ПАЙҒАМБАРЫМЫЗ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛҒАН СИПАТТАР МЕН

411
КЕЙБІР АТАУЛАРДЫҢ ТҮСІНДІРМЕЛЕРІ
• Аллаһтың Хабибі - Аллаһтың сүйіктісі. 
• Аләйһис-сәлам - Кез келген пайғамбар есімі аталғанда "Оған сәлем 
жаусын" деген мағынада айтылатын тіркес. 
• Ақса мешіті - Иерусалимдегі көптеген пайғамбарлардың тұрағы 
болған қасиетті орын. «Бәйтул Мақдис» деп те аталатын бұл мешіт дүние 
жүзіндегі Қағбадан кейінгі екінші құрылыс. 
• Асры саадат - Бақытты ғасыр. Пайғамбар өмір сүрген, Ислам 
дәуірлеген милади 7-ғасыр. 
• Асхаб - сахабалар, Хазіреті Мұхаммедтің үндеуін өз аузынан естіген, 
мәжілістеріне қатысқан алғашқы мұсылмандар. 
• Ахмеди нұр - Болмыс-дүние жаратылмас бұрын Аллаһ құдіретімен 
Хазіреті Мұхаммедтің символы ретінде жаратқан нұр. 
• Ажамдар - Арабтардан өзге ұлт өкілдері. 
• Әнсар - Жәрдемші, көмектесуші. Ислами әдебиеттердегі мағынасы 
Меккеге көшіп келген мұсылмандарды қолдап, көмек көрсеткен мәдиналық 
мұсылмандар. 
• Әһли кітап - Жаратушыдан кітап түскен діннің өкілдері, яһудилер 
(еврейлер), христиандар. 
• Бәдір - Мәдинаның оңтүстік-батысыңдағы 150 шақырымға жуық 
қашықтықты орналасқан жер аты. Үлкен жәрмеңкелер осы жерде өткізілетін 
болған. 
• Бәдір соғысы - Милади 624 жылы мүшріктер мен мұсылмандар 
арасында болған, мұсылмандардың пайдасына шешілген соғыс. 
• Бәйтуллаһ - Аллаһтың үйі қасиетті Қағба. 
• Ғайып намазы - Мәйіт жоқ жерде қылынатын жаназа намазы. 
• Ғафур - Ең кешірімді мағынасында Аллаһтың сипаты. 
• Дарул Әркам - 625 жылы Меккеде ең алғашқы мұсылмандар 
медресесі болған үй. Әркам ибн Әбил Әркам есімді сахабаның үйі. 
• Дарул Қурра - Қурралардың, яғни Құран ілімін таратушылардың үйі. 
• Дирхәм - 3 грамға тең ауырлық өлшемі. 
• Жиһад - Аллаһ жолындағы күрес. 
• Жәһил - Надан. 
• Жәһилия - Исламға дейінгі Арабстандағы надандық жайлаған кезең. 
• Зиннурайн - Қос нұрдың иесі. Хазіреті Османның лақабы. 
• Иннә лилләһ уә иннә иләйһи ражи'ун - Бәріміз Аллаһтан келдік, 
қайтадан Соған ораламыз. Әр мұсылман біреудің дүниеден қайтқанын 
естігенді осылай дегені жөн. 
• Иншааллаһ - Аллаһ қаласа. 
• Ила - міндетті түрде орындалатын серт. Фыкхтағы мағынасы ер 
адамның әйелімен жақындаспауға сөз беруі. 
• Исра - түнгі сапар. Пайғамбарымыздың жеті қат көкке көтерілуі. 
• Истилам - Қағбадағы қасиетті қара тасты сүю немесе соның ырымын 
жасау ғұрпы. 
• Ихрам - Қажылыққа барғандар үстіне оранатын арнайы тігіссіз киім. 

412
• Куәлік кәлимасы - Иманның бірінші шарты "Әшһәду ән лә иләһа 
иллаллаһ уә әшһәду әнна Мұхаммедун абдуһу уә расулуһу". 
• Кусуф намазы - Күн тұтылғанда оқылатын екі рәкаттық намаз. Азан, 
қамат оқылмайды. 
• Құба - Мәдина маңыңдағы Пайғамбарымыз ең алғаш түскен ауыл. 
Хижреттен кейін тұңғыш мешіт осыңда салынған. 
• Қурра - Құран ілімін таратушылар. 
• Қасида - Көлемі он бес бәйіттен кем болмауға тиіс мадақ жыры. 
• Құдси хадис - Мағынасы пайғамбарымызға Аллаһ тарапынан 
білдірілген қасиетті хадис. 
• Лат - Жәһилия кезеңінде араб мүшріктері табынған үжен пұт. 
• Муһажир - Көшіп келуші. Меккеден Мәдинаға көшіп барған 
мұсылмандар осылай аталған. 
• Мұхаммедул-Әмин - Сенімді Мұхаммед. Пайғамбарлық келместен 
бұрын шыншылдығымен танылған Хазіреті Мұхаммедті мүшріктер осылай 
атаған. 
• Мүшрік - Бір Жаратушыға ортақ қосушы. 
• Мумин - иман келтірген адам. 
• Мәхир - Үйленетін кезде ері тарапынан қалыңдығына міндетті түрде 
берілуге тиіс белгілі мөлшердегі ақша не алтын. 
• Миһраб - Мешіттегі құбыла тарапын білдіретін қабырғадағы арнайы 
ойық жер, имамның намаздағы орны. 
• Мүршид - Хақиқат жолын түсіндіруші, таратушы. 
• Мужаһид - Аплаһ жолында жиһадқа қатысушы. 
• Мунафиқ - Сырттай мұсылман көрініп, іштей сенбейтін екі жүзділер. 
• Муқауқыс - Сол кезеңдегі Мысыр билеушілері осылай аталған. 
• Миғраж - Пайғамбарлығының оныншы жылында жүзеге асқан 
таңғажайып муғжиза, Хазіреті Мұхаммед Миражда көкке көтеріліп Аллаһпен 
сөйлескен. 
• Муғжиза - Аллаһтың құдіретімен жүзеге асатын, адамдардан тек 
пайғамбарларға ғана тән танғажайып құбылыс. 
• Нәжаши -Хабашстан (Эфиопия) билеушілері осылай аталған. 
• Нәби - Пайғамбар. 
• Расул - Хабаршы. Жаратушыдан кітап алған пайғамбар. 
• Расулаллаһ - Аллаһтың хабаршысы, Хазіреті Мұхаммед. 
• Рахим - Өте рақымды деген мағынада Аллаһтың сипаты. 
• Рухул Құддыс - Аллаһтан пайғамбарға хабар жеткізуші Жебірейіл 
періштенің бір атауы. 
• Риуаят - Ұрпақтан ұрпаққа жеткізілетін нақты мәлімет. 
• Рум - Византия. 
• Рәфиқул-А' лә - Ұлы Дос - Аллаһ. 
• Салих - Шын берілген. Тақуа. 
• Садық - Дұрыс. Шыншыл. Бар ықыласымен берілген. 
• Сыддық - Шын берілген. 

413
• Сай (сағи) ғұрпы - Қажылықта Сафа, Мәруа төбелері арасында жеті 
рет жүріп өту ғұрпы. 
• Суффа - Ағаштан жасалған қос, баспана. 
• Суффа асхабы - Хижреттен соң пайғамбар мешіті жанынан салынған 
арнайы суффада тәлім алған сахабалар. 
• Сәжде аяты - Құранда арнайы белгімен көрсетілген аят, ол оқылған 
сәтте сәждеге жығылу керек. 
• Саллааллаһу аләйһи уә сәллам - "Аллаһтың салауаты мен сәлемі Оған 
жаусын" деген мағынада Хазіреті Мұхаммедтің аты аталған жерде айтылуға 
тиіс тіркес, (с.а.у.) түрінде пайғамбар есімінен соң жазылады. 
• Сахаба - Мұхаммед пайғамбардың үндеуін өз аузынан естіген 
жолдастары. 
• Тәухид - Аллаһтың бірлігіне сенім. 
• Тәлбия - Қажылық кезінде айтылатын "Ләббәйк Аллаһумә ләббәйк..." 
деп басталатын дұға. 
• Узза - Мүшріктердің пұты. 
• Уәжіп - Исламда жасалуға тиісті амал. 
• Умра - Кіші қажылық. Қажылық мерзімінен тыс уақытта ғұрыптарды 
сақтай отырып жасалған Қағба зияраты. 
• Ухуд соғысы - Милади 625 жылы хижреттен соң мұсылмандар мен 
мүшріктер арасында болған, мүшріктер пайдасына шешілген шайқас. 
• Уәсуәса - Шүбә, күдік. Шайтанның азғыруы. 
• Шірк - Бір Жаратушыға ортақ қосушылық. 
• Халифа - Хазіреті Мұхаммедтен соң оның өкілі болып, 
мұсылмандарға имамдық жасаушы. 
• Хикмет - Даналық. Данышпандық. 
• Хұтба - Имам тарапынан жұма, айт намаздарынан соң айтылатын 
уағыз-насихат. 
• Хауари - Хазіреті Иса пайғамбардың серіктері. 
• Хусуф намазы - Ай тұтыжанда оқылатын намаз. 
• Хатамул Әнбия - Пайғамбарлардың соңғысы. 
• Харам мешіті - Қағбадағы мешіт. 
• Хажарул әсуад - Қағбаның бір бұрышыңдағы қасиетті қара тас. 
• Хылфул Фудул - Дәріптелгендердің анты. 591 жылы меккелік игі 
жақсылар тарапынан жазықсыз жәбірленгендерге көмектесу мақсатымен 
құрылған қоғам. 
• Ханиф, ханифтік - Жаратушының білдіруімен Хазіреті Ибраһим 
пайғамбар ұстанған ибадат ету ғұрпы. 
• Хижра жыл санауы - Пайғамбарымыздың Мәдинаға көшіп барған 
кезінен басталатын жыл санауы. Милади 622 жыл хижри 1 жылға сәйкес 
келеді. 
• Фәй - Дін дұшпандарынан ұрыс-керіссіз олжаланған мүлік. 
• Фижар шайқасы - Арабтар соғысуға тиым салынған айларда болған 
шайқастарды жамандық деген мағынада осылай атаған. Төртінші Фижар 
шайқасы қан дауынан бастау алған. 

414
• Фәтрат кезеңі - Алғашқы дін бұзылып, жаңа пайғамбар келгенге 
дейінгі аралық кезең. 
• Илхам - Аллаһ тарапынан берілетін ерекше шабыт, ілім. 
• Ясриб - Мәдина қаласының ежелгі атауы. 

415

жүктеу/скачать 2,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: