Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е



Pdf көрінісі
бет36/183
Дата25.07.2023
өлшемі5,12 Mb.
#104790
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   183
Байланысты:
педагогика-таубаева

Қарым-қатынастың перцептивтік қызметі
аркылы оқу- 
шылардың психикалық жағдайын сезіне алу, олардын көңіл-күйін 
түсіне біпу іске асырылады.
Қарастырылып отырған қарым-катынас қызметтері накты педа- 
ғоғикалық іс-эрекетте өзара бір-бірімен тығыз байланысып жатады. 
Мүғалім эр жастағы окушылармен жұмыс жасауда педагоғикалык 
қарым-қатынасқа қойылатын талаптар да өзғеріп отырады. Неғізғі 
тапаптардың бірі - педагоғикалық үрдістің негізгі заңдылықтарының 
бірі болып табылатын оқушылардың 
жас ереюилеліктеріне сай қа-
рым-ңатынас
орната білу.
Мектеп оқушылары үш буынға бөлініп білім апатыны белгілі: 
бастауыш, орта (жеткіншек шақгағы оқушылар) жэне жоғарғы. Енді 
осы буындарға сәйкес педагогикалық қарым-қатынас ерекшеліктерін 
қарастырып көрейік.
Бастауыш сынып оқушыларымен
педагогикалық қарым-қа- 
тынасты ұйымдастыруда мұғалімдер мектепке табалдырығын алғаш 
рет атгап түрған оқушылар үшін 
оқу үрдісі
жаңа негізгі іс-әрекет түрі 
екенін есте сактаулары маңызды. Олардың «оқушы» деген жаңа әлеу- 
метгік рөлге ие болуымен мінез-қүлықтары, психологиялық көңіл күй- 
лері, ойлау қабілеттері қатты өзгерістерге ұшырайды. Бастауыш сы- 
нып оқушысы үшін оқу әрекеті бағаланатын әрекет болғандықган, 
олар үлкен жауапкершілікті сезіне бастаңды жэне өз істерін басқа- 
лардың істерімен салыстырып бағамдайды.
Оқу эрекетіне кызығуымен қатар балапар ойын әрекетін де жақ- 
сы көреді. Сондықтан сабақта окушылар тез жалығып кетпеулері үшін 
мүғалім түрлі жаттытырулар жасатып, ойын технологияларын пайда- 
лана отырады.
Сонымен қатар, бастауыш сынып оқушылары ата-аналарынан 
басқа, тапаптары барлык балаларға ортақ, оқыту мен тәрбие үрдісін 
басқаратын 
мүгалім түлгасымен
танысады. Мүғалім мэртебесі бас- 
тауыш сынып оқушылары үшін өте жоғары, беделі биік. Сондыктан 
бұл жастағы оқушылар мектеп ережесін тиянакты орындауга тыры- 
сады, мұғалімнің айтқан талаптарын заң ретінде қабылдайды.
Бастауыш сынып оқушыларының басым көпшілігі карым-қаты- 
насқа ашық, ынталы, үлкендерге сенгіш болып келеді. Сыныптастары- 
мен элеуметгік эрекеттесу жэне достар табу бүл жастағы оқушылар- 
дың маңызды міндеттерінің бірі. Мектеп ережелерін орындау аркылы 
олар өздерінің мұғалімге жэне көпшілікке деген қатынастарының 
қандай екенін біддіреді.


Оку әрекеті барысында окушы екі багытгағы қарым-катынастық 
ыкпалды сезінеді: мұгалімнің және сыныптастарынын. Сондай-ак, сы- 
ныптастарына деген қатынасы мұгапімнің оларға берген мінездеме- 
сімен аныкталады. Тұлғааралык катынастар эмоцияға негізделеді жэ- 
не осы жастық шак соңына карай оқушылар өздерінің сынып ішіндегі 
мэртебелерінің кандай дәрежеде екенін сезіне бастайды.
Балалардың талпыныстарына көңіл аудару, олардың жетістікте- 
рін назардан тыс калдырмай атап өту, оның құнды және кайталанбас 
ерекше жан екенін сезінуге мүмкіндік жасау осы жастык шаетагы ка- 
рым-катынастың басты ерекшеліктері. Сонымен катар бастауыш сы- 
нып окушылары үшін мұгалімнің жүзінің жылы, көңілді болуы ма- 
ңызды: күлімдеу, күлдіру, көнілдерін көтеру, мактау, педагогикалық 
қолдау көрсету, т.с.с
Жеткініиек шақтагы оқушылармен
педагогикалық карым-ка- 
тынас педагогика жэне психология гылымында ерекше орын алатын 
мэселелер катарында. Бұл жастық шақгағы оқушылардың ерекшелік- 
терін олардын дамуындағы физиологнялык жэне психологиялық өзге- 
рістермен, сонымен катар элеуметтену мэселелерінің кұрделенуімен 
байланыстыра отырып қарастыру кажет. Жеткіншек шакты адам өмі- 
ріндегі 
өтпелі кезең
деп атайды, себебі балалык шақтан ересек шакка 
өту барысында баланың санасында, өсіп жетілуінде, мінез-кұпқында, 
карым-катынастық жүйесінде күрделі өзгерістер пайда болады. Осы 
өзгерістердің барлығы өмірлік тэжірибелері жок жеткіншектерге көп 
қиындыктар туғызатыны анык. Сондыктан кейбір жағдайларда бұп 
шақты 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   183




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет