Қазақ СӘндік қОЛӨнеріндегі түркілік этномәдениет бейнелері
жүктеу/скачать 0,77 Mb. Pdf көрінісі
|
KAZAK DEKORAT F SANATINDA T RK ETNOK LT R N N G R NT LER [#1197717]-2743793
|
ІSSN-p 1727-060Х ІSSN-e 2664-3162 Túrkologıa, №4(112), 2022 107 шеңберлер мен шаршылар арқылы білдірілсе, толқынды сызық суды, қозғалысты білдірді. Сәндік қолөнер бұйымдарын әшекейлеуде байлық пен қасиеттілікті білдіру үшін алтын қолданылса, маржан қуаныштың, күміс адалдық пен шыншылдықтың, көгілдір адалдық пен мәңгіліктің семантикалық мәнін білдірді. Түстердің де түркілік этномәдениеттегі бейнелену мәні мен астары әлі күнге дейін жалғасып келе жатыр. Мәселен, көк аспанның, тәңірге табынуды, қызыл түс от пен күннің, ақ түс шындық пен тазалықтың, сары парасаттың, қара жердің, жасыл көктем мен жастықтың белгісі ретінде қабылданады. Яғни, ерте заманнан бері бұл күнге дейін түркілік этномәдениеттің маңызды буыны ретіндегі сәндік қолөнерде түс пен ою-өрнектің терең мәні мен мағынасы өз күшін жойған жоқ. Түркі этномәдениетіндегі қазақ сәндік қолөнері – түркі халықтарының сәндік қолөнерінің ішінде дәстүрлі ұлттық саласы әрі рухани мәні мен этномәдени құндылығы, бейнелері кеңінен танымал көркемдік-танымдық мұрасы болып табылады. Әдебиеттер 1. «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы. Астана. 2006–2011 жылдар. Источник: https://e-history.kz/kz/first-president/show/12320/. 2. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру»//Егемен Қазақстан. Астана. 12 сәуір, 2017. 3. «Ұлы Даланың жеті қыры» //Егемен Қазақстан. Астана, 21 қараша, 2018. 4. Әбу Насыр Әл-Фараби. Монография /А.Көбесов. Әл-Фараби ат. ҚазҰУ. – Алматы: Қазақ университеті, 2004, –174 б. 5. Келімбетов Н. Түркі халықтарының ежелгі әдеби жәдігерліктері. Хрестоматия. – Алматы: Раритет, 2019. –904 б. 6. Махмұт Қашқари. Түбі бір түркі тілі (Диуани луғат ат-түрк). –Алматы: Ана тілі, 1993. –102 б. 7. Пірәлиев С.Ж., Керімов Л.К. Таным және студент. –Алматы: Санат. 2007. –208 б. 8. Джанибеков У. Культура казахского ремесла. /У.Джанибеков. –Алма-Ата: Өнер, 1982. 9. Әмірғазин Қ. Қазақ қолөнері. –Алматы. «Дайк пресс». 2004, –162 б. 10. Валерия Прищепова. К 150-летию со дня рождения С.М.Дудина – художника, этнографа. Антропологический форум № 15 online. Санкт-Петербург. 2011. –42 с. 11. Ералин Қ.Е., Айменов Ж. Қазақтың сәндік-қолданбалы өнері. –Түркістан. Тұран баспасы. 2012. –124 б. 12. Табылдиев Ә. Қазақ этнопедагогикасы. –Алматы: Санат баспасы. 2001. –320 б. 13. Болатбаев Қ.К. Көкжиек және кеңістік. –Алматы: Алматы баспа үйі ЖШС, 2008. –192 б. 14. Балкенов Ж. Өрнек өнері арқылы болашақ мұғалімдерді көркем шығармашылыққа даярлау (Монография). –Алматы. Ғылым. 2001. –372 б. 15. Қырықбаев С., Оразалиев С., Адамқұлов Н. Халықтық көркемөнер шығармашылығы. Оқу-әдістемелік құрал. –Астана: Фолиант, 2015. –208 б. 16. Аджи Мурад. История тюрков. Такими знали нас. –М. Изд. АСТ. 2015. –317 с. |