Оқушыларды критериалды бағалау жҥйесі: апробация және енгізу Можаева Ольга Ивановна Шилибекова Айдана Сенбековна
жүктеу/скачать 1,07 Mb. Pdf көрінісі
|
| Оқушыларды критериалды бағалау жҥйесі: апробация және енгізу Можаева Ольга Ивановна Шилибекова Айдана Сенбековна • Түрлі елдердің бағалау жүйесінің тәжірибесі мен әдістемесі зерделенді • Қазақстанның қазіргі қолданыстағы бағалау жүйесіне талдау жүргізілді: «күшті» және «әлсіз» жақтары анықталды • ЭЫДҰ (2014) ұсыныстары пайдаланылды • Бағалау жүйесін дамытудың басымдылықтары анықталды • Жаңа критериалды бағалау жүйесінің әдістемесі құрастырылды және кеңінен талқыланды • Бағалау жүйесін жүзеге асырудың механизмі құрастырылды • Нұсқаулық-әдістемелік база құрастырылуда • Критериалды бағалау жүйесін апробациялау және бағалау жүйесінің тиімділігін зерттеу
Мектепішілік бағалаудың халықаралық тәжірибелеріне талдау (Финляндия, Сингапур, Англия, Гонконг, АҚШ, ТМД елдері және т.б.) Мектепішілік бағалауды тҥсіну мен қолданудың жалпы тәсілдері: 1. Критерийлерге негізделген бағалау 2. Оқу мен оқыту барысында мәліметтер жинақталады және мҥмкіндік береді: - оқушының білім деңгейінің қай кезеңде екенін анықтайды - оқушылар мен ата-аналарға оқытудың қалай ӛтіп жатқаны туралы кері байланыс беріледі - білім берудің жоспарланған нәтижесіне жету үшін жеке қолдау кӛрсетіледі
- оқушылардың қажеттіліктері мен күтілетін нәтижелерін есепке ала отырып, оқытуға түзетулер енгізу үшін - оқушыларды жоғары нәтижеге жетуге ынталандыру үшін - барлық қызығушылық танытушы тараптарға оқушылардың бағасы бойынша есептер дайындау үшін - оқу бағдарламалары мен жоспарларды жетілдіру ҥшін қолданылады.
Қазақстандағы бағалау жҥйесіне талдау (аналитикалық зерттеу нәтижесі бойынша) Қазақстан Республикасындағы 2015-2020 жж білім беруді жаңартудың стратегиялық бағыттары, 2014 Ҧлттық білім беру саясатына шолу. Қазақстандағы орта білім беру, 2014 Қазақстан Республикасындағы білім беру жҥйесінің дамуы мен жағдайы туралы ҧлттық баяндама (2014 жылдың нәтижесі бойынша) «Мұғалімдердің қойған бағасы олардың алған білімдері мен дағдыларының анық көрінісін қамтамасыз ете алмайды » «Мектепте алған бағамен сыртқы бағалау нәтижелері арасында корреляциялық байланыс жоқтығы ескертіледі… Қазақстанда оқу үлгерімі нашар оқушыларды жүйелі қолдау қарастырылмаған …» Э Ы ДҦ Д ҤН И ЕЖҤ ЗІЛІ К Б АН К АҚ П АРАТТЫҚ АН АЛИ ТИ К АЛЫ Қ О РТАЛЫ Қ «… оқу жетістіктерінің деңгейі әлі де болса белгісіз … ағымдағы бағалаудың сапасына мониторинг жасайтын қолданыстағы механизмдерді шектеулер бар» «… бағалау критерийлерінің, күтілетін нәтижелердің, бағалау тәсілдерін қолданудың толық сипаттамасы жоқ» Н АЗ АРБ АЕВ УН И В ЕРСИ ТЕТІ «Баға қою үшін анық критерийлер жоқ болғандықтан … әдетте, бағалар мұғалімнің еркімен қойылады. … Қолданыстағы білімді бағалау жүйесіне міндетті түрде радикалды өзгертулер енгізу аса қажет» «ОЖСБ-дың орташа балы бойынша көрсеткіштердің төрт жыл ішінде төмендегені байқалады: 2012 ж. – 51,6; 2013 ж. – 35,81; 2014 ж. – 39,58; 2015 ж. – 37,36» «… ОЖСБ жоғары балл алған оқушылардың тоқсандық бағалары төмен немесе керісінше» 9-сынып оқушыларының оқу нәтижелері мен сыртқы бағалау нәтижелерінің анализі – ОЖСБ-2015 SABER, Оқушыларды бағалау. Ел бойынша есеп – Қазақстан, 2012 Жаңа критериалды бағалау жҥйесінің әдістемесі қҧрастырылды және кеңінен талқыланды ЭЫДҦ ҧсыныстары Мақсаттардың айқындығын және түрлі баға түрлерін дұрыс қолдануды белгілеуі Мұғалімдердің бағаны кӛтеріп қоюына тосқауыл қоюы Ата-аналар үшін маңызы бар оқушылардың оқу үлгерімі туралы есептер беруі Критерийлер негізінде бағалау жүйесін енгізуі және осыған сәйкес мұғалімдерді даярлауды қамтамасыз етуі қажет.
Бағалаудың мақсатын, кӛрінісін, миссиясын жаңарту Бағалау қҧрылымын, қҧралдары мен критерийлерді қҧрастыру 1. Критериалды бағалау – белгіленген критерийлер негізінде білім алушылардың нақты қол жеткізген нәтижелерін оқытудың күтілетін нәтижелерімен сәйкестендіру үдерісі. 2. Мақсаты бағалау критерийлерінің негізінде білім алушылардың оқу жетістіктері туралы шынайы ақпарат алу және оқу үдерісін жетілдіре түсу үшін оны барлық қатысушыларға ұсыну. 3. Бағалау нәтижелері тӛмендегілер үшін қолданылады: оқу мен оқытуды түзету, оқушыларды ынталандыру, есеп беруді дайындау, оқу бағдарламалары мен оқу жоспарларын жетілдіру 1. Бағалаудың екі түрі қолданылады: қалыптастырушы және жиынтық бағалау 2. Анық және түсінікті бағалау критерийлері құрастырылады 3. Бағалау рәсімдерін жүзеге асыруда анықтық пен объективтілікке қол жеткізіледі 4. Бағалаудың стандартталған құралдары құрастырылады Мҧғалімдерге жҥйелі қолдау кӛрсету 1. Біліктілікті арттыру курстары ұйымдастырылады 2. Мұғалімдерге бағалау бойынша толық нұсқаулық-әдістемелік материалдар кешені ұсынылады 3. Онлайн қолдау кӛрсету жүзеге асырылады Білім беру сапасын мониторингілеу және есеп беру механизмдері 1. Оқушылар мен олардың ата-аналарына кері байланыс беру үшін формасы ұсынылады 2. Оқушылардың оқу нәтижесі туралы жиынтық бағалау қорытындысының мониторингі мен ақпараттарды жинақтауды стандартизациялау мүмкіндігі жүзеге асырылуда 3. Құжат айналымының электрондық жүйесі қолданылады ЭЫДҦ ҧсыныстары пайдаланылды және бағалау жҥйесін дамытудың басымдылықтары анықталды 7 • 10 000-нан астам тапсырмалар қҧрастырылуда. • Қҧрастыру жҧмысына халықаралық жоғары деңгейдегі сарапшылардың арнайы оқытуынан ӛткен мҧғалімдер мен мамандар тартылған. • Барлық қҧралдар бағалау критерийлеріне сәйкес қҧрастырылған, орындау деңгейлерінің сипаттамалары бар. • Оқу бағдарламасының бӛлімдерін аяқтағаннан кейін ата-аналарды ақпараттандыру ҥшін шаблондар дайындалған. Бағалау қҧралдарын қҧрастыру ҥдерісі Пәндер бойынша күтілетін нәтижелер (МЖМББС) Оқу мақсаттары (оқу бағдарламалары, ұзақ мерзімді жоспарлар) Ойлау дағдыларының деңгейлері бойынша бағалау критерийлері Тапсырма
- Ақпаратты түсіндіру және еске түсіру: анықтама беру, атап шығу, тану, қайта тұжырымдау, пікір білдіру және т.б. - Білімді қолдану, мәліметтерді пайдалану, көрсету, есептеу, интерпретациялау және т.б. - Ашық сұрақтарға жауап беру және мәселені шешу, білімді кіріктіру және стандартты емес шешімін табу, сыни тұрғыдағы ойларды, аргументті пікірлерді тұжырымдау және т.б. Дескрипторлар Оқу жетістігі деңгейі көрсетілген рубрикалар (жоғары, орта, төмен) Балл қою кестесі Балдар Электрондық журнал Бағалар \ Білу және түсіну Ойлау дағдыларының деңгейлері Қолдану Жоғары деңгейдегі дағдылар (талдау, жинақтау, бағалау) Баға қою және есеп Бастуыш мектеп бойынша Балдың пайыздық мазмұны Баға көрсеткіші Баға 0%
Не аттестован «1»
1% 20% Неудовлетворительно «2»
21% 50% Удовлетворительно «3»
51% 80% Хорошо «4»
81% 100% Отлично «5»
Негізгі мектеп бойынша Балдың пайыздық мазмұны Баға көрсеткіші Баға 0 %
Не аттестован «1»
1% 39% Неудовлетворительно «2»
40% 59% Удовлетворительно «3»
60% 80% Хорошо «4»
81% 100% Отлично «5»
Нәтижелерді ҧсыну 10 Қҧжат Мазмҧны Оқушының кҥнделігі • Үй тапсырмасы • Оқу үдерісіне қатысты арнайы бағандағы пікірлер мен ұсыныстар Оқушының портфолиосы
• Бӛлім бойыша, тоқсандық жиынтық бағалау жұмыстары • Мұғалімнің ұсыныстары, пікірлері, кері байланысы • Оқушының рефлексиясы Сынып журналы
• Оқушылардың сабаққа қатысуы • Сабақтың тақырыбы • Жиынтық бағалау жұмыстарының (бӛлім бойынша, тоқсандық) балдары • Тоқсандық және жылдық баға Электрондық журнал
• Жиынтық бағалау жұмыстарының (бӛлім бойынша, тоқсандық) балдары • Тоқсандық және жылдық баға Оқушының табелі • Тоқсандық және жылдық баға https://www.youtube.com/watch?v=bqFpHWHiMFY
Мәліметтерді жинақтау бойынша оларды стандарттау мҥмкіндігімен қоса алғандағы ҧсыныстар Әр тоқсан қорытындысы бойынша бағалау туралы мәліметтерді жинақтау
Әр тоқсандағы жиынтық бағалаудың қорытындысы бойынша балдар туралы мәліметтерді жинақтау
АРНАЙЫ ИНДИКАТОР «Жақсы» және «ӛте жақсы» ҥлгерімімен оқыған оқушылардың ҥлесі (оқу сапасы) 2019
2017 58% 2015
62% 70% Білім сапасы мен ҥлгерімі – оқу сапасы туралы жинақтық есептік ақпарат Тапсырманы орындау пайызы – оқу бағдарламасының бӛлімдерін меңгеру деңгейі туралы жинақтық есептік ақпарат Ақпараттық ағымның сызбасы
Оқушы Мектеп Аудан/қала Ӛңір Республика Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы Оқу бағдарламасының бӛлімдерін меңгеру деңгейі туралы есептік ақпараттар ағымының ақпараттық сызбасының мысалы Ескерту: 0-20%
меңгерудің тӛмен деңгейі 21%-80% меңгерудің орта деңгейі 81%-100% меңгерудің жоғары деңгейі
Бір таңбалы сандарды салыстырады Жақша ішіндегі ӛрнектің мәнін табады Қосудың
ауыстырылымдық қасиетін қолданады Циферблат бойынша сағаттағы уақытты анықтайды Уақытты ӛлшеу бірліктерін ажыратады
56,4
64,1 35,9
71,8 53,1
1-оқушы 81,1
86,5 81,1
81,1 83,8
2-оқушы 52,8
58,3 50
33,3 55,6
3-оқушы 91,5
98,2 94,5
90,5 94,5
…
Қалалық/аудандың білім беру бӛлімі 98,4
99,1 91,0
98,4 96,9
№ 1 мектеп 68,6
74,3 85,7
85,7 80
№ 2 мектеп 94,1
97,9 98,9
97,6 98,4
№ 3 мектеп 100
100 98
98 96
…
Облыстық білім беру басқармасы 74,2
85,6 92,8
83,5 82,5
№1 аудан 44,8
51,7 63,8
58,6 39,7
№2 аудан 90,5
97,2 91,5
83,3 90,6
№3 аудан 87,8
81,6 95,9
83,7 100
…
Білім және ғылым министрлігі 81,8
63,6 63,6
45,5 72,7
№ 1 облыс 84,3
65,1 86,8
33,6 84,3
№ 2 облыс 95,2
82,3 95,2
28,3 96,8
№ 3 облыс 97,5
97,2 98,9
98 98
…
Апробация нәтижелері бойынша қорытынды • Мҧғалімдер критериалды бағалау туралы оң пікірлер айтады және дҧрыс қабылдайды, алайда оқу мақсаты мен бағалау критерийін тҥсінуде, сондай-ақ, тәжірибеде оларды қалай қолдануға болатыны жӛнінде қиындықтарға кездесуде. • Мҧғалімдер кері байланыс беруде қиындықтарды басынан ӛткеруде. • Мҧғалімдер критериалды бағалау жҥйесі бойынша ата- аналарды оқытуды ҧйымдастыру және оларды ақпараттандырып отыру ҥшін тҥрлі формаларды қолдану қажеттігін атап кӛрсетеді. • Мҧғалімдер берілген есептердің санына байланысты, жҥктеме туралы жағымсыз кӛзқарас білдіреді. Аталған жҥктемені оңтайландыруға мҥмкіндік беретін есеп берудің бірыңғай ҥлгісін қҧрастыруды ҧсынуда. 14
Бағалауды реформалаудың бастапқы кезеңінде оның нәтижелілігі туралы айту өте қиын. Ол белгілі бір уақытты және мұғалімдердің шеберлігіне қол жеткізу үшін тәжірибе жинақтауды талап етеді. •
орналастырылған толық нҧсқаулық- әдістемелік материалдар кешені қҧрастырылды •
модерациялау форумы жҥргізіледі •
ҧйымдастырылады •
ақпараттық брошюралар қҧрастырылды •
рубрикалар ҥлгілері ҧсынылған •
жҥргізілуде •
даярлау жҧмыстары жҥргізілуде •
жҥргізіледі 15 ЕГЕР Сапалы бағалау дегеніміз не? • Мақсат пен кҥтілетін нәтиже анықталатын болса • Кҥтілетін нәтиженің мҥмкіндіктері/қажеттіліктері салыстырылса • Жоспарланса • Нәтижеге жетудің жолдарының/шешімдерінің нҧсқалары сыни тҧрғыдан
• Жақсы жақтары мен кемшіліктерін, кҥшті жақтары және әлсіз жақтарын мониторингтесе • Альтернативті шешімдерді жоспарлау, қабылдау және әрекет ету болса • Нәтижелерді тіркеуде қысқа, тҥсінікті және сындарлы (конструктивті) стильді
• Мәліметтер мен нәтижелерге талдау жҥргізілсе (кҥнделік, портфолио, мақала, таныстырылымдар және т.б.) • Рефлексия жҥргізілсе • Мәселені шешу және кемшіліктерді жою ҥшін ӛз тәжірибеңізді қалай ӛзгерту
• Ӛз іс-әрекеттеріңіздің нәтижесін әріптестеріңізбен бӛліссеңіз • Сабақтастықты сақтау, оқушылардың қажеттіліктеріне кӛңіл бӛлінсе және
Сапалы бағалауға қол жеткізудің маңыздылығы 16
Суретке қатысты пікір: «Осы үшін мен оқыған барлық мектепті жек көрдім. Әрине, осыған орай мені де жек көрді.» жүктеу/скачать 1,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|