2
«
Рухани жаңғыру»
бағдарламалық мақаласының
«
Жаңа гуманитарлық б л м. Қазақ т л ндег 100 жаңа
оқулық» жобасы аясында әлемд к әдебиетт ң б р –
ағылшын д нтанушысы Карен Армстронгтың
«
Иудаизм, христиандық пен исламдағы 4000
жылдық зден с: Құдайтану баяны» атты еңбег қазақ
т л не аударылғаны мәл м.
Әлемн ң 40-қа
жуық т л не аударылған бұл
к таптың д нд әлеуметт к құбылыс рет нде
зерттейт н
мамандарға, монотеизмн ң мән н д н
философиясы
тұрғысынан
танығысы
келет н
оқырмандарға берер мол.
3
Бүг нде әлемде 35 мыңнан астам әртүрл д н мен конфессия бар.
Олардың кейб р
б р-б р не өте ұқсас, ал енд б р б р-б р не мүлде
қарама-қайшы. Бұрынғы монах әйел Карен Армстронг олардың
ұқсастықтары мен айырмашылықтарын көрсет п қана қоймай,
иудаизм, христиан және ислам сынды үш авраамдық д нн ң
мысалында Құдай феномен н және оның адамдарға ықпалын
түс нуге тырысты.
Шын мән нде, Құдай бар ма немесе жоқ па, ол соншалықты
маңызды емес, бастысы – адамдардың оған деген қатынасы
маңызды.
Құдайдың феномен н зерттеумен қатар,
Армстронг жаңа д нн ң
даму жолын анықтауға тырысады. Бұл Каренн ң өз үш н болса
әлдеқашан анықтаған әр мистикалық христианды ұстанады, ал
басқаларға ешқандай т келей кеңес бермейд . Алайда, ол христиан,
иудаизм және
исламның оң сипатымен қатар, шынайы ақиқатқа
апаратын тер с жақтары бар екен н айтады.
Сондықтан, қаз рг
заманғы адамзатқа б р Құдай ғана қажет деп б лед .
Киел к таппен байланған б рқұдайшылдық түс н кке д ни таным мен
д ни құрылым қалыптасты дегенд б лд ред .
Киел к таптар, уахи,
пайғамбарлық институты, иман
шарттары немесе догматтардың
қалыптасуы,
мистикалық
тәж рибе,
Ақиқатты
танудағы
эпистемологиялық зден с бәр де – осы р үш д н, яғни иудаизм,
христиандық пен ислам тарихының өн бойында көр н с тапқан
5
Құдайды тануға деген ұмтылыс. Осы үш семитт к д ни
дүниетаным шеңбер ндег Алла, әлем және адам жайлы
түс н кт ң мән нде киел
к таптар аяны мен д ни
тұлғалар тағылымы жатыр. Антика философиясының
метафизикалық әлем жайлы мұрасын эманация
теориясы аясында Құран аяттарымен ұштастырған
ислам пәлсәпасаның өк лдер Құдайтанудың
философиялық сызбасын жасаса, мутакаллимдер мен
теологтар д ни догматтарды рационал пайым мен д ни
мәт н үндест г тұрғысынан нег здед .
Ал шк танымға ден қойған ирфан өк лдер – мистиктер
Тәң рд танудың эзотерикалық жолын таңдады. Мұның
бәр н б р к тап аясында талдап шыққан Карен
Армстронг шынында да құдайтанудың 4000 жылдық
баянын оқырманға ұсынған.
К таптың аудармасына атсалысқан ғалымдардың
айтуынша, бұл туынды б р ғана теологиямен
шектелмейд , жалпы гуманитарлық саладағы бүк л
маман үш н азық болатын дүние.