнатуды  үйренеді.  Бала  дүниеге  келгеннен  бастап  табиғатпен 
байланыста  болады.  Табиғат  баланың  ақыл   ойының  балалық  деңгейден  нақты 
түсініктер  бойынша  қалыптасқан  жоғары  деңгейге  жеткізетін  қор  болып 
табылады. Ол әртүрлі табиғи құбылыстарды жете түсінуді, өз ойын жеткізе білу 
өнерін  дамытады.  Табиғатты  танып,  білу  мектепке  дейінгі  жастағы  баланың 
бойында  табиғатпен  эстетикалық  қарым  қатынас  жасаудың  базасын  құрайтын 
экологиялық  тәрбиені  бере  отырып,  сонымен  бірге  оны  қорғай,  аялай  білуге 
үйретеді.  К.Д.  Ушинский  "Баланы  табиғатпен  жастай  таныстыра  дамыту,  оның 
өзіндік логикалық ойлауын, сөздік қорын, санасының жетілуіне әсері мол екенін 
атап  көрсеткен.  Логикалық  ойдың,  пікірдің  дамуы  баланың  келешекте  рухының 
жоғары  болуына,  батыл  пікір,  нақты  шешім  айтуына  және  оны  дәлелдеп  беруге 
жетелейді.  Экологиялық  тәрбие  жұмысы,  тәрбиенің  негізгі  салалары  болып 
есептелетін  адамгершілік,  эстетикалық,  еңбек  тәрбиелерінің  желісінде  және 
халықтық  педагогиканың  қайнар  бұлағын  пайдалана  отырып  жүргізсе, 
айналадағы орта, табиғат жайындағы жалпылама ұғымдар нақтыланып, қалыптаса 
береді. 
Экологиялық тәрбие жұмысына орай көрнекіліктерді қолдана отырып, табиғат 
бұрышының жабдықталуына байланысты конкурстар ұйымдастырылып экология 
проблемалары  туралы,  жағымды  және  жағымсыз  әрекеттер  бейнеленген 
картиналар  пайдаланылғаны,  ата  аналар  мен  тәрбиешілердің  бірлескен 
жұмысының  нәтижесінде  табиғат  туралы  шағын  кітапхананы  өлі  және  тірі 
табиғатпен  жабдықтау  арқылы  көрме  ұйымдастырылды.  «Алтын  күз»,  «Құстар 
күні»,  «Табиғатты  сүйеміз»,  т.б  ертеңгіліктер  бала  еңбегімен  ұштасып,  әр 
педагогтың  ізденімпаз  әрекеті  ғана  болашақ  табиғат  жанашырын  тәрбиелей 
алады.  Өсімдіктер  туралы  ұғымдары  кеңейтіліп,оның  ішінде  күнбағысқа  т.б. 
өсімдіктерге тоқтала, оның күнге қарап өсуіне байланысты аталатын және дәнінен 
май  сығып  алып,  күнделікті  өмірде  пайдаланатындығын  айтып  әңгімелеу, 
олардың сондай-ақ өсуі үшін белгілі бір жағдайлар-топырақ, ылғал, күннің нұры, 
жылуы  керек  екені  түсіндіріледі.  Кейбір  жануарлардың  өсіп  дамуы  жөнінде 
балалардың  білімі  толықтырылады,  құстар  жұмыртқалайды,  балапан  басып 
шығарады, оларды азықтандырып асырайды және түйе ботасын, сиыр бұзауын, ит 
күшігін,  мысық  баласын  өз  сүтімен  асырайтындығы  түсіндіріледі.  Балалардың 
жабайы хайуандар    (қасқыр, аю, түлкі, қоян, кірпі) олардың тіршілігі, қорек табу 
әрекеті  жөніндегі  ұғымдары  кеңейтіледі.  Адамгершілік  тәрбиесінің  мәнісі 
баланың  адамдарға,  айналадағы  ортаға,  туған  өлкенің  табиғатына  деген 
сүйіспеншілігін,  қамқорлығын  арттыруды  көздейді.  Табиғат  –  ортақ  үйіміз. 

Алдабергенова Ғ.Т. 
14 
Қазіргі уақытта әлемдегі экологиялық жағдай адам көзқарасының өзгеруін талап 
етеді. Өсіп келе жатқан ұрпақ бойында жаңа экологиялық сезім қалыптастырылуы 
керек. Экологиялық тәрбие мен білім беру – қазіргі таңдағы айқын бағыттардың 
бірі.  Сондықтан  баланы  сәби  кезінен  экологиялық  мәдениеттілікке  тәрбиелеуге 
баса назар аударамын. Мектепке дейінгі ұйымдарда экологиялық тәрбие берудің 
ең  маңызды  міндеті  –  балаларды  табиғат  әсемдігін  көруге,  оған  қамқор  бола 
білуге  үйрету.  Экология  саласы  бойынша  нақты  білім  беріп,  өңірімізде 
қолданылатын табиғат ресурстары шектеулі екенін түсіндіріп отырамын. Баланы 
табиғатты  пайдаланып  қана  қоймай,  оған  қамқор  болуға,  оны  күтіп,  аялауға 
үйретемін. Осы  міндеттерді  жүзеге  асыру  үшін  балалардың  экологиялық 
білімдерін  қамтамасыз  ететін  пәндік-дамытушы  орта  құрып,  “Экологиялық 
соқпақ”,  “Қызыл  кітап”,  “Дәрілік  өсімдіктер”  орталығы  мен  “Тірі  табиғат” 
бұрышын ұйымдастырдым.  
Үлестірмелі  материалдар  жинақтап,  алға  қойған  мақсатымды  (суреттер 
жинағы,  табиғат  туралы  мақал-мәтелдер,  оған  байланысты  тыйым  сөздер, 
слайдтар) көрсетіп, олардың қоршаған ортаны әртүрлі қалыпта тануын (бақылау, 
еңбек,  табиғат  бұрышы,  т.б.)  тақырыптық  серуендер  арқылы  жүзеге  асырамын. 
Экологиялық  тақырып  аясындағы  бағдарламаны  басқа  ұйымдастырылған  іс-
әрекеттермен  сабақтастырамын,  ата-аналармен  осы  тақырыпта  ағартушылық 
жұмыстарын жоспарлап өткізіп тұрамын. Педагогтер балаларды табиғатпен тығыз 
байланыста  болуын  қадағалай  отырып,  түрлі  табиғи  материалдардан  (ағаш 
қабығынан,  бұтақтан,  жапырақ,  жаңғақтан,  т.б.)  әртүрлі  бұйымдар  жасалып, 
көрмелер  ұйымдастырамыз.  “Табиғат  –  біздің  досымыз”,  “Табиғатты  аялайық” 
атты суреттер бәйгесі жиі өткізіледі. Осы экологиялық соқпақта ашық сабақтар, 
бақылаулар, іс-тәжірибелер, т.б. шаралар өткізіледі. 
Осы  атқарылып  жатқан  жұмыстардың  барлығы  балаларды  қоршаған  ортаға 
саналы,  мейірімді  көзбен  қарауға,  табиғат  аясында  тазалықты  сақтауға,  онымен 
етене  қарым-қатынас  жасауға,  туған  өлкесінің  сұлулығына  деген 
сүйіспеншіліктерін  тәрбиелеуге  бағытталған. Мектепке  даярлық  тобының 
балалары  жыл  соңында  табиғат  құбылыстарын  бақылау  кезінде  өз  сезімдері 
жайлы айта білуге, орманды қайта келтіру, су көздерін тазарту, сирек кездесетін 
жануарлар мен өсімдіктерді қорғауды үйренді. 
Өйткені,  экологиялық  тәрбие  –  баланың  қоршаған  ортаға  құрметін  арттыру 
үшін  маңызды.  «Жұмыла  көтерген  жүк  жеңіл»  демекші  бала  тәрбиелеудегі 
осындай міндеттерді іске асырушылар – мектепке дейінгі мекемелер мен отбасы. 
Осы  екі  арнада  жүргізілетін  тәлім  -  тәрбие  сабақтаса,  ұштаса  өткізілгенде  ғана 
көздеген  мақсат  нәтижелі  болары  өзсіз.  Бүгінгі  жаңа  қоғам  мүддесіне  лайықты, 
жан  -  жақты  жетілген,  бойында  ұлттық  сана,  ұлттық  психология  қалыптасқан 
ертеңгі  қоғам  иегері  боларлық  парасатты  азамат  тәрбиелеп  өсіру  –  отбасының 
балабақшаның, барша халықтың міндеті. 
 
 
 

жүктеу/скачать 2,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: