КЕСТЕ №1  Тозаңдардың химяилық құрамы

Өсімдік 
Тиа 
мин 
Рибофл 
абин 
Нико 
тин 
қышқылы 
Гиптот 
ен 
қышқылы 
Аско 
рбин 
қышқылы 
Фоли 
ев 
қышқылы 
Бақбақ+ 
10,8 
19,2 
132,0 
16,0 
152,0 
- 
Алмұр 
+ 
Pyrus 
6,3 
16,3 
197,0 
22,6 
76,0 
- 
Беде 
(Trifolium) 
9,3 
18,5 
200,0 
27,6 
161,0 
- 
Күнбағыс 
4,6 
- 
- 
- 
- 
- 
Жүгері 
7,7 
- 
- 
- 
- 
- 
Сарырауш 
ан+ 
Астра 
(Зола тарник) 
10,3 
- 
210,0 
21,8 
- 
- 
Қыша 
(Горчица) 
- 
- 
- 
- 
150,0 
5,0 
 
Өсімдіктер тозаңдарында минералды заттар болады. Тозаңға толық анализді 
Я.Свобода (1940) жасаған. Сол Я.Свободаның мәліметтері бойынша өсімдік 
тозаңдарында әртүрлі элементтердің мөлшері орташа мынадай: 
Натрий- 5,83- 18,68 

, кремний- 3,35-7,96 

, алюминий- 0,19-3,82 

, фосфор 
–22,76-39,93 

, күкірт-1,08-8,69, хлор- 0,44-2,90, калий- 24,19-44,57

, кальций- 
3,48-8,68, марганец 0,20-1,51, темір 0,4-3,78 және мыс 0,06-9,70. 
1) Ара желімі (Клей) немесе прополис 
Аралар өздерінің тұратын жерлерін - пәтерлерінің саңылауларын, тесіктерін 
ерекше затпен желіммен сылап қояды. Ол затты прополис деп атайды. Прополис 
аралар үшін ремонт жасауға қолданылатын материал. Пәтерлерін жылыту үшін 
және ішінде әртүрлі шымылдықтар жасау үшін қолданады. 
Прополистің екі түрін ажыратады: 
1)
аралар тозаңдарды қорыту кезінде бөліп шығарады, бұл бальзам заты. 
Кәріздерін (Сотыларын) тұрғызуға пайдаланылады. Олардың еру температуралары 
102-103
0
с, оның құрамында бактериаларды өлтіретін абиет қышқылы болады. 
Ондай прополис эфир майларында ериді. 
2)
Аралар прополисті теректің, қайыңның, қылқан жапырақтылардың, 
күнбағыстың және т.б өсімдіктердің бүршіктерінен және жапырақшақтарынан 
жинап алып келеді. Мұндай прополис аралар пәтерінің сызаттарын сылау үшін 
қолданылады. 
КЕСТЕ № 3 
Қайыңның тозаңымен пергасының құрамы ( 

) 
Зерттелге н 
зат 
қант 
белок 
май 
күл 
Сут 
қышқылы 
Қышқыл дық 
(РН) 
Перга 
34,8 
21,74 
1,58 
2,43 
3,06 
4,3 
Тозаң 
18,50 
24,06 
3,33 
2,55 
0,56 
6,3 

Прополистің құрамында 50-60 

қарамай (смола), 8-10 

эфир майлары, 30 

балауыз (Воск) болады. 
Прополистің екі типінде антисептикалық қасиеттері бар сондықтан 
медицинада күйіктерді жараларды емдеуге пайдаланады. 
Қазақ Медициналық институтында туберкулезді және өкпеге суық тигенде 
емдеуге прополис майын пайдаланған. Көп жағдайда жәрдем беретіндігі 
анықтьалған 
Ара шаруашылығын тиімді ұйымдастыру үшін сол региондағы балды 
өсімдіктер құрамын зерттеп ол өсімдіктердің гүлдеу календарін білу керек. Осы 
мәліметтердің негізінде балды өсімдіктер үзіліссіз гүлдейтіндей жағдай жасауға 
болады. Ол үшін балды өсімдіктерді мәдени өсімдіктермен аралас егіп ауыспалы 
егістік алқабын жасауға болады. Соның нәтижесінде ара шаруашылығын табысты 
шаруашылыққа айналдыруға болады. Аралардың ұшуының оптимальді радиусы 2 
км
ге
дейін деуге болады. Дегенмен омарта (аралардың ұялары тұратын жер) 
айналасының балды өсімдіктерін 3 км радиусында зерттеу керек мұндай 
шеңбердің көлемі 28 шаршы км болады. 
Егіс даласының балды өсімдіктері 
Ауылшаруашылық дақылдарының ішінде егістік далаларында мынадай негізгі 
балды өсімдіктер егіледі. 
1)
Жармалық мәдени дақылдан – Қарамық (Fagorium -Гречиха) 
2)
Малазықтық өсімдіктерден – Эспарцет (Onobrychis) 
3)
Майлы өсімдіктерден – Күнбағыс (Helianthus- Подсолнечник) 
4)
Иіретін өсімдіктеден – Мақта (Gossypium- Хлопчатник) 
5)
Эфир майлы және дәрілік өсімдіктерден – Анис (Anissum), Шалфей 
(Salvia), Кориандр (Coriandrum) 

жүктеу/скачать 0,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: